Η ένταση στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας έχει κορυφωθεί την τελευταία εβδομάδα, μετά τις απολύσεις πρωτοκλασάτων υπουργών και την αντιστροφή σχεδόν του συνόλου του οικονομικού σχεδίου της κυβέρνησης. Η Λιζ Τρας, που ανέλαβε το τιμόνι του Συντηρητικού κόμματος μόλις την 6η Σεπτεμβρίου, είναι αντιμέτωπη πλέον με μια ανοιχτή ανταρσία στο κόμμα της, αφού τουλάχιστον 13 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος έχουν προτρέψει την πρωθυπουργό να παραιτηθεί. Η αντιπολίτευση καλεί σε πρόωρες εκλογές για τη σωτηρία της χώρας.
Συνάντηση για την εσωκομματική αντιπολίτευση
Παράλληλα, η Τρας συναντήθηκε –έπειτα από δική της πρωτοβουλία- με τον Γκρέιαμ Μπρέιντι, ο οποίος είναι επικεφαλής της επιτροπής 1922, που έχει καθήκον να μετρά τις επιστολές απόσυρσης της εμπιστοσύνης στο πρόσωπο της πρωθυπουργού από τους βουλευτές. Ο Μπρέιντι είχε δηλώσει την Τετάρτη ότι δεν θα συναντιόταν με την πρωθυπουργό αν δεν είχε στα χέρια του επιστολές από τουλάχιστον το ένα τρίτο των βουλευτών.
Έκκληση των Εργατικών για παραίτηση και εκλογές
Μέλη της αντιπολίτευσης ήδη καλούν την πρωθυπουργό να σταματήσει την κατρακύλα της πολιτικής στην απαξία, να παραιτηθεί και να προκηρύξει γενικές εκλογές το συντομότερο δυνατό, αφού θεωρούν αδύνατο να συνεχίσει να κυβερνά το Συντηρητικό κόμμα μέχρι τα τέλη του 2024, όταν και τελειώνει η θητεία της κυβέρνησης. Οι Εργατικοί έχουν κάθε λόγο να ζητούν εκλογές αφού στις δημοσκοπήσεις φαίνονται να έχουν ευρύ προβάδισμα έναντι των Συντηρητικών. Επίσης, κάνουν λόγο ότι η χώρα δεν έχει ανάγκη από άλλον έναν πρωθυπουργό που δεν έχει εκλεγεί από τον λαό, όπως η Τρας, ενώ υπογραμμίζουν ότι η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να έχει φρέσκια λαϊκή εντολή και όχι να είναι αποτέλεσμα κομματικών ισορροπιών των Συντηρητικών.
Η εφημερίδα Independent, παραδοσιακά φίλα προσκείμενη στους Εργατικούς, έχει ξεκινήσει καμπάνια για προκήρυξη πρόωρων γενικών εκλογών και περιγράφει τα σενάρια σύμφωνα με τα οποία αυτές μπορούν να γίνουν.
Σενάριο 1ο: Η Λιζ Τρας αντικαθίσταται και ο διάδοχός της καλεί αμέσως εκλογές
Εάν η σημερινή πρωθυπουργός απομακρυνθεί από τους συναδέλφους της, αν η Επιτροπή 1922 συμφωνήσει να αλλάξει τους κανόνες για να αφαιρέσει την περίοδο χάριτος ενός έτους που προστατεύει επί του παρόντος την Τρας για να επιτρέψει μια πρόωρη ψηφοφορία δυσπιστίας, ο διάδοχός της θα μπορούσε στη συνέχεια να ζητήσει εκλογές με την ελπίδα να κερδίσει μια νέα εντολή από το κοινό για να συνεχίσει να κυβερνά.
Ωστόσο, μια τέτοια απόφαση θα ήταν πιο πιθανό να οδηγήσει σε πλήρη εξάλειψη των Τόρις, σε μια θριαμβευτική νίκη των Εργατικών που μπορεί να κοστίσει στους Συντηρητικούς αρκετά χρόνια στην πολιτική ερημιά.
Σενάριο 2ο: Η Τρας φεύγει αλλά δεν μπορεί να βρεθεί διάδοχος
Εάν επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή ο παραπάνω μηχανισμός, αλλά το Συντηρητικό κόμμα δεν μπορέσει να συμφωνήσει σε έναν υποψήφιο ενότητας ή να αντιμετωπίσει μια άλλη παρατεταμένη κρίση ηγεσίας όπως με τον Μπόρις Τζόνσον, χάνοντας περισσότερο χρόνο σε μια περίοδο εθνικής κρίσης και υψηλού πληθωρισμού, θα μπορούσε να επέλθει κατάσταση στασιμότητας. Απαιτείται από το Ηνωμένο Βασίλειο να έχει πρωθυπουργό ανά πάσα στιγμή, αλλά, εάν το κυβερνών κόμμα δεν μπορεί να βρει έναν, οι εκλογές θα ήταν αναγκαίες.
Σενάριο 3ο: Η Τρας παραιτείται και καλεί εκλογές
Αν η Τρας αποφάσιζε ότι απλώς δεν μπορεί να αντέξει περαιτέρω ταπεινώσεις και παραιτηθεί οικειοθελώς μετά από εφιαλτικές εβδομάδες στο τιμόνι της χώρας, θα πρέπει να πάει στον βασιλιά Κάρολο Γ’ για να ζητήσει τη διάλυση του Κοινοβουλίου.
Ακόμη και τότε, ο βασιλιάς μπορεί να αρνηθεί εάν είναι σαφές ότι η πλειοψηφία των βουλευτών των Τόρις δεν συμφωνεί με την απόφασή της ή/και ένας προφανής διάδοχος έχει βρεθεί για να πάρει τη θέση της.
Η κυβέρνησή της χάνει πρόταση εμπιστοσύνης
Ο νέος νόμος περί διάλυσης και σύγκλησης του κοινοβουλίου υπαγορεύει ότι οι εκλογές μπορούν να προκηρυχθούν μέσω ψήφου εμπιστοσύνης, την οποία η κυβέρνηση θα μπορούσε να υποβάλει ως δημοψήφισμα για την ικανότητά της να κυβερνά ή η αντιπολίτευση θα μπορούσε να προτείνει πιστεύοντας ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των βουλευτώ κατά της κυβέρνησης.
Παρά την πολιτική κρίση, οι Συντηρητικοί εξακολουθούν να κατέχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία 71 εδρών, από τη συντριπτική νίκη του Τζόνσον τον Δεκέμβριο του 2019. Επομένως θα έπρεπε να γίνει μια σημαντική εξέγερση από τους εκπροσώπους του κυβερνώντος κόμματος, ώστε να ψηφίσουν εναντίον του δικού τους κόμματος και να εμπιστευτούν το μέλλον τους στους πολίτες μέσω εκλογών.
Εναλλακτικά, η Τρας θα μπορούσε να βρεθεί σε μπελάδες εάν διενεργηθεί ψήφος εμπιστοσύνης για ό,τι έχει απομείνει από το οικονομικό της πρόγραμμα και την έχανε. Αν και αυτό δεν θα την εξανάγκαζε αυτόματα να αποχωρήσει, η πίεση που θα προέκυπτε αναπόφευκτα από ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να γίνει αξεπέραστη.
