Σχεδόν_x000D_
δύο εβδομάδες μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, η οποία άφησε στο πέρασμά της_x000D_
νεκρούς και συντρίμμια, το ερώτημα «και τώρα τι γίνεται;» εξακολουθεί να_x000D_
πλανάται ζητώντας επιτακτικά απάντηση προκειμένου να μην επαναληφθεί ποτέ ξανά_x000D_
κάποια αντίστοιχη τραγωδία.
Επιστήμονες, ειδικοί και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων μιλούν στο Documento και προσπαθούν να ανασυνθέσουν τον χάρτη των προτεραιοτήτων της επόμενης ημέρας. Είτε πρόκειται για ριζικές δράσεις, όπως η άμεση κατεδάφιση όλων των αυθαιρέτων, είτε για δομικές και μακροπρόθεσμες προσπάθειες, όπως η χάραξη νέας πολιτικής δασοπυροπροστασίας και η υιοθέτηση νέου πολεοδομικού σχεδιασμού, οι προτάσεις που παρουσιάζονται έχουν κοινό παρανομαστή την ανάγκη για νέα ολοκληρωμένη στρατηγική που θα αφήσει για πάντα πίσω της κάθε αντίστοιχο Μάτι της Ελλάδας.
Γ. Πολύζος: «Ο πολεοδομικός σχεδιασμός δεν είναι πολυτέλεια»
«Δεν μπορούμε πλέον να βάζουμε κάτω από το χαλί τα λάθη του παρελθόντος» δηλώνει χαρακτηριστικά ο ομότιμος καθηγητής Πολεοδομίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Γιάννης Πολύζος. «Οταν λέω λάθη του παρελθόντος αναφέρομαι στις διαδοχικές τακτοποιήσεις αυθαιρέτων και κυρίως αυθαιρέτων που είναι μέσα σε δάση, πάνω σε αιγιαλούς, μέσα σε ρέματα. Η χώρα μας έχει πολλές περιοχές αυθαιρέτων και η τακτοποίησή τους μας έκανε να ξεχάσουμε τον στόχο, που είναι ο ανασχεδιασμός του χώρου ώστε να είναι βιώσιμος» σημειώνει. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός δεν είναι πολυτέλεια και πως πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
«Πρέπει να λάβουμε υπόψη πολλά ζητήματα, όπως την αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων που θα έχουμε και στον μεσογειακό χώρο. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα πρέπει επιεικώς να προβλέπει την κακιά στιγμή. Δηλαδή να εξετάζει αν υπάρχουν δυνατότητες διαφυγής προς χώρους συγκέντρωσης, διέξοδοι στη θάλασσα κ.λπ. Πρέπει να είμαστε πολύ πιο αυστηροί από εδώ και πέρα και να αποφασίσουμε ότι ο σχεδιασμός πρέπει να εφαρμόζεται και όχι να θυμόμαστε να μιλάμε για αυτόν μόνο έπειτα από κάποια καταστροφή» καταλήγει.
WWF: «Αναγκαία η πρόληψη»
Στην αναγκαιότητα της πρόληψης των πυρκαγιών αναφέρθηκε ο Ηλίας Τζηρίτης, υπεύθυνος τοπικών δράσεων της WWF Ελλάς. Οπως σημείωσε, οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα γεγονός που αφορά και θα αφορά τη χώρα μας, καθώς το 47% της Ελλάδας καλύπτεται από δάση και δασικές εκτάσεις και η ένταση της κλιματικής αλλαγής καθιστά πιο ευάλωτα τα δάση όλου του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου.
