Μοιάζει µε το χρονικό χιλιάδων προαναγγελθεισών δολοφονιών. Το πρόβληµα είναι ότι τα θύµατα µετριούνται σε χιλιάδες. Ολα αυτά στηρίζονται σε µία βάση: την αντιµετώπιση που επιφύλαξε στην ενίσχυση του ΕΣΥ η κυβέρνηση. Πλέον γίνεται διαλογή ασθενών. Είναι οι γιατροί που χωρίς υλικοτεχνικά µέσα και χωρίς επιπρόσθετες προσλήψεις που είχε ανάγκη το σύστηµα µάχονται για να σωθούν ζωές.
Αυτοί οι επιστήµονες –η κυβέρνηση τους στηρίζει µόνο συναισθηµατικά κατά δήλωση του υπουργού Υγείας– έχουν µεταβληθεί σε θεούς. Αποφασίζουν ενάντια στις πιθανότητες, µε τις οποίες κάποιος ασθενής Covid-19 θα παλέψει για να ζήσει. Ακόµη και στις ΜΕΘ τα ποσοστά που κερδίζουν τη µάχη είναι µικρά. Καταλαβαίνουµε τι συµβαίνει σε όσους χρειάζονται υποστήριξη και δεν µπορούν να τη βρουν. Οι γιατροί είναι απολύτως καλυµµένοι. Αυτό πρέπει να κάνουν σε κατάσταση ανάγκης. Να αποφασίσουν για το ποιος θα ζήσει…
Εδώ υπεισέρχονται οι ευθύνες των προσώπων κυβερνώντων. Ευθύνες που ανάγονται και σε ποινικό επίπεδο. Είναι το άρθρο αυτό ένα δριµύ κατηγορώ απέναντι σε Μητσοτάκη, Πέτσα, Κικίλια και όλων όσοι αποφάσισαν ότι δεν µπορεί µια έκτακτη κατάσταση να αντιµετωπιστεί µε µόνιµες υποδοµές και προσλήψεις προσωπικού. Ηταν τα ίδια πρόσωπα που την περασµένη άνοιξη δήλωναν ότι προχωρούν σε µέτρα κοινωνικού αποκλεισµού προκειµένου να ενισχύσουν τις υποδοµές του ΕΣΥ ώστε να ετοιµαστεί η χώρα να αντιµετωπίσει το φθινοπωρινό κύµα της πανδηµίας. Αρα γνώριζαν τις συνέπειες (θάνατοι) που θα επέφεραν οι ενέργειές τους –εκφράστηκαν διά της παραλείψεως ενίσχυσης– και τις αποδέχτηκαν. Στο ποινικό δίκαιο αυτό ονοµάζεται ενδεχόµενος δόλος, αφού είχαν και γνώση αλλά και είχαν προβλέψει τη δυνατότητα.
Προτού πάµε στα αδικήµατα πρέπει να απαντήσουµε σε δύο ερωτήµατα: ένα υπαρξιακό και ένα πραγµατιστικό ερώτηµα. «Πόσο µετράµε τη ζωή του κάθε ανθρώπου;» είναι το υπαρξιακό ερώτηµα. Το πραγµατιστικό είναι: «θα είχαν αποτραπεί όλοι οι θάνατοι αν είχε ενισχυθεί το ΕΣΥ;». Προφανώς όση και αν ήταν η ενίσχυση του συστήµατος υγείας δεν θα µπορούσε να αποτρέψει όλους τους θανάτους από Covid-19. Την απάντηση στο πόσο µετράται η ανθρώπινη ζωή τη δίνει ο Ποινικός Κώδικας. Εστω και µία ζωή να αφαιρεθεί λόγω των παραλείψεων των Μητσοτάκη, Πέτσα, Κικίλια και όλων όσοι ενεπλάκησαν σε αυτές τις αποφάσεις οδηγεί στην καταδίκη τους για κακούργηµα. Επίσης το αντεπιχείρηµα «δεν υπάρχουν λεφτά» γυρνάει στο πρόσωπο εκείνων που το προβάλλουν αν αναλογιστούµε τα 120 εκατ. ευρώ στην Aegean, τις δεκάδες υπερτιµολογήσεις υλικών µέσω των απευθείας αναθέσεων και την προκλητική αν µη τι άλλο ενίσχυση της ΕΛΑΣ σε υλικοτεχνικό εξοπλισµό εν µέσω πανδηµίας. Για τον Ποινικό Κώδικα τέτοιες συµπεριφορές (η παράλειψη είναι πράξη) εντάσσονται στα εγκλήµατα διακινδύνευσης ζωής.
