«Η Ανοιχτή Πόλη επιδιώκει να γίνει η φωνή των κατοίκων της Αθήνας. Να αισθανθούν οι δημότες ότι τους ακούμε, τους νοιαζόμαστε και το ίδιο να κάνουν κι αυτοί, να μας ακούσουν και να μας απευθυνθούν», τόνισε ο Κώστας Ζαχαριάδης σε συνέντευξή που παραχώρησε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και τον Δημήτρη Βασιλόπουλο λίγες ημέρες πριν τη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων αναφέρθηκε στο πρόγραμμα του συνδυασμού, στις παρεμβάσεις και τα έργα που μπορούν να γίνουν, για το πράσινο και για τα ρέματα, για τις γειτονιές της πόλης και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που απειλούν ν’ αλλάξουν τη φυσιογνωμία αυτών των γειτονιών, για το πώς η Αθήνα μπορεί να οχυρωθεί απέναντι στα ακραία φαινόμενα, ασκώντας δριμεία κριτική στον Κώστα Μπακογιάννη.
Η συνέντευξη του Κώστα Ζαχαριάδη
Θα ξεκινήσω με μια κλασική ερώτηση. Αν αύριο το πρωί εκλεγόσασταν δήμαρχος, ποιό είναι το πρώτο πράγμα που θα αλλάζατε στην πόλη;
«Υπάρχουν πράγματα στην πόλη, τα οποία αλλάζουν μέσα σε μια εβδομάδα και σ’ ένα μήνα, υπάρχουν πράγματα, τα οποία χρειάζεσαι μια θητεία για να τ’ αλλάξεις και χρειάζεσαι κι ένα μεσο-μακροπρόθεσμο σχέδιο για το πώς θέλεις την πόλη σε δέκα, είκοσι και τριάντα χρόνια. Το πρώτο που θα έκανα είναι η απόλυτη εφαρμογή και η τήρηση των κανόνων. Όχι διπλοπαρκάρισμα, όχι ανεφοδιασμός των καταστημάτων έξω από τις ώρες που προβλέπονται, όχι τραπεζοκαθίσματα εκτός των προβλεπόμενων ορίων και αλλαγή στο ωράριο αποκομιδής των απορριμμάτων. Απλά πράγματα της πρώτης εβδομάδας.
Για το διάστημα της πρώτης θητείας, νομίζω ότι πρέπει να δούμε συνολικά τη βιώσιμη κινητικότητα στην πόλη. Σε ολόκληρες συνοικίες, και δεν αναφέρομαι σε ανθρώπους που έχουν κινητικά προβλήματα και αναπηρίες, αναφέρομαι και σε ανθρώπους χωρίς προβλήματα στη βάδιση, οι οποίοι βγαίνουν από το σπίτι τους και κινδυνεύουν να γυρίσουν με κάποιο τραυματισμό από τα σπασμένα πεζοδρόμια, από τις φουσκωμένες ρίζες, από την ελλιπή συντήρηση των δρόμων.
Κι αν με ρωτάτε και για τον τρίτο ορίζοντα, το μεσο-μακροπρόθεσμο σχέδιο, είναι το πώς η πόλη μας θα μπορέσει να γίνει βιώσιμη και ανθεκτική. Να οργανώσουμε την πόλη και τις υποδομές της με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην έχουμε πυκνά φαινόμενα, όπως αυτό που είχαμε στη Λιοσίων με την πλημμύρα, αυτό που ζήσαμε πριν από δεκαπέντε ημέρες στη Μαρασλή. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση της Αθήνας».
Ο συνδυασμός σας, με μεγάλη εμπειρία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ονομάζεται «Ανοιχτή Πόλη». Εσείς ως επικεφαλής, πώς ακριβώς προσδιορίζετε το «Ανοιχτή»;
«Η Αθήνα, παρά τις δυσκολίες, τα προβλήματα και την ταλαιπωρία, για τα οποία έχει μεγάλη ευθύνη και η σημερινή απερχόμενη διοίκηση, είναι μια πόλη, η οποία έχει μεγάλη παράδοση, μεγάλη ιστορία, μεγάλες προσωπικότητες έχουν περάσει από αυτή την πόλη, έχει το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου έναν υπέροχο καιρό, το αθηναϊκό κλίμα κι έχει κι έναν πολύ ωραίο τρόπο ζωής, την εξωστρέφεια στη διασκέδαση. Νομίζω ότι “ανοιχτή πόλη” είναι όλα τα χαρακτηριστικά της πόλης, για τα οποία είμαστε αναγνωρίσιμοι διεθνώς και περήφανοι εντός. Η φιλοξενία μας, η ανοιχτή αγκαλιά μας, η δημιουργικότητα των ανθρώπων της πόλης.
