Η σκηνοθέτρια που βραβεύτηκε πρόσφατα στις Νύχτες Πρεμιέρας μιλάει για το σινεμά, την ακροδεξιά και το ΥΠΠΟΑ
Η Ζακλίν Λέντζου έχει ταξιδέψει και βραβευτεί για τις µικρού µήκους ταινίες της στα σηµαντικότερα διεθνή και ελληνικά φεστιβάλ. Από τις Κάννες, το Βερολίνο και το Λοκάρνο µέχρι τη ∆ράµα και τις Νύχτες Πρεµιέρας, όπου πριν από λίγες ηµέρες κέρδισε τη Χρυσή Αθηνά για το «Τέλος του πόνου». Αυτή την εποχή ετοιµάζει την πρώτη µεγάλου µήκους ταινία της και ταυτόχρονα πανηγυρίζει διπλά για την πρόσφατη καταδίκη της Χρυσής Αυγής, ενώ ζητάει για υπουργό Πολιτισµού «κάποιον που να αγαπά πραγµατικά τον πολιτισµό».
«Αλεπού», «Hiwa», «Εκτορας Μαλό» και τώρα «Το τέλος του πόνου (Μια πρόταση)». Υπάρχει µια δεξαµενή ιδεών ή συµβόλων που ενώνει αυτά τα φιλµ; Ο πόνος του τίτλου είναι περισσότερο προσωπική υπόθεση ή κοινωνικό ζήτηµα που αναζητά επειγόντως λύση;
Ναι, σαφώς υπάρχει κοινή δεξαµενή ιδεών. Μου αρέσει η λέξη δεξαµενή, νοµίζω ότι ταιριάζει σ’ εµένα και στις ιδέες µου. Τρέχουν, µετασχηµατίζονται και λάµπουν όταν φωτιστούν. Σαν το νερό. Η δεξαµενή µου λοιπόν είναι η εµπειρία µου και κατά συνέπεια έως ένα σηµείο η εµπειρία µου είµαι εγώ. Ή έστω ένα µεγάλο κοµµάτι του εγώ, της προσωπικότητας, ταυτίζεται µε την εµπειρία ως έννοια. Ο πόνος του τίτλου είναι ο πόνος της πρωταγωνίστριας, άρα, ναι, είναι ξεκάθαρα προσωπική υπόθεση. ∆εν πιστεύω ότι ο πόνος –µε την ερµηνεία που του δίνω καθώς και µε την ερµηνεία που τον γνωρίζω– µπορεί να αναχθεί ποτέ σε κοινωνικό ζήτηµα, παρά µόνο εάν µιλήσουµε για συλλογικό τραύµα.
Ποια θέµατα σας ιντριγκάρουν περισσότερο ώστε να σας οδηγούν στην απόφαση να φτιάξετε ένα κινηµατογραφικό έργο;
∆εν υπάρχει ποτέ απόφαση. Το σύστηµά µου είναι διαισθητικό. Η απόφαση ενέχει λογική, προσµέτρηση ρίσκων, πρόγραµµα. Εγώ συνήθως γράφω ή φαντάζοµαι ή κατασκευάζω µε αφορµή πολλά στοιχεία, πολύ πιο αφαιρετικά από αυτό που ορίζουµε ως «το θέµα». Οπότε δεν έχω θέµατα που µε ιντριγκάρουν ώστε να δηµιουργήσω. Εχω εικόνες που µου γεννιούνται, συναισθήµατα που θέλω να εικονοποιήσω, αισθήσεις καταστάσεων και πραγµάτων. Πιο απαλά όλα, σαν σύννεφο κάπως. Πιο ανοιχτά.
Αναµφίβολα η δίκη και η καταδίκη της Χρυσής Αυγής καλύπτει την επικαιρότητα των ηµερών. Θεωρείτε ότι τελειώσαµε µε τα µορφώµατα του νεοναζισµού στην Ελλάδα;
Και βέβαια όχι. Οτι τι; Τιµωρήθηκαν τα χ, ψ άτοµα και αυτό σηµαίνει κάτι ουσιαστικό; Αυτό που συνέβη ήταν η λεγόµενη κοινή λογική. Εννοείται ότι υπήρξε συγκίνηση την ώρα της ανακοίνωσης. Αλλωστε εγώ έχω διπλό λόγο να γιορτάζω την όποια τέτοια απόφαση: γιορτάζω όπως οποιοσδήποτε άνθρωπος που αγαπά τη ζωή, αλλά παράλληλα και ως απόγονος εβραϊκής οικογένειας, της οποίας µέλη βασανίστηκαν, κρύφτηκαν, καταπιέστηκαν, ξεφτιλίστηκαν κατά τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο. Η πραγµατικότητα είναι πως υπάρχουν υποστηρικτές ακροδεξιών –δηλαδή µισάνθρωπων– ιδεολογιών στη σημερινή κυβέρνηση. Αυτό είναι τροµακτικά ενδεικτικό. Υπάρχουν παντού. Και θα υπάρχουν. Υπάρχουν άνθρωποι που δηλώνουν αδιάφοροι γι’ αυτά που συζητάµε και είναι ακόµη πιο επικίνδυνοι από τους ανοιχτά φασίστες. Ο µόνος τρόπος για οριστικό τέλος είναι ο θάνατος αντίστοιχων θέσεων per se. Να νικήσει κάποτε η αγάπη. Προφανώς δεν το λέω µε καµία µα µε καµία χίπικη διάθεση όπως πιθανώς να διαβαστεί. Το λέω µε απόλυτο σεβασµό στη λέξη «αγάπη».
H πρώτη µεγάλου µήκους ταινία σας «Σελήνη 66 ερωτήσεις» είναι προ των πυλών…
Με πετυχαίνετε τις ηµέρες που την ολοκληρώνω και µου είναι αδύνατο να µιλήσω γι’ αυτή.
Πληθαίνουν οι αντιδράσεις των συνάδελφών σας κατά της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισµού που αντιµετωπίζει τους καλλιτέχνες «όχι ως εργαζόµενους αλλά σαν χοµπίστες».
Θέλω υπουργό Πολιτισµού που να αγαπάει τον πολιτισµό. Για να αγαπήσεις κάτι πρέπει πρώτα να το κατανοήσεις. ∆ιαφορετικά η αγάπη είναι επιφανειακή, φευγαλέα, κούφια. Θέλω υπουργό που γνωρίζει τις κινηµατογραφικές παραγωγές που λαµβάνουν χώρα, που αντιλαµβάνεται τι προβολή παίρνει η χώρα χάρη στις ταινίες που ταξιδεύουν, που κατανοεί τον πραγµατικό πλούτο των Ελλήνων ηθοποιών και αντίστοιχα βλέπει τον ζόφο στον οποίο ζουν εξαιτίας των απαράδεκτων συνθηκών. Θέλω υπουργό που ακούει µουσική και έχει την ευαισθησία να καταλάβει τη ζωτική της σηµασία και συνεπώς να στηρίξει τους µουσικούς. Θέλω υπουργό που σέβεται το σώµα και αντιµετωπίζει τον χορό ως αυθύπαρκτη τέχνη. Υπουργό Πολιτισµού, όχι τεχνοκράτη, υπουργό Πολιτισµού-καλλιτέχνη.
