Τον Ιούνιο του 2015 η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθήνας έδινε εντολή για διεξαγωγή προκαταρκτικής εξέτασης για τη φερόμενη συμμετοχή Ελλήνων στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Επρόκειτο για τη δεύτερη σχετική έρευνα, καθώς δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2004, η υπόθεση της συμμετοχής Ελλήνων εθελοντών στη μεγαλύτερη σφαγή σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε διερευνηθεί ξανά, χωρίς ωστόσο να προκύψει η ταυτότητα των δραστών.
Η καταδίκη του Ράτκο Μλάντιτς από το Διεθνές Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία για την σφαγή της Σρεμπρένιτσα φέρνει ξανά στο προσκήνιο αυτή τη σχετικά άγνωστη πτυχή του βρώμικου και αιματηρού εμφυλίου πολέμου. Και αυτό γιατί μαρτυρίες και φωτογραφικά ντοκουμέντα θέλουν τον Μλάντιτς να είναι σε σταθερή επαφή με τους Έλληνες εθελοντές που πολεμούσαν μαζί με τους Σέρβους, ενώ φέρονται να συμμετείχαν και στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα.
Όπως αποκαλύπτει η ερευνητική ομάδα του Xyzcontagion, που έχει ασχοληθεί συστηματικά με την υπόθεση, οι Έλληνες της αυτοαποκαλούμενης Εθελοντικής Φρουράς συμμετείχαν στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, παρουσιάζοντας και σχετικό φωτογραφικό υλικό.
Όπως σημειώνει το Xyzcontagion, το φωτογραφικό υλικό «συμφωνεί με τις καταθέσεις τις οποίες έδωσε ο Σερβοβόσνιος διοικητής της ΕΕΦ ‘Duga puska’ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τα εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία, σαν μάρτυρας υπεράσπισης μιας σειράς καταδικασμένων Σερβοβόσνιων εγκληματιών πολέμου. Στις καταθέσεις αυτές, ο διοικητής της ΕΕΦ περιγράφει τις κινήσεις του εκείνες τις μέρες της πτώσης της Σρεμπρένιτσα και των άγριων μαζικών εκτελέσεων άοπλων και αιχμαλώτων, περιγράφει τις συναντήσεις τους με τον Μλάντιτς και άλλους υψηλόβαθμους Σερβοβόσνιους αξιωματικούς, και σημειώνει πως στις μετακινήσεις του αυτές στις περιοχές των εκτελέσεων συνοδευόταν από Έλληνες εθελοντές.
»Οι οποίοι Έλληνες εθελοντές, μάλιστα, όπως αποδεικνύεται και από τα τεκμήρια του Δικαστηρίου -που αποτελούν, πλέον, τεκμήρια της ενοχής των καταδικασμένων-, όχι μόνο βρίσκονταν στα χωράφια και τα γήπεδα που γίνονταν οι εκτελέσεις και οι μαζικές ταφές, μαζί με τον διοικητή τους και άλλους διοικητές και στελέχη του σερβοβοσνιακού στρατού, αλλά έβγαζαν και φωτογραφίες από τους μελλοθάνατους αιχμαλώτους, ή και από τις εκτελέσεις, ακόμα, σύμφωνα με το επίσημο σερβοβοσνιακό πρακτορείο ειδήσεων!»
Αναφορά στην παρουσία Ελλήνων στη Σρεμπρένιτσα γίνεται και σε έκθεση του Ολλανδικού Ινστιτούτου Πολεμικής Τεκμηρίωσης NIOD που επικαλείται το xyzcontagion.
Όπως αναφέρεται, «ο υποδιοικητής του Dutch Battalion, ταγματάρχης R.A. Franken και Ολλανδοί Κυανόκρανοι παρατήρησαν ότι ο τακτικός σερβοβοσνιακός στρατός με τις επαγγελματικές στολές που είχε προωθηθεί από το Βορρά τις πρώτες μέρες είχε αντικατασταθεί από δεύτερης και τρίτης υποστάθμης αποβράσματα. Πολλοί Ολλανδοί Κυανόκρανοι είδαν τύπους σε στυλ Rambo, που ανήκαν σε διάφορα παραστρατιωτικά αποσπάσματα. Είδαν, συγκεκριμένα, άνδρες των ‘Λύκων του Δρίνου’, και, επίσης, έναν στρατιώτη από τους ‘Λευκούς Αετούς’ του Σέρβου εθνικιστή Βόγιτσλαβ Σέσελι. Μαυροβούνιοι και Ελληνες μισθοφόροι βρίσκονταν ανάμεσα στα στρατιωτικά αποσπάσματα που αναπτύχθηκαν σε ολόκληρη την περιοχή του Potocari».
«Σύμφωνα, λοιπόν, με την έκθεση αυτή», καταλήγει το Xyzcontagion, «η συμμετοχή Ελλήνων παραστρατιωτικών στη Σρεμπρένιτσα είναι αδιαμφισβήτητη, έστω και αν οι Ολλανδοί στρατιώτες -πολύ σωστά- αναφέρονταν σε ‘παραστρατιωτικά αποβράσματα’ (ή ίσως, λόγω αυτού).»
Εξάλλου στις 13 Ιουλίου του 1995 δημοσίευμα της εφημερίδας «Έθνος» τιτλοφορούταν: «Ύψωσαν την ελληνική σημαία στην Σρεμπρένιτσα».
