Στην Ιστορία έχει καταγραφεί ως δωσίλογος, συνεργάτης των Γερμανών. Κι όμως εν έτει 2018 οι απόγονοί του προσπαθούν να αλλάξουν την Ιστορία και μάλιστα διά της δικαστικής οδού.
Ο λόγος για τα τέκνα του περιβόητου Αθανάσιου Χρυσοχόου –90 και 88 ετών σήμερα– που αξιώνουν αποζημίωση συνολικού ύψους 600.000 ευρώ από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη και επικεφαλής της επιτροπής της Βουλής για τις γερμανικές αποζημιώσεις Τριαντάφυλλο Μηταφίδη και τους αντιστασιακούς Σπύρο Σακέττα και Αλέκο Γρίμπα. Μια ενέργεια άκρως προκλητική, όπως χαρακτηριστικά λένε αντιστασιακοί και δημοκράτες, αφού επί της ουσίας γίνεται απόπειρα να ξαναγραφτεί η Ιστορία με τη μετατροπή των θυτών σε θύματα και αντίστροφα.
Ποιος ήταν όμως ο συνταγματάρχης Αθ. Χρυσοχόου και γιατί έχει καταγραφεί στην ιστορία ως δωσίλογος; Ακόμη, ποια ήταν η αφορμή για την πρωτοφανή κατάθεση αγωγής με τις κατηγορίες της «προσβολής μνήμης νεκρού» και της «ανεπανόρθωτης ηθικής βλάβης»; Οι απαντήσεις βρίσκονται στα μαύρα χρόνια της Κατοχής αλλά και στις γκρίζες μέρες του σήμερα όπου κάποιοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να αλλάξουν τα ιστορικά δεδομένα.
Δεξί χέρι του δήμιου των Εβραίων
Η δράση του Αθ. Χρυσοχόου εκτυλίσσεται την περίοδο που έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις μελανές σελίδες της Ιστορίας, καθώς επί Κατοχής συνεργάστηκε στενά με τους ναζιστές. Υπήρξε ακόμη το δεξί χέρι του ναζιστή σφαγέα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Μαξ Μέρτεν και μάλιστα εμφανίστηκε ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη του το 1959.
Υπήρξε επιτελάρχης του πρώτου δωσίλογου Ελληνα πρωθυπουργού Γεώργιου Τσολάκογλου, ενώ έπειτα ανέλαβε γενικός επιθεωρητής των νομαρχιών Μακεδονίας – Θράκης στην Κατοχή με εντολή Τσολάκογλου. Διετέλεσε ακόμη φρούραρχος Θεσσαλονίκης, θέση που απαιτούσε συναίνεση με τη γερμανική πλευρά.
Αιτία κατάθεσης της αγωγής είναι ότι οι τρεις αντιστασιακοί πρωτοστάτησαν στο να μετονομαστεί οδός της Θεσσαλονίκης που επί χούντας είχε λάβει το όνομα του Χρυσοχόου –όπως και έγινε τον περασμένο Μάρτιο με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Για να επιτευχθεί η μετονομασία της επίμαχης οδού οι αντιστασιακοί αναφέρθηκαν στον βίο και στην πολιτεία του Αθ. Χρυσοχόου.
Το δημοτικό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης αποφάσισε να μετονομάσει την οδό σε Αλμπέρτου Ναρ, ο οποίος ήταν γόνος θυμάτων του Ολοκαυτώματος, συγγραφέας και θεματοφύλακας της πολυπολιτισμικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Προτού συμβεί αυτό ο Σπ. Σακέττας και ο Αλ. Γρίμπας μέσω ανοιχτής επιστολής σχολίαζαν μεταξύ άλλων ότι «είναι ιστορική βεβήλωση, άγος, ασέλγεια και τερατώδης απρέπεια να υπάρχουν ακόμα σε δρόμους της μαρτυρικής Θεσσαλονίκης τα ονόματα του κατοχικού φρουράρχου στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου…». Ο Τρ. Μηταφίδης κοινοποίησε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook την επιστολή των δύο αντιστασιακών, με αποτέλεσμα να είναι και αυτός εναγόμενος στην αγωγή των απογόνων του Χρυσοχόου.