«Η πρόληψη στην πράξη, και όχι μόνο στα λόγια ή μόνο όταν ξεσπά μια κρίση, είναι ο μονόδρομος που θα μας οδηγήσει στην πιο αποτελεσματική λύση. Με ποιον τρόπο όμως θα πάρουμε αυτό το μονοπάτι; Με ισχυρές και γενναίες πολιτικές αποφάσεις, προκειμένου το δόγμα της δασοπυροπροστασίας να αλλάξει και να εστιάσει στην πρόληψη και την έγκαιρη προετοιμασία. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη συνεργασία όλων των συναρμόδιων φορέων, με συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών –συμπεριλαμβανομένων και των μικρών μαθητών– σε συγκεκριμένες θεματικές αλλά και με την ολοκλήρωση των νομοθετικών μέτρων, όπως για παράδειγμα οι δασικοί χάρτες, η κατάρτιση εθνικής δασικής πολιτικής και η χρήση της τεχνολογίας και της έρευνας» δήλωσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί και στη διερεύνηση των αιτίων ανά περιοχή προκειμένου να προκύψουν όλα τα μέτρα που πρέπει να λάβουν οι αρμόδιες αρχές κατά τόπο, ώστε να αναπροσαρμόσουν τον σχεδιασμό τους. «Πέραν αυτού, όμως, απαιτείται και έγκαιρη διάθεση των αναγκαίων οικονομικών πόρων στις δασικές υπηρεσίες και στους ΟΤΑ, πολύ πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου κάθε έτους» υπογραμμίζει. Αναφέρεται ακόμη και στην ανάγκη σύνταξης σχεδίων αντιπυρικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο και τη σύνδεσή τους με αντίστοιχα υπερτοπικά σχέδια. Οπως επισημαίνει, ένα πλήρες σχέδιο πρόληψης δασικών πυρκαγιών περιλαμβάνει:
1. Συλλογή στοιχείων για την τοπογραφία, την καύσιμη ύλη, τα δίκτυα μεταφορών – επικοινωνιών και κοινής ωφελείας, τα αίτια έναρξης πυρκαγιών, τα σημεία έναρξης και τις καμένες εκτάσεις.
2. Ανάλυση και χαρτογράφηση των παραπάνω.
3. Σενάρια συμπεριφοράς περιστατικών δασικών πυρκαγιών.
4. Εντοπισμός επικίνδυνων περιοχών.
5. Προτάσεις για έργα πρόληψης και υποβοήθησης της καταστολής (π.χ. βέλτιστη χωροθέτηση υποδομών πυροπροστασίας, βέλτιστη κατανομή δυνάμεων, διαχείριση καύσιμης ύλης).
6. Ενημέρωση και εκπαίδευση των αρμόδιων φορέων και του γενικού πληθυσμού. Μέρος του σχεδίου αυτού θα είναι και η κατάρτιση σχεδίων εκκένωσης ανά δήμο (με σαφή υπόδειξη οδών διαφυγής, χώρων συγκέντρωσης και μέσων απομάκρυνσης) και η έγκαιρη ενημέρωση όλων των κατοίκων των περιοχών αυτών.
«Με άλλα λόγια, υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσουμε πολύ πιο αποτελεσματικά τις δασικές πυρκαγιές, αρκεί να ληφθούν άμεσα αποφάσεις και να εφαρμοστούν μέχρι τέλους. Ηρθε η ώρα να κοιτάξουμε το πρόβλημα κατάματα, ώστε να μη βιώσουμε ξανά ως κοινωνία μια τόσο μεγάλη καταστροφή με απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και φύση» καταλήγει.
ΤΕΕ: «Να προχωρήσουν άμεσα οι κατεδαφίσεις»
«Στα θέματα πολεοδομίας – χωροταξίας δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ο σχεδιασμός του χώρου δεν είναι τέχνη· είναι επιστήμη. Θαύματα λοιπόν δεν γίνονται, αλλά μπορούν να γίνουν άλματα» δηλώνει στο Documento ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός.
Οπως υπογραμμίζει, αν υπάρξει διακομματική συναίνεση και ουσιαστική συνεργασία της πολιτείας με όλους τους επιστημονικούς φορείς, μέσα στα δύο επόμενα χρόνια μπορούν να γίνουν όσα δεν έγιναν επί δεκαετίες.
«Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας έχει σταθεί στο πλευρό κάθε κυβέρνησης, ανεξαρτήτως κόμματος, για την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης και την ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού» συμπληρώνει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρώτο βήμα έγινε με τους νόμους καταγραφής αυθαιρέτων, το δεύτερο βήμα ξεκινά τώρα για τα νέα κτίρια με την ηλεκτρονική έκδοση οικοδομικών αδειών. Το επόμενο βήμα είναι η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, ώστε να αποκτήσει η πολιτεία για πρώτη φορά στην ιστορία της ηλεκτρονική, πάνω σε ψηφιακό χάρτη, εικόνα όλου του δομημένου χώρου της επικράτειας για να σχεδιάσει πολιτικές και υποδομές ρεαλιστικά και με στοιχεία.
«Μόνο με νέα ηλεκτρονικά εργαλεία θα μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε σύντομα τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό σε όλη τη χώρα, που επείγει, μέσα από τα τοπικά χωρικά σχέδια που θα ορίζουν όρους και προϋποθέσεις χρήσεων και δόμησης σε ολόκληρη την έκταση κάθε ΟΤΑ, ώστε να σταματήσει να υπάρχει η έννοια της “εκτός σχεδίου” περιοχής» αναφέρει ο κ. Στασινός.
Μαζί με αυτά, το ΤΕΕ προτείνει μια ολοκληρωμένη λύση για τη δημιουργία ενιαίου ψηφιακού χάρτη, κοινού για όλη τη δημόσια διοίκηση αλλά και τους πολίτες, με όλες τις «θεσμικές γραμμές», δηλαδή με όλα τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα για κάθε αδειοδότηση. Στόχος είναι να μπορεί κάθε πολίτης, μηχανικός ή επενδυτής, από οπουδήποτε, μέσω υπολογιστή, να πάρει ολοκληρωμένη, έγκυρη και θεσμικά ασφαλή πληροφορία, με ισχύ διοικητικής πράξης, για το τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται και με ποιους όρους, για να φτιάξει αυτό που τον ενδιαφέρει.
«Οι θεσμικές αλλαγές αυτές όμως δεν αρκούν Χρειάζεται να δοθεί και ένα έμπρακτο μήνυμα τέλους εποχής. Και αυτό είναι οι κατεδαφίσεις, οι οποίες πρέπει να προχωρήσουν άμεσα εκεί όπου υπάρχουν τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης, με πρώτη συμβολική κίνηση στις αναδασωτέες εκτάσεις της Αττικής» καταλήγει.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις: «Προσαρμογή των σχεδιασμών στα νέα κλιματικά δεδομένα»
Την άμεση λήψη μέτρων χωρίς καμία καθυστέρηση ζήτησαν με κοινή επιστολή τους και έντεκα περιβαλλοντικές οργανώσεις. Συγκεκριμένα, οι οργανώσεις Αρκτούρος, ΑΡΧΕΛΩΝ, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET και WWF Ελλάς θεωρούν επιτακτική προτεραιότητα την άμεση προσαρμογή του εθνικού σχεδιασμού δασοπροστασίας και πολιτικής προστασίας στα νέα κλιματικά δεδομένα.
Συγκεκριμένα, ζητούν μεταξύ άλλων τη μετακίνηση της πολιτικής και επιχειρησιακής προτεραιότητας από την καταστολή των πυρκαγιών στην πρόληψή τους, μέσα από την έγκαιρη δασική διαχείριση και τον συντονισμό όλων των αρμόδιων φορέων, την πλήρη εφαρμογή του ν. 4249/2014 για την αναμόρφωση της πολιτικής προστασίας και την πλήρη επιχειρησιακή αξιοποίηση χιλιάδων εθελοντών δασοπυροσβεστών καθώς και την εισαγωγή από την ερχόμενη κιόλας σχολική χρονιά υποχρεωτικής εκπαίδευσης για την αυτοπροστασία από πυρκαγιές και πλημμύρες σε όλες τις βαθμίδες.
Τέλος, ζητούν από όλα τα κόμματα, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, να δεσμευτούν ότι δεν θα στηρίξουν οποιαδήποτε πρόταση αναθεώρησης της συνταγματικής προστασίας που εγγυώνται για το περιβάλλον τα άρθρα 24 και 117 του συντάγματος.