Θα µιλήσουµε για δύο από αυτά, την έκθεση σε κίνδυνο και την παράλειψη προσφοράς βοήθειας. Το ζητούµενο είναι να βρεθεί εισαγγελέας που θα προσωποποιήσει τις ευθύνες, θα δηµιουργήσει δηλαδή τον αιτιώδη σύνδεσµο µεταξύ των εγκληµατικών παραλείψεων των συγκεκριµένων προσώπων και των αποτελεσµάτων. Αυτή είναι η δουλειά ενός εισαγγελέα που σέβεται τον κοινωνικό ρόλο του. Είναι δύσκολο το εγχείρηµα, ανέφεραν σε δηµοσιογράφους κάποιοι εισαγγελείς. Οµως το δύσκολο σηµαίνει πραγµατοποιήσιµο και όχι ακατόρθωτο. Αρκεί να υπάρχει συναίσθηση του ρόλου και των χιλιάδων εγκληµάτων κατά της ζωής.
Η έκθεση σε κίνδυνο
Κατά το άρθρο 306 ΠΚ, όποιος εκθέτει άλλον και έτσι τον καθιστά αβοήθητο, καθώς και όποιος αφήνει αβοήθητο ένα πρόσωπο που το έχει στην προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει, ή ένα πρόσωπο που ο ίδιος υπαίτια τραυμάτισε τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών.
2. Αν η πράξη προκάλεσε στον παθόντα: α) βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, β) θάνατο, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη.
Σύμφωνα με τον Αρειο Πάγο (νομολογία) προκύπτει ότι το έγκλημα τελείται με δύο τρόπους:
α) με την έκθεση άλλου, έτσι ώστε να καταστεί αβοήθητος (είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη άφησε αβοήθητους χιλιάδες ανθρώπους). Ο Αρειος Πάγος εξειδικεύοντας διευκρινίζει: «Η αβοήθητη θέση, στην οποία περιάγεται το θύμα, πρέπει να είναι τέτοια, που να μην μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του…». Ποια βοήθεια λοιπόν μπορεί να περιμένει κάποιος εκτός ΜΕΘ αφού ο κ. Μητσοτάκης και οι συν αυτώ δεν φρόντισαν να φτιάξουν ικανό αριθμό ΜΕΘ;
β) με την άφεση αβοήθητου του προσώπου που βρίσκεται υπό την προστασία του δράστη (απαντά το ίδιο το σύνταγμα, άρθρο άρθρο 5 παρ.
2): «Ολοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής…».
Παράλειψη προσφοράς βοήθειας
Κατά το άρθρο 307 ΠΚ όποιος παραλείπει να σώσει άλλον από κίνδυνο ζωής, αν και μπορεί να το πράξει χωρίς κίνδυνο της δικής του ζωής ή υγείας, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή.
Σύμφωνα με τον Αρειο Πάγο το αδίκημα απαιτεί:
α) κίνδυνο ζωής άλλου ανθρώπου, που να είναι επικείμενος (η Covid-19 είναι θανατηφόρα και καθίστανται προφανή τόσο το πιεστικό στοιχείο όσο και η μικρή χρονική διάρκεια της πάθησης που οδηγεί σε θάνατο).
β) δυνατότητα παροχής της βοήθειας διασώσεως, όπως ηθικώς επιβάλλεται για κάθε συνάνθρωπο (η ηθική αυτής της κυβέρνησης συμπυκνώνεται στη φράση «δεν γίνεται μία έκτακτη κατάσταση να αντιμετωπιστεί με μόνιμες υποδομές»).
γ) η παροχή της βοήθειας να είναι ακίνδυνη, σε σχέση με τη ζωή ή την υγεία του υπόχρεου (ουδείς εκ των Μητσοτάκη, Πέτσα, Κικίλια εμπλέκονταν στη διαδικασία ίασης).
δ) δόλος του υποχρέου, που συνίσταται στη γνώση του κινδύνου και του εφικτού της παροχής βοήθειας, καθώς και στη θέληση της παραλείψεως αυτής (καθίσταται προφανής ο δόλος όπως αναλύθηκε παραπάνω).
* Ο Τζώρτζης Ρούσσος είναι δικηγόρος