Στον αντίποδα μιας πραγματικής κατάστασης, η οποία δεν δίνει τις δυνατότητες σε όλα αυτά τα πλεονεκτήματα και τις αρετές που έχει η πόλη να προχωρήσει μπροστά, που είναι το κυκλοφοριακό, που είναι η ταλαιπωρία, που είναι η άναρχη τουριστική επέκταση, που είναι η απουσία σχεδιασμού για την αξιοποίηση του ανενεργού κτιριακού αποθέματος, που είναι η απουσία πρωτοβουλιών για το περισσότερο πράσινο στην πόλη. Και μπορώ να συνεχίσω να μιλάω για ώρες για τα προβλήματα της πρωτεύουσας και για τα γενικά, τα οριζόντια που λέμε, αλλά και για τα ειδικά, τι γίνεται στο κάθε Διαμέρισμα της πόλης, στην κάθε Κοινότητα».
Διαβάζοντας το πρόγραμμά σας, στάθηκα σ’ ένα σημείο, που μάλλον δεν στέκονται πολλοί, σε αυτό για τις γειτονιές. Μάλιστα τα παλιά τα χρόνια, αυτές ακριβώς οι γειτονιές, χαρακτήριζαν την Αθήνα ως πόλη. Εσείς στο πρόγραμμά σας, μιλάτε ξεκάθαρα για τον κίνδυνο, ακόμη και για αλλαγή μορφής και χρήσης ολόκληρων γειτονιών, ιδιαίτερα μετά την επέκταση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ενώ υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος εκτοπισμού πληθυσμού, καθώς αναγκάζονται να φύγουν από μια γειτονιά κάτοικοι, που ζούσαν μια ζωή εκεί. Πώς μπορεί μια δημοτική Αρχή να παρέμβει πάνω σε αυτό το ζήτημα;
«Κατ’ αρχήν, αυτό που εμείς προειδοποιούμε ως κίνδυνο στο πρόγραμμα, να μου επιτρέψετε αλλά συντελείται ήδη. Η κατοικία, όπως σωστά επισημαίνετε στην ερώτησή σας, έχει ήδη εκτοπιστεί από το Κουκάκι. Θυμηθείτε πώς ήταν το Κουκάκι στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και πώς είναι σήμερα. Εκτοπίζεται αυτή τη στιγμή από το Παγκράτι, από το Μετς. Ακόμη και στο κέντρο της πόλης είναι πάρα πολύ δύσκολο ένας νέος επαγγελματίας να εκκινήσει επαγγελματική δραστηριότητα, για παράδειγμα δικηγόρος, γιατί τα ενοίκια έχουν ξεφύγει. Δεν είναι απόλυτη αρμοδιότητα του δημάρχου η ρύθμιση του τοπίου των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αλλά πρέπει να ξεκινήσουμε από κάπου.
Πρώτον, να κάνουμε ένα μητρώο, να δούμε πόσες βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουμε και πού. Δεύτερον, να εξαντλήσει τα εργαλεία τα οποία έχει, προκειμένου να ορίσει τις χρήσεις γης στην πόλη. Και τρίτον, να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες εκεί που σταματούν οι διοικητικές αρμοδιότητες του δήμου, ιδίως προς την κεντρική διοίκηση, για να ελεγχθεί το φαινόμενο, όπως γίνεται στο Οπόρτο, στη Λισαβόνα, στο Λονδίνο, όπως γίνεται στη Νέα Υόρκη, όπου είναι πολύ αυστηρό το πλαίσιο που έβαλαν, στο Βερολίνο, στη Βαρκελώνη, παντού.
Νομίζω ότι αυτή η άναρχη τουριστική επέκταση, αυτή η τουριστική μονοκαλλιέργεια, υπονομεύει την καθημερινότητα των πολιτών και τη βιωσιμότητα στην πόλη.
