Νόαμ Τσόμσκι και Ρόμπερτ Πόλιν εξηγούν γιατί υπάρχει ακόμη περιθώριο να αντιστραφεί η αυτοκαταστροφική πορεία της γης
Συνήθως το ζήτημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη πλαισιώνεται με αφηρημένες θεωρίες και εξειδικευμένους επιστημονικούς όρους που άπτονται της πολιτικής σκέψης, αφήνοντας σχεδόν πάντα στον νου ένα συγκεκριμένο σκηνικό καταστροφής, το οποίο έχουμε δει κατά κόρον να αναπαράγεται από τις αντίστοιχες εσχατολογικές κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Το βιβλίο του Χρόνη Πολυχρονίου ξεκίνησε να γράφεται τον Απρίλιο του 2020 και εκδόθηκε
όταν πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ακόμη ο Ντόναλντ Τραμπ, η πανδημία της Covid-19 βρισκόταν ακόμη στο ξεκίνημά της και δεν είχε διεξαχθεί η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκώβη. «Ενόσω γράφονται αυτές οι αράδες βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με την παγκόσμια πανδημία και τη συνεπακόλουθη οικονομική κατάρρευση» αναφέρει στο εισαγωγικό του μήνυμα ο Χ. Ι. Πολυχρονίου και συμπληρώνει: «Κανείς δεν γνωρίζει μέχρι στιγμής πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν εξαιτίας της πανδημίας. Ούτε μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο σοβαρή θα είναι η ύφεση που θα ακολουθήσει. Ολες οι ενδείξεις