Τα δύο τέκνα του κατοχικού φρούραρχου υποστηρίζουν ότι ο πατέρας τους «αποτέλεσε στέλεχος της αντιστασιακής κατασκοπευτικής οργάνωσης Ζευς που σύμφωνα με ιστορικούς της εποχής αποτέλεσε το σημαντικότερο κατασκοπευτικό δίκτυο που έδρασε στη Θεσσαλονίκη κατά την διάρκεια της κατοχής», ενώ επικαλούνται βουλεύματα του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης –δεν διεξήχθη ποτέ δίκη– βάσει των οποίων αποσύρθηκαν οι κατηγορίες περί δωσιλογισμού για τον Αθ. Χρυσοχόου. Βέβαια η επίκληση αποφάσεων των δικαστηρίων δωσιλόγων μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει καθώς μετά τη Βάρκιζα αποτέλεσαν «πλυντήρια» των χειρότερων εγκληματιών.
«Προσβολή της ιστορικής μνήμης»
Σε δηλώσεις του στο Documento o Τρ. Μηταφίδης –καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη επί χούντας– σχολίασε ότι μέσω της δημοτικής παράταξης Θεσσαλονίκης Ανοιχτή Πόλη «έχουμε δώσει μάχη προκειμένου να καθαρίσουν η πόλη και οι δρόμοι από ονόματα συνεργατών των ναζί, μεταξύ των οποίων και αυτό του Αθανάσιου Χρυσοχόου. Ως δημοτική αρχή είχαμε θέσει το ζήτημα της επανεξέτασης της ονοματοδοσίας των συγκεκριμένων δρόμων από το δημοτικό συμβούλιο. Πρόκειται για ονόματα που είχαν αποδοθεί από το διορισμένο από τη χούντα δημοτικό συμβούλιο της πόλης, βάσει του χουντικού νομοθετικού διατάγματος 179/1969, το οποίο αποτέλεσε πλυντήριο των ταγματασφαλιτών. Μέσω του συγκεκριμένου διατάγματος αποδόθηκαν στους ταγματασφαλίτες δράσεις “αντιστασιακές” και κατά των “ΕΑΜοβούλγαρων”, καθώς και πολεμικές συντάξεις».
«Το προκλητικό της ιστορίας» σύμφωνα με τον Τρ. Μηταφίδη είναι ότι «ενώ περίπου τρεις χιλιάδες αξιωματικοί του τακτικού στρατού εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ ή στον Ελληνικό Στρατό της Μέσης Ανατολής, ο Αθ. Χρυσοχόου υπηρέτησε στη βόρεια Ελλάδα, υπό κατοχικό καθεστώς. Οι ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις στη Θεσσαλονίκη τον διόρισαν φρούραρχο της πόλης, ως δεξί χέρι του Μαξ Μέρτεν, του δήμιου της Θεσσαλονίκης».
«Το εντυπωσιακό είναι ότι οι απόγονοι του Χρυσοχόου δεν στράφηκαν εναντίον του δημοτικού συμβουλίου της Θεσσαλονίκης ή της αρμόδιας για την ονοματοδοσία των δρόμων επιτροπής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας που έλαβαν την απόφαση να μετονομαστεί ο δρόμος» επισημαίνει. «Η σατανική σύμπτωση όμως –που δεν είναι σατανική– είναι ότι αντ’ αυτού η αγωγή στρέφεται εναντίον τριών αντιστασιακών και πολιτικών κρατούμενων, γεγονός που έχει έντονο ιστορικό και πολιτικό συμβολισμό: ο σιδηροδρομικός πατέρας του Αλέξανδρου Γρίμπα εκτελέστηκε από τους Γερμανούς, ενώ ο ίδιος ήταν εξόριστος την περίοδο της χούντας. Ο πατέρας του Σπύρου Σακέττα ήταν ταγματάρχης του ελληνικού στρατού και του ΕΛΑΣ, ο οποίος συμμετείχε στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ενώ ο ίδιος υπήρξε επίσης πολιτικός κρατούμενος επί χούντας».