Εμείς θέλουμε μια πόλη πολυλειτουργική κι αυτό σημαίνει μια πρωτεύουσα, η οποία να έχει αναφορά στους κατοίκους της, στους εργαζόμενους, στους επαγγελματίες, στους επισκέπτες και φυσικά στους τουρίστες. Αλλά οι τουρίστες δεν έρχονται στην πόλη για να δουν μια αθηναϊκή Ντίσνεϊλαντ. Θέλουν να δουν και την τοπικότητα, την καθημερινότητα. Γι’ αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να αντιληφθούμε ότι ο τουρισμός το 2023, το 2025, το 2030, είναι ένας πόρος, ο οποίος δεν είναι ανεξάντλητος. Και να προσπαθήσουμε να τον αξιοποιήσουμε προς όφελος μιας ισόρροπης ανάπτυξης στην πόλη, για να είναι η ζωή στην πόλη ισορροπημένη, να μην δημιουργούνται ανισορροπίες.
Και για ανισορροπίες αναφέρομαι στο ζήτημα των υποδομών. Δεν παράγει τα ίδια απορρίμματα ένας τουρίστας μ’ έναν κάτοικο. Αναφέρομαι στο ζήτημα της οργάνωσης της ζωής στην πόλη. Είναι αλλιώς να έχεις μια πολυκατοικία, η οποία είναι ολόκληρη βραχυχρόνιες μισθώσεις, αλλιώς μια πολυκατοικία αμιγούς κατοικίας, αλλιώς μισή-μισή.
Πώς θέλουμε να είναι η ζωή στην Αθήνα; Αυτό πρέπει να απαντήσουμε. Εμείς λοιπόν σε αυτό έχουμε σχέδιο και λέμε ότι σε μια πόλη, που φωνή έχουν όλοι, η κυβέρνηση, τα μεγάλα συμφέροντα, τα μικρότερα συμφέροντα, οι διάφοροι φορείς, πρέπει να έχουν φωνή και οι κάτοικοι. Η “Ανοιχτή Πόλη” επιδιώκει ακριβώς αυτό. Να γίνουμε η φωνή των κατοίκων της Αθήνας. Να αισθανθούν οι δημότες ότι τους ακούμε, τους νοιαζόμαστε και το ίδιο να κάνουν κι αυτοί, να μας ακούσουν και να μας απευθυνθούν.
Και δεν νομίζω ότι είναι ένα θέμα που δεν στέκονται οι περισσότεροι. Νομίζω ότι όλους μας απασχολεί η οργάνωση της γειτονιάς, η οργάνωση της πόλης και όλοι το βρίσκουμε μπροστά μας. Όταν ένα ζευγάρι ηλικιωμένων ανθρώπων φεύγει από την περιοχή που ζει μια ζωή, γιατί ζητάνε πολύ παραπάνω νοίκι, είναι ένα θέμα. Όταν παιδιά, τα οποία έχουν περάσει στα μεγάλα Πανεπιστήμια της πόλης, έρχονται και δεν μπορούν να νοικιάσουν για να σπουδάσουν, είναι ένα τεράστιο θέμα. Εδώ χρειάζονται πρωτοβουλίες προκειμένου να αμβλυνθεί το ζήτημα της στέγης και της κατοικίας στην πόλη».
Η κλιματική κρίση είναι εδώ και βιώνουμε πλέον όλο και πιο έντονα τα ακραία φαινόμενα. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να οχυρωθεί η Αθήνα απέναντι σε αυτές τις καταστάσεις και με τις ιδιαιτερότητες που έχει ως πόλη;
«Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Πρέπει να διαπιστώσουμε και να αποτυπώσουμε όλα τα λάθη και όλες τις στρεβλώσεις πάνω στις οποίες έχει δομηθεί και οικοδομηθεί αυτή η πόλη τα τελευταία 70 χρόνια. Όποιος δει τους υδρολογικούς χάρτες της πόλης, θα δει ότι παντού έχει ρέματα, παντού έχει απορροές και είναι όλα μπαζωμένα και φραγμένα. Είναι αδύνατον αυτή η κατάσταση τα επόμενα χρόνια, να μην ξεσπάσει με τρόπο καταστροφικό. Με αυτή την έννοια, νομίζω ότι πρέπει να οργανώσουμε ξανά τις υποδομές μας με σύγχρονο και έξυπνο τρόπο, δηλαδή εκεί που είναι παλαιωμένες υποδομές και σχεδιάστηκαν με άλλα δεδομένα κάλυψης του εδάφους τη δεκαετία του ’60, του ’70, του ’80, του 2000, να τις σχεδιάσουμε ξανά, να μπει μέσα στο μυαλό μας καλά η ιδέα ν’ ανοίξουμε χώρο στην Αθήνα, στα ρέματα και στις απορροές, ν’ αρχίσουμε να ξεμπαζώνουμε. Να σταματήσουμε να δομούμε την πόλη κι εκεί που έχουμε δυνατότητα να γκρεμίσουμε, μέσω της δυνατότητας των απαλλοτριώσεων, να το κάνουμε. Να δώσουμε περισσότερο χώρο και περισσότερο αέρα στην πόλη. Ό,τι σχεδιάζουμε τώρα, είναι με σύγχρονες προδιαγραφές και όχι να μην δουλεύει την επόμενη ημέρα από αυτή που παραδόθηκε.
