Ενας καθηγητής πανεπιστημίου και μια καθηγήτρια αγγλικών μιλούν στο Documento για τον εγκλεισμό τους στο σπίτι αλλά και για τη σημερινή κατάσταση στην πόλη Νινγκμπό, ένα από τα επίκεντρα της πανδημίας
Η Ελένη Οικονόμου και ο δρ Γιώργος Καπογιάννης ζουν στην πόλη Νινγκμπό στην ανατολική επαρχία Τσεντσιάνγκ της Κίνας, η οποία αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στον κόσμο και ένα από τα επίκεντρα της πανδημίας της Covid-19. Η Ελ. Οικονόμου εργάζεται ως καθηγήτρια αγγλικών σε δημόσιο σχολείο της περιοχής, ενώ ο δρ Καπογιάννης είναι καθηγητής με ειδίκευση στην Ψηφιακή Κατασκευή (Digital Construction) στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ – Νινγκμπό.
Από τον περασμένο Ιανουάριο ζουν σε ρυθμούς κορονοϊού, επιλέγοντας πρoτού ακόμη επιβληθεί ο υποχρεωτικός εγκλεισμός να παραμείνουν στο σπίτι για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τους γύρω τους.
Μίλησαν στο Documento για το πώς βίωσαν την καραντίνα, αλλά και για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην πόλη μετά την άρση των αυστηρών μέτρων. Χωρίς μάσκα δεν νοείται έξοδος από το σπίτι, ενώ είναι σύνηθες στα περισσότερα καταστήματα και στις υπηρεσίες να γίνεται θερμομέτρηση και να επιδεικνύεται ο προσωπικός κωδικός που έχει δοθεί από τις αρχές της Κίνας, το χρώμα του οποίου ορίζει την πιθανότητα να είναι κανείς φορέας του ιού. Η πόλη δεν έχει βρει ξανά τον πρότερο ζωντανό χαρακτήρα της. «Είναι μέχρι να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε μάσκες και αντισηπτικά» λέει χαμογελώντας η Ελένη.
Πώς βιώσατε την καραντίνα στο σπίτι για 67 ολόκληρες ημέρες;
Γ.Κ.: Ας τα πάρουμε από την αρχή. Υπήρξε μια περίοδος που ήμασταν σε εκούσια καραντίνα στο σπίτι και μετά ήρθαν τα περιοριστικά μέτρα και ο υποχρεωτικός εγκλεισμός από τις αρχές. Μετά την άρση των μέτρων εμείς συνεχίσαμε εκούσια να μένουμε μέσα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις. Ελ.Οικ: Στην αρχή, αφότου αποφασίσαμε να μην επιστρέψουμε στην Ελλάδα για να μη θέσουμε σε κίνδυνο τους συμπολίτες μας σε περίπτωση που στη διάρκεια του ταξιδιού κολλούσαμε τον ιό, υπήρξε φόβος μήπως δεν καταφέρουμε λόγω γλώσσας να καταλάβουμε τις οδηγίες που έδιναν οι αρχές. Να ’ναι καλά οι φίλοι μας οι Κινέζοι που μας εξήγησαν τα πάντα στα αγγλικά και μας βοήθησαν. Μετά ηρεμήσαμε και αποφασίσαμε να διατηρήσουμε το χαμόγελό μας και την ψυχραιμία μας. Ανοίγαμε μόνο μία φορά την ημέρα την τηλεόραση για να μη χαλάμε την ψυχολογία μας.
Γ.Κ.: Στην καραντίνα περάσαμε μια χαρά. Η καθημερινότητά μας είναι τέτοια που δεν έχουμε πολύ χρόνο για τους δυο μας κι έτσι αναπληρώσαμε στιγμές. Προσπαθούσαμε να το εκμεταλλευτούμε. Κοιμηθήκαμε λίγο παραπάνω, χαλαρώσαμε, αλλά δουλέψαμε κιόλας. Κι αυτό ήταν το καλό. Ο τομέας της ψηφιοποίησης είναι πάρα πολύ αναπτυγμένος στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Ταϊβάν και σε άλλες γειτονικές χώρες. Μπορείς να κάνεις τα πάντα με το κινητό, ακόμη και τις τηλεδιασκέψεις.
Ελ.Οικ.: Ηταν πολύ πιο δύσκολο για όσους ήταν μόνοι τους. Οι περισσότεροι από αυτούς επέστρεψαν στην πατρίδα τους με την πρώτη ευκαιρία.