Ως αποτέλεσμα οι τρεις εναγόμενοι κρίνουν ότι η αγωγή τους εναντίον τους «δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια προσπάθεια εξιλέωσης των συνεργατών των κατοχικών δυνάμεων και προσβολής της ιστορικής μνήμης, μέσα στο γενικότερο διεθνές κλίμα αναθεώρησης της Ιστορίας και της αντιφασιστικής νίκης: εξίσωση ναζισμού – κομμουνισμού, μετατροπή των θυτών σε θύματα –τη στιγμή μάλιστα που η χώρα μας διεκδικεί την απόδοση των γερμανικών οφειλών και την αποζημίωση των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας– αλλά και με τη συντριβή της Αριστεράς για ό,τι πράττει και πιστεύει».
Τραγουδάκι για τον «προδότη Χρυσοχόου»
Οι ιστορικές αναφορές για τη δράση του Αθ. Χρυσοχόου δεν είναι λίγες. Αναφέρεται σε τραγούδι που τραγουδούσαν οι ΕΛΑΣίτες στο χωριό Περιστέρι του Κιλκίς, περίπου 30 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη:
«Ω προδότη Χρυσοχόου
με τον παρά που έκανες φτερά.
Σαν γκάγκστερ μ’ ένα όου
Οργάνωσες μεγάλη στρατιά […]»
Οταν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη στις 30 Οκτωβρίου 1944, συνέλαβαν πολλούς συνεργάτες των ναζί, μεταξύ των οποίων και τον Αθ. Χρυσοχόου, ο οποίος μάλιστα καταδικάστηκε σε θάνατο από λαϊκό δικαστήριο. Απελευθερώθηκε όμως στις 17 Φεβρουαρίου 1945 ύστερα από διαμεσολάβηση των Βρετανών, στον απόηχο της συμφωνίας της Βάρκιζας. Επειτα μέσω βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών –σε μια περίοδο που η Ελλάδα καταδίωκε αριστερούς– το οποίο επικαλούνται στην αγωγή τους οι απόγονοι του Χρυσοχόου απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες περί δωσιλογισμού, χωρίς όμως ποτέ να διεξαχθεί δίκη. Οπως είχε ομολογήσει ο ίδιος ο Χρυσοχόου, συνεργαζόταν με τη φιλοναζιστική «αντιστασιακή» οργάνωση ΠΑΟ, τα μέλη της οποίας διέθεταν οπλισμό και στολές Γερμανών, ενώ πολεμούσαν εναντίον των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη μάχη της Κατερίνης.
Ιστορικά τεκμήρια… δωσιλογισμού
Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Ριζοσπάστης» αναφέρεται ότι ο Αθ. Χρυσοχόου είχε ενεργό ρόλο στο να εμποδίσει την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ: «Αυτός ζήτησε (σ.σ.: ο Χρυσοχόου) να σπεύσουν οι ένοπλοι του Κισά Μπατζάκ να μπουν στην πόλη πριν από τον ΕΛΑΣ. Προσδιόρισε, μάλιστα, την έναρξη της επιχείρησης για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης στις 28 Οκτώβρη. Ο Κισά Μπατζάκ, που υπέγραφε πια ως μέλος των “Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών” του αρχηγείου ΕΔΕΣ Μακεδονίας, σημείωνε: “Ο Γενικός Διοικητής Συνταγματάρχης Αθανάσιος Χρυσοχόου δι’ αντιπροσωπείας εμπόρων και Αξ/κών παρουσιασθείσης την 25ην τρέχοντος παρέγγελε κατηγορηματικώς και εγγράφως προς ημάς ότι όλοι, Αρχαί και νομιμόφρονων Λαός, είναι παρά το πλευρόν μας προς επιβολήν της τάξεως του Νόμου…”. […] Αυτά τα κατακάθια διατάχθηκαν να καταλάβουν την πόλη για να την παραδώσουν στα αφεντικά τους». Στην εφημερίδα του ΕΑΜ «Ελευθερία» αναφέρεται ότι «ο Χρυσοχόου […] έστειλε τα τάγματα ασφαλείας και του Κυριάκου Παπαδόπουλου (Κισάμπατζακ) στις λαϊκές συνοικίες της Θεσσαλονίκης για να τις μετατρέψει σε σφαγείο…».