Και βεβαίως να συντηρούμε τις υποδομές μας. Κανείς δεν μας φταίει αν τα φρεάτια είναι βουλωμένα. Είναι πολλά φρεάτια στην πόλη βουλωμένα, είτε με ευθύνη του δήμου είτε με ευθύνη της Περιφέρειας. Και δεν μου αρέσει αυτό το πινγκ πονγκ, αντί να κοιτάμε το φρεάτιο που είναι βουλωμένο, να βλέπουμε ποιος είναι υπεύθυνος. Όποιος κι αν είναι υπεύθυνος, ένα βουλωμένο φρεάτιο δημιουργεί στο τέλος μιας μπόρας έναν χείμαρρο. Μπορεί να παρασύρει έναν άνθρωπο, να δημιουργήσει μια μεγάλη καταστροφή. Να πάψει ο πολυκερματισμός των αρμοδιοτήτων να αποτελεί μια διαρκή δικαιολογία.
Όπως και η κλιματική κρίση πρέπει να πάψει να αποτελεί δικαιολογία. Η κλιματική κρίση είναι μια πραγματικότητα, αλλά δεν μπορεί κάθε φορά που βρέχει με ένταση 10-15 λεπτά και παύει η λειτουργία της πόλης, να λέμε η κλιματική κρίση. Αυτό είναι η κλιματική κρίση ως δικαιολογία. Πρέπει να το διακρίνουμε».
Ως συνέχεια αυτού που είπατε, επειδή η Αθήνα στο μεγαλύτερο μέρος της επικράτειάς της, είναι ένας ισχυρός αστικός ιστός. Ένα σκληρό τοπίο από πολυκατοικίες, στενούς δρόμους, ελάχιστους ανοιχτούς κοινόχρηστους χώρους, που σημαίνει πως εκ των πραγμάτων σε αυτά τα σημεία, οι δυνατότητες ριζικών παρεμβάσεων δεν είναι πολλές και εύκολες. Πάντα υπάρχει το όραμα από έναν δήμαρχο ή από έναν υποψήφιο δήμαρχο, μήπως όμως, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα, αυτή η πραγματικότητα ξεπερνά το όραμα;
«Προφανώς. Πάντα η εφαρμοσμένη πολιτική είναι διαφορετική από τα προγράμματα και από τις θεωρίες. Και όλοι θα μετρηθούμε και θα αναμετρηθούμε στο τι κάνουμε ως διοίκηση. Η σημερινή διοίκηση νομίζω ότι έχει κριθεί. Απέτυχε. Ήρθε με τυμπανοκρουσίες περί περιβαλλοντικών παρεμβάσεων στην πόλη και δημιούργησε αφόρητη ταλαιπωρία. Εγώ δεν λέω μεγάλα συνθήματα, ούτε μεγάλα λόγια. Θέλω ν’ αρχίσουμε να κερδίζουμε τετραγωνικά μέτρα αδόμητου χώρου στην πόλη. Ν’ αρχίσουμε να κερδίζουμε τετραγωνικά μέτρα πρασίνου στην πόλη. Και όσο παραπάνω αυξάνουμε τον ρυθμό μας, τόσο καλύτερα. Αλλά να ξεκινήσουμε με μικρούς στόχους, να τους υλοποιούμε και να πηγαίνουμε στους μεγαλύτερους.