Σύμφωνα με το xyzcontagion το δημοσίευμα ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Τέσσερις σημαίες υψώθηκαν προχθές το βράδυ στα ερείπια της ορθόδοξης εκκλησίας στη Σρεμπρένιτσα. Η σερβική, η ελληνική, η σημαία της Βεργίνας και του Βυζαντίου. Κυματίζουν μαζί, δίπλα δίπλα, και είναι η απόδειξη της αγάπης και της αλληλεγγύης των δύο λαών, της ευγνωμοσύνης των Σέρβων στρατιωτών για τη βοήθεια των Ελλήνων εθελοντών που πολεμούν κοντά τους.»
Το θέμα στη Βουλή
Στις 26 Ιουνίου του 2015 οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Καραγιαννίδης και Βασιλική Κατριβάνου κατέθεταν ερώτηση προς τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ρωτώντας «σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβεί, ώστε να διαλευκανθεί η συμμετοχή στελεχών του κόμματος της Χρυσής Αυγής στη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα και να αποδοθούν συγκεκριμένες ποινικές ευθύνες στους συμμετέχοντες;»
Αναλυτικά στην ερώτησή τους ανέφεραν τα εξής:
“Η ερευνητική ομάδα «xyz contagion» δημοσίευσε πρόσφατα στον ιστότοπο που διατηρεί (https://xyzcontagion.wordpress.com) έρευνα σχετικά με την εμπλοκή Ελλήνων εθελοντών και μισθοφόρων που είχαν σχέση με το μικρό τότε κόμμα της Χρυσής Αυγής στην ανθρωποσφαγή της Σρεμπρένιτσας. Με πλήθος ντοκουμέντων, βίντεο και άλλου εποπτικού υλικού τεκμαίρεται πέρα από κάθε αμφισβήτηση η παρουσία συγκεκριμένων ανθρώπων στο δεκαήμερο της δολοφονικής φρενίτιδας και η βαθιά συνάφεια εκείνου του δολοφονικού εθνικιστικού παροξυσμού με το οργανωμένο έγκλημα.
Η σφαγή στη Σρεμπρένιτσα για ένα δεκαήμερο τον Ιούλιο του 1995 αποτελεί αναμφίβολα το μεγαλύτερο έγκλημα στο έδαφος της Ευρώπης μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. 8000 άνθρωποι, κυρίως άντρες και αγόρια, δολοφονήθηκαν στη μικρή κωμόπολη της Βοσνίας από τον σερβοβοσνιακό στρατό και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις, χωρίς οι κυανόκρανοι οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με την προστασία του μουσουλμανικού αυτού θύλακα να κάνουν το παραμικρό για να σταματήσουν τις μαζικές δολοφονίες. Η σφαγή στη Σρεμπρένιτσα είναι μια ξεκάθαρη γενοκτονία και από μια άποψη, η ολιγωρία των ειρηνευτικών δυνάμεων δείχνει τα όρια της πολιτικής που εφάρμοσε ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση στις πρωτοφανείς τότε συνθήκες των Γιουγκοσλαβικών Πολέμων. Η γενοκτονία αυτή, ωστόσο, αφορά άμεσα και την Ελλάδα. Είναι βεβαιωμένη η συμμετοχή στην πολιορκία της πόλης ελλήνων εθελοντών και μισθοφόρων που είχαν σχέση με το μικρό τότε κόμμα της Χρυσής Αυγής.
Είκοσι χρόνια μετά, δεν έχει ακόμα διεξαχθεί επίσημη εις βάθος διερεύνηση των συνθηκών του γεγονότος. Πολλώ δε μάλλον, δεν έχουν αποδοθεί ευθύνες σε συγκεκριμένα άτομα, που φέρονται να συμμετείχαν σε αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και δεν έχουν αποκαλυφθεί οι μηχανισμοί που την επέτρεψαν, αν όχι την διευκόλυναν. Είναι, ωστόσο, θετικό ότι η Εισαγγελία Πρωτοδικών διέταξε στις 22/6 προκαταρκτική εξέταση για το θέμα, με βάση δημοσίευμα της εφημερίδας « Έθνος της Κυριακής».
Καθώς διεξάγεται η δίκη της Χρυσής Αυγής, η έρευνα των xyz contagion θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για μια συντονισμένη προσπάθεια από όσο γίνεται περισσότερους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς, δημοσιογραφικές πλατφόρμες αλλά και μεμονωμένους πολίτες με δημόσιο λόγο ώστε να παραπεμφθούν όσοι συμμετείχαν στη σφαγή της Σρεμπρένιτσας σε δίκη με την κατηγορία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Η αποκάλυψη των παραστρατιωτικών και εγκληματικών δομών της ναζιστικής συμμορίας με όλο το ιστορικό τους βάθος δεν θα είναι μόνον κάποιου είδους κάθαρση. Θα είναι και η επούλωση μιας συνολικής τραυματικής εμπειρίας. Ακόμη περισσότερο, οφείλει να διερευνηθεί η συνολική τοποθέτηση πολιτικών ή παραπολιτικών φορέων της εποχής και να διαπιστωθεί, ο τρόπος με τον οποίον επηρέασε συστηματικά την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της τελευταίας εικοσαετίας, διότι το κράτος που διευκόλυνε τότε τη συστράτευση των δολοφόνων στον σερβικό εθνικισμό είναι ενδεχομένως το ίδιο που έχει έκτοτε εμποδίσει την ποινική και πολιτική διαλεύκανση του τρομακτικού αυτού εγκλήματος.
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάται ο αρμόδιος κ. Υπουργός:
Σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβεί, ώστε να διαλευκανθεί η συμμετοχή στελεχών του κόμματος της Χρυσής Αυγής στη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα και να αποδοθούν συγκεκριμένες ποινικές ευθύνες στους συμμετέχοντες;
Οι ερωτώντες βουλευτές/ίνες
Καραγιαννίδης Χρήστος
Κατριβάνου Βασιλική”