Στις 24 Απριλίου 1943 η «Ελευθερία» αναφέρει την περίπτωση του ανθυπασπιστή του στρατού Αντώνιου Αντωνίου: «Ο αξιωματικός αυτός παρασύρθηκε και προσχώρησε στην κλίκα του Χρυσοχόου, αλλά γρήγορα επείσθη για τους αντεθνικούς σκοπούς της…».
Οπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας mixanitouxronou.gr, αποτελούσε «κοινή αίσθηση» ότι ο Χρυσοχόου είχε αποδεχθεί την πρόταση Μαργέτη για την παροχή πληροφοριών στο κατασκοπευτικό δίκτυο Ζευς ως «“ξέπλυμα” και “ξεκάρφωμα” της δωσίλογης έμμισθης θέσης του γενικού επιθεωρητή Νομαρχιών Μακεδονίας που κατείχε». Στην ίδια ιστοσελίδα είχε δημοσιευθεί επιστολή του Μαργέτη, αρχηγού του δικτύου Ζευς, προς το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής αναφορικά με τον διορισμό του Χρυσοχόου από τον τελευταίο κατοχικό πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη ως γενικού διοικητή Μακεδονίας. Στο απαντητικό τηλεγράφημα του Συμμαχικού Στρατηγείου προς τον Μαργέτη αναφέρεται: «Παπανδρέου ο ίδιος δηλοί αδυνατεί συμφωνήσει ή εγκρίνει διορισμόν Χρυσοχόου παρά Ράλλη. Δέον υπακούσει διαταγάς κυβερνητικού εκπροσώπου». Ο ίδιος δηλαδή ο πρωθυπουργός της εξόριστης στο Κάιρο ελληνικής κυβέρνησης αποδοκίμασε τη νέα θέση που κατέλαβε ο Αθ. Χρυσοχόου. Σε δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Συντακτών» αναφέρεται ότι με διαταγή Χρυσοχόου τέθηκε σε κυκλοφορία γερμανικό στρατιωτικό νόμισμα, ενώ σε έγγραφο που δημοσίευσε η εφημερίδα ο Χρυσοχόου σε επιστολή προς τους και έπαρχους της δικαιοδοσίας του επαινεί «τη “φιλελληνική” στάση των Γερμανών, απέναντι στους οποίους προέτρεπε τον πληθυσμό να επιδεικνύει υπάκουη και νομιμόφρονα στάση»!
Υπερασπιστής του Μέρτεν στην πολύκροτη δίκη του
Ο Αθ. Χρυσοχόου έγινε ιδιαίτερα γνωστός και από το ότι υπερασπίστηκε τον Μ. Μέρτεν στη δίκη του τελευταίου. Ο Μέρτεν, ο «Χασάπης της Θεσσαλονίκης», εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη τη διετία 1942-44 και ανέλαβε τη γενική εποπτεία της εκτόπισης των Εβραίων της πόλης κατόπιν της σχετικής διαταγής. Ηταν αυτός που διέταξε τη μεταφορά περίπου 45 χιλιάδων Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο Αουσβιτς. Λεηλάτησε τις περιουσίες τους και προχώρησε ακόμη και σε τυμβωρυχία του εβραϊκού νεκροταφείου συγκεντρώνοντας, σύμφωνα με εκτιμήσεις, 125 εκατομμύρια χρυσά φράγκα.
Ο Μέρτεν, γενικός γραμματέας τότε του υπουργείου Δικαιοσύνης της Δυτικής Γερμανίας, ήρθε στην Ελλάδα το 1957 προκειμένου να καταθέσει ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη του επίσης Γερμανού εγκληματία πολέμου Αρθουρ Μάισνερ θεωρώντας ότι δεν κινδυνεύει να συλληφθεί. Οταν ο αρμόδιος δικαστικός άκουσε το όνομα Μέρτεν επικοινώνησε με τον προϊστάμενο του Γραφείου Εγκλημάτων Πολέμου Ανδρέα Τούση, ο οποίος διέταξε τη σύλληψη του Γερμανού αξιωματούχου. Οπως κι έγινε.
Επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή, στα τέλη Ιανουαρίου 1959, ήρθε στη Βουλή νομοσχέδιο –λόγω εξωτερικών πιέσεων και γερμανοελληνικής οικονομικής συμφωνίας– στο οποίο οριζόταν ότι «αναστέλλεται αυτοδικαίως και χωρίς να απαιτείται απόφασις τις δικαστηρίου πάσα δίωξις Γερμανών υπηκόων φερόμενων ως εγκληματιών πολέμου, καθώς και η εκτέλεσις πάσης ποινής ή το υπόλοιπον ταύτης». Η αντιπολίτευση αντιτάχθηκε στο νομοσχέδιο, το οποίο τελικά αποσύρθηκε. Επρόκειτο όμως για κίνηση αποπροσανατολισμού.
Η περιβόητη δίκη ξεκίνησε στις 11 Φεβρουαρίου 1959. Ο Μέρτεν καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη, κατά συγχώνευση για παράνομες φυλακίσεις και εγκλεισμούς Ελλήνων και Ισραηλιτών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, φόνους και θανάτους Ισραηλιτών από ασιτία, εκτοπίσεις 40.000 Εβραίων σε γερμανικά στρατόπεδα. Ομως στις 5 Νοεμβρίου 1959 ψηφίστηκε νομοσχέδιο στη Βουλή βάσει του οποίου επιτράπηκε η αποφυλάκισή του. Ο Μέρτεν απελάθηκε στη Γερμανία, όπου και δικάστηκε. Αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους.
Οι εφημερίδες της εποχής καυτηρίασαν τη στάση του Αθ. Χρυσοχόου ως μάρτυρα υπεράσπισης στη δίκη Μέρτεν. Στη «Μακεδονία» της 18ης Φεβρουαρίου 1959 δημοσιεύθηκε η κατάθεση του Χρυσοχόου «υπέρ του Μέρτεν». Αξιοσημείωτα είναι κάποια αποσπάσματα της κατάθεσης:
Πρόεδρος: Μας είπαν οι άλλοι μάρτυρες, κ. Χρυσοχόου, ότι οι Γερμανοί υπέβαλαν τους συγκεντρωθέντας εις φοβερά βασανιστήρια. Τι εμάθατε επ’ αυτού;
Μάρτυς: Οι πράκτορες οι οποίοι παρηκολούθησαν τα συμβάντα με επληροφόρησαν ότι πράγματι οι Γερμανοί στρατιώται υποχρέωσαν τους Ισραηλίτας να κάμνουν διάφορα ακροβατικά γυμνάσματα υπό τον καυστικόν ήλιον και ότι αυτών δεν ηξέρεσαν ούτε και αυτούς τους αναπήρους. Τα βασανιστήρια αυτά, πάντοτε κατά τους πράκτοράς μου, εσταμάτησαν όταν ενεφανίσθη ένας αξιωματικός. […]
Πρ.: Ο Μέρτεν μας είπαν ότι έσωζε κόσμον και κοσμάκην. Αφού λοιπόν είχε την δύναμιν να σώζη γιατί να μην είχε την δύναμιν να στέλνει και στον άλλον κόσμον;
Μάρ.: Εγώ ξέρω ότι εις τον Μέρτεν προσέτρεχον όσοι εκινδύνευον, διά να σωθούν. Οσοι ήσαν φυλακισμένοι την συνδρομήν του Μέρτεν επεκαλούντο διά να αποφυλακισθούν και όσοι είχαν καταδικασθή το ίδιο, ή διά να τους χαρισθή η ποινή ή διά να μετριασθή. Ο Μέρτεν εμεσολάβει εις την στατιωτικήν διοίκησην δι’ όλα αυτά. Αυτός δε ήτο και ο λόγος κ.κ. δικασταί που ήτο πασίγνωστος και ευρίσκετο συνεχώς εις στα στόματα όλων. […]
«Λέτε, δηλαδή, εδώ συνεχίζει (σ.σ.: ο επίτροπος), όπως όταν ο αξιωματικός έφθασε εις την πλατείαν Ελευθερίας εσταμάτησαν οι βαρβαρότητες. Τότε να δώσουμε και παράσημον εις τον Μέρτεν…».