Υπάρχουν παραδείγματα. Μπορούμε να συντηρήσουμε καλύτερα τους εφτά μεσαίου μεγέθους πρασίνου χώρου στην πόλη, αντί να παρακμάζουν και να είναι εγκαταλειμμένοι, να τους ενισχύσουμε και να τους ενώσουμε μεταξύ τους με διαδρόμους αερισμού, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Να φυτέψουμε μέσα στην πόλη. Όχι την υπόθεση της Πανεπιστημίου, που επί τρία χρόνια βάζουμε και βγάζουμε φοίνικες και ζαρντινιέρες, βάφουμε και ξεβάφουμε την άσφαλτο και στο τέλος της ημέρας έχουν φυτευτεί 80 πλατάνια κι έχει μεγαλώσει ένα μεγάλο πεζοδρόμιο άλλα 3 μέτρα. Καλό είναι αυτό, δεν λέει κανείς ότι είναι κακό ένα μεγάλο πεζοδρόμιο να γίνει μεγαλύτερο, αλλά εγώ μιλάω για σχέδιο και όραμα για την πόλη, για συνολικές παρεμβάσεις, για προσπάθεια να ενισχυθεί η φύτευση παντού μέσα στην πόλη. Χώροι οι οποίοι αυτή τη στιγμή παρακμάζουν, είναι σκουπιδότοποι, είναι εγκαταλειμμένοι, να απαλλοτριωθούν και να γίνουν μικρές πράσινες νησίδες μέσα στην πόλη. Αυτά μπορούν να γίνουν, δεν είναι ακατόρθωτα, είναι πολύ ρεαλιστικά και θα δώσουν μια άλλη αίσθηση στην πόλη από την πρώτη στιγμή».
Ο ΣΥΡΙΖΑ όλο αυτό το διάστημα, είχε τις διεργασίες για την ανάδειξη νέου προέδρου. Θεωρείτε πως τόσο οι διεργασίες αυτές, όσο και ο νέος πρόεδρος, θα έχουν επίδραση στις αυτοδιοικητικές εκλογές, αλλά και στις εκλογές της Αθήνας ειδικότερα;
«Νομίζω ότι πάντα, όταν ένας χώρος ολοκληρώνει τις εσωτερικές του διαδικασίες έχει τη δυνατότητα ν’ αφήσει πίσω τα προβλήματα, τις αναζητήσεις και την εσωστρέφεια και να επικεντρωθεί στις μάχες τις οποίες έχει να δώσει. Η προσπάθεια που κάνουμε εμείς στην Αθήνα δεν είναι ούτε κομματικής καταγραφής, ούτε κομματικής αναμέτρησης. Βεβαίως, η “Ανοιχτή Πόλη” είναι υποστηριζόμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ και από άλλες κινήσεις, οι οποίες θα ανακοινωθούν το τελευταίο δεκαήμερο προς τις εκλογές. Η μάχη που έχουμε να δώσουμε, είναι βεβαίως μια μάχη πολιτική, αυτοδιοικητική, κοινωνική και τεχνοκρατική πάνω στα ζητήματα της πόλης. Κι εκεί θα αναμετρηθούμε.
Νομίζω ότι το ξεκαθάρισμα του τοπίου στον ΣΥΡΙΖΑ βοηθάει να πάμε όλοι μαζί στην επόμενη ημέρα και βοηθάει ακόμη περισσότερο, γιατί στην παρουσίαση του ψηφοδελτίου της “Ανοιχτής Πόλης’’ τις προηγούμενες ημέρες, βρέθηκαν όλοι εκεί. Βρέθηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο κ. Στέφανος Κασσελάκης, ήταν ο Σωκράτης Φάμελλος, ήταν ο Νάσος Ηλιόπουλος, ο προηγούμενος επικεφαλής της ‘’Ανοιχτής Πόλης’’, ο Νίκος Βούτσης, ο Νίκος Φίλης, η Όλγα Γεροβασίλη, είμαστε όλοι μαζί.
Και νομίζω ότι επιτέλους έχει έρθει η ώρα ν’ αφήσουμε πίσω τις ήττες και την εσωστρέφεια και να διεκδικήσουμε τη νίκη. Είναι δύσκολο, αλλά δεν είναι ακατόρθωτο. Είναι ρεαλιστικό, αν το πιστέψουμε πρώτα απ’ όλα εμείς κι όταν λέω να το πιστέψουμε εννοώ να βάλουμε μπροστά το πρόγραμμα, τις αξίες μας και τις αρχές μας. Αυτό πιστεύω ότι αξίζει η Αθήνα και αυτό πιστεύω ότι θα επικοινωνήσουμε με τους πολίτες της Αθήνας τις επόμενες ημέρες».