Τα πανεπιστήμια άνοιξαν ή συνεχίζεται η τηλεκπαίδευση;
Γ.Κ: Το ακαδημαϊκό εξάμηνο ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου. Από τις 16 Μαρτίου μπορούσαμε επίσημα να πάμε στο campus. Ωστόσο, για να πάω στο γραφείο πρέπει να πάρω άδεια από τρία επίπεδα, δηλαδή από την πρυτανεία, το ανθρώπινο δυναμικό και τον διευθυντή μου. Ακόμη και σήμερα ισχύει το ίδιο. Ως εκ τούτου η προσβασιμότητα δεν είναι εύκολη, χωρίς να είναι αδύνατη. Τα πάντα γίνονται μέσω τηλεδιασκέψεων και τηλεργασίας. Υπάρχει κι ένα πλεονέκτημα. Χρησιμοποιώντας ο καθένας το δικό του δίκτυο, δεν υπάρχει ο κίνδυνος να πέσει ο server του πανεπιστημίου όπως αν ήμασταν όλοι εκεί. Το πρόβλημα είναι τα εργαστήρια, τα οποία δεν μπορούν να γίνουν από απόσταση. Η σκέψη είναι να γίνουν όσο πιο κοντά γίνεται προς το τέλος του εξαμήνου για να μπορούν να είναι παρόντες οι φοιτητές. Από την άλλη, προ ολίγων ημερών απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα σε όλους τους φοιτητές από το εξωτερικό. Οσοι κατάφεραν να έρθουν μπήκαν σε υποχρεωτική καραντίνα 14 ημερών στον πρώτο τους σταθμό εντός Κίνας. Ελ.Οικ.: Η τηλεκπαίδευση λειτουργεί και για τα σχολεία.
Φαντάζομαι ότι η μερίδα των φοιτητών από το εξωτερικό είναι σημαντική.
Γ.Κ.: Πολύ σημαντική. Οπως και των καθηγητών, το 50% των οποίων έρχεται από τη Δύση. Απ’ ό,τι φαίνεται θα πάμε σε μια νέα, υβριδική μορφή διδασκαλίας, η οποία συνδυάζει τη «φυσική» τάξη με την ψηφιακή για όσους είναι μακριά. Βέβαια το άλλο πρόβλημα που μπορεί να προκύψει είναι να έχουμε φοιτητές δύο ταχυτήτων. Υπάρχει η σκέψη να παρακολουθούν τα εργαστήρια από απόσταση, αλλά σίγουρα δεν θα είναι το ίδιο. Επ’ αυτού δεν έχει βρεθεί λύση ακόμη.
Στην πρώτη σας βόλτα μετά την καραντίνα η πόλη θύμιζε καθόλου τον προ κορονοϊού χαρακτήρα της;
Ελ.Οικ.: Δεν τον θύμιζε, όχι. Η άρση έγινε σταδιακά και ο κόσμος είναι αρκετά επιφυλακτικός ακόμη, φοράει μάσκα παντού.
Σήμερα ποια είναι η κατάσταση;
Γ.Κ.: Η ατμόσφαιρα έξω είναι περίεργη. Αυτή την εβδομάδα έχει και μουντό καιρό που δεν βοηθάει. Πάντως σίγουρα δεν μοιάζει με το πώς ήταν πριν. Φανταστείτε ότι η Νινγκμπό είναι μια πόλη με ζωή ως αργά τη νύχτα. Πλέον στις πέντε το απόγευμα έχει παντού ερημιά. Ελ.Οικ.: Δεν θα βγεις εύκολα να φας όταν πρέπει να φοράς τη μάσκα σου αυστηρά πριν και μετά το φαγητό. Υπάρχουν εστιατόρια που εξακολουθούν να τηρούν πολύ αυστηρούς κανόνες. Θα σας περιγράψω κι ένα περιστατικό. Μια μέρα, αφού πήγαμε στην τράπεζα να κάνουμε μια δουλειά με τη βοήθεια ενός Κινέζου που μιλάει αγγλικά, αποφασίσαμε να πάρουμε έναν καφέ και μετά να κάνουμε μια βόλτα στο πάρκο, το οποίο ήταν έρημο. Βγάζαμε τη μάσκα, πίναμε μια γουλιά, την ξαναφοράγαμε. Ηταν πολύ περίεργο και αμήχανο όλο αυτό.
Υπάρχει καχυποψία; Νιώσατε να σας κοιτούν περίεργα; Ισως και λόγω καταγωγής;
Ελ.Οικ.: Υπάρχει επιφυλακτικότητα, όχι καχυποψία, γιατί υπάρχει ακόμη ο φόβος του ιού. Δεν κοιτάζουν χρώμα ή εθνικότητα. Ολους μας αντιμετωπίζουν το ίδιο.