Δολοφονία ΕΑΜιτών με «εντολή Χρυσοχόου»
Αναφορά για τον Αθ. Χρυσοχόου υπάρχει και στο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Σελίδες Κατοχής». Σε αυτό περιγράφονται η ζωή και ο θάνατος της μεγάλης μορφής του αντιστασιακού κινήματος Σίμου Κερασίδη, ο οποίος δολοφονήθηκε το 1943 μαζί με τους συντρόφους του στη δυτική Μακεδονία από Ελληνες δωσίλογους.
Ο συγγραφέας παραθέτει λεπτομέρειες για την άγρια δολοφονία από σημείωμα του αντιστασιακού Τάσου Δεληδημήτρη: «Ο Κερασίδης μαζί με τους συντρόφους του, περνώντας από την Κοζάνη, διανυκτέρευσαν εκεί μια βραδιά και την επόμενη ξεκίνησαν να περάσουν από τα χωριά Οινόη και Ημέρα (σ.σ.: εννοεί τα Ιμερα) –που ήσαν ΠΑΟκρατούμενα (σ.σ. η Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωσις ήταν φιλοναζιστική “αντιστασιακή οργάνωση”)… Στο χωριό όμως Ημέρα, στην όχθη του ποταμού, είχαν στήσει ενέδρα και τους συλλάβανε. Τους οδήγησαν στη Ζαρκαδόπετρα, κοντά στο χωριό Σκάφι και αφού πρώτα τους βασάνισαν άγρια, σύμφωνα με μαρτυρίες ΠΑΟτζήδων, τους εκτέλεσαν στη συνέχεια με εντολή του Χρυσοχόου, καθοδηγητή της ΠΑΟ».
Η δράση του Αθ. Χρυσοχόου αναφέρεται και στο βιβλίο «Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά», έναν συλλογικό τόμο με ανακοινώσεις ιστορικών ερευνητών σε συνέδριο στο Πάντειο. Στην ανακοίνωση του Ανδρέα Μπουρούτη γίνεται αναφορά στην επιχείρηση «Scarlet Pimpernel», που αποτέλεσε τη μυστική βρετανική οργάνωση της Θεσσαλονίκης για τη διάσωση «σημαντικών προσώπων», κυρίως ταγματασφαλιτών και δωσίλογων. Στο επίκεντρο αυτών των «ζυμώσεων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο, «βρισκόταν ο Αθανάσιος Χρυσοχόου, πρώην επιτελάρχης και συνεργάτης του Τσολάκογλου, του πρώτου δωσίλογου πρωθυπουργού… Το αμέσως προηγούμενο χρονικό διάστημα από την απελευθέρωση υπάρχουν επιβεβαιωμένες επαφές ανάμεσα στον Χρυσοχόου και συνεργάτες του με παραστρατιωτικούς σχηματισμούς της Θεσσαλονίκης και των γύρω περιοχών…».
«…Η πρόθεση του Χρυσοχόου, όπως ο ίδιος αναφέρει, ήταν η δημιουργία και αξιοποίηση ενός ισχυρού αντικομμουνιστικού μετώπου, που θα μπορούσε να σταθεί στρατιωτικά εμπόδιο στα σχέδια των “εαμοβούλγαρων”. Μαζί με τα ένοπλα Τάγματα Ασφαλείας θα συνέπρατταν και οι δυνάμεις της ελληνικής Ασφαλείας και χωροφυλακής στη Θεσσαλονίκη, όπως και αξιωματικοί του ελληνικού στρατού […] Τα φύλλα πορείας είχε χορηγήσει ο Χρυσοχόου που είχε και την ιδιότητα του φρουράρχου Θεσσαλονίκης».
«Γενικότερα, όπως φαίνεται, ο Χρυσοχόου είχε καταρτίσει διάφορα σχέδια αντιμετώπισης των λαϊκών δυνάμεων μετά την απελευθέρωση […]. Το βέβαιο είναι πως ο Χρυσοχόου, όταν στις αρχές Οκτωβρίου του 1944 ανέλαβε και τη θέση του γενικού διοικητού Μακεδονίας, επικοινώνησε με τον αξιωματικό της γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης Οστεν Μίλερ και ζήτησε τον εξοπλισμό με όπλα και πυρομαχικά των άοπλων χωροφυλάκων αλλά και των εθελοντών (!) χωροφυλάκων που θα επιλέγονταν ανάμεσα στα εθνικόφρονα στοιχεία».