Πιστεύετε ότι ο κορονοϊός θα αφήσει το στίγμα του στον χαρακτήρα της πόλης ή η Νινγκμπό θα βρει αργά ή γρήγορα τον πρότερο εαυτό της;
Ελ.Οικ.: Πιστεύω ότι άπαξ και σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε μάσκες και αντισηπτικά θα βρούμε ξανά τους ρυθμούς μας. Θα ξεπεραστεί όλο αυτό. Βοηθάει ότι δεν σταματήσαμε να δουλεύουμε χάρη στην ψηφιοποίηση κι έτσι κρατήσαμε πάνω κάτω την καθημερινότητά μας. Βοηθάει και ότι οι Κινέζοι έχουν εμπειρία με παρόμοιους ιούς, όπως ο SARS, και ήταν προετοιμασμένοι. Μεγάλη σημασία έχει ότι οι Κινέζοι είναι υπάκουοι και εργατικοί.
Γ.Κ.: Επ’ αυτού νομίζω ότι ένα λάθος των μίντια στην Ελλάδα είναι ότι δεν θύμισαν αρκετά στο κοινό τις πρότερες εμπειρίες με πανδημίες που έχουμε ζήσει ως λαός. Εδώ υπάρχει ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα το οποίο έγκειται σε δύο άξονες. Ο ένας είναι η στρατηγική που επιλέγει κάθε χώρα και ο άλλος είναι η ατομική ευθύνη. Μπορώ πιο εύκολα να κρίνω τον δεύτερο και να πω ότι οι άνθρωποι δεν μαθαίνουμε από τους άλλους και έτσι την πάτησε και η Ιταλία. Αυτό που με στενοχωρεί ιδιαίτερα και δειλά δειλά αναφέρεται στα μίντια είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν υπάρχει πουθενά. Το άλλο είναι ότι οι χώρες κατάσχουν στα τελωνεία τους προϊόντα φαρμακευτικής περίθαλψης με προορισμό άλλα κράτη, τα οποία πολλές φορές έχουν αποστολέα τρίτες χώρες.
Η περίπτωση της Κίνας θεωρείται εν γένει επιτυχημένο παράδειγμα όσον αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ωστόσο, ορισμένα μέτρα όπως η παρακολούθηση των πολιτών μέσω των κινητών και των καμερών ασφαλείας δεν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε δημοκρατικά καθεστώτα. Ποια είναι η άποψή σας; Πρέπει σε έκτακτες ανάγκες, όπως αυτή της πανδημίας, να χαλαρώνουν τα δημοκρατικά μας κριτήρια;
Γ.Κ.: Θα σας απαντήσω ως επιστήμονας, καθώς ειδικότητά μου είναι η ψηφιακή κατασκευή. Μπορούμε να το πάρουμε από τη φιλοσοφική μεριά και να πούμε ότι από τη στιγμή που παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα, η δημοκρατία καταπατάται. Θα σας κάνω, όμως, μια ερώτηση. Εχετε ένα τηλέφωνο δίπλα σας, σωστά; Πιστεύετε ότι δεν μπορούν να μάθουν την τοποθεσία σας και τα λοιπά στοιχεία σας αν το θελήσουν; Αρα για ποια δημοκρατία μιλάμε; Εχουμε υιοθετήσει την ψηφιοποίηση, η οποία είναι ένα νόμισμα με δύο πλευρές. Εξαρτάται ποια πλευρά κοιτάει ο καθένας. Για μένα δημοκρατία είναι να είμαστε σωστοί και υπεύθυνοι πολίτες που ενεργούμε για το καλό των συνανθρώπων μας. Επίσης, αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι οι Κινέζοι έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης (trustworthy ecosystem). Η πρόσβαση στα δεδομένα σου σε διαπροσωπικό επίπεδο και στις εφαρμογές γίνεται εν γνώσει σου και με τη σύμφωνη γνώμη σου. Στην Ευρώπη υπάρχουν οι κανόνες, αλλά πολύ απλά δεν τηρούνται.
Ε.Οικ.: Από την αρχή της κρίσης του κορονοϊού έπρεπε όλοι να απαντήσουμε σε ένα ερωτηματολόγιο για το πού έχουμε ταξιδέψει, τι επαφές είχαμε το προηγούμενο διάστημα, ώστε να δοθεί στον καθένα ένας κωδικός (πράσινος, πορτοκαλί, κόκκινος). Ο πράσινος σήμαινε ότι πιθανότατα δεν έχεις τον ιό, ο πορτοκαλί ότι μάλλον τον έχεις και ο κόκκινος ότι δεν βγαίνεις καν από το σπίτι γιατί κατά πάσα πιθανότητα είσαι φορέας. Ακόμη και σήμερα μας ζητάνε τον κωδικό αυτό σε καταστήματα. Ωστόσο, όταν βλέπεις ότι υπήρξαν ασυνείδητοι πολίτες οι οποίοι, παρότι είχαν συμπτώματα, επέλεξαν να ταξιδέψουν μεταφέροντας τον ιό, γίνεται σαφές ότι χρειάζονται τα αυστηρά μέτρα που επέβαλε η Κίνα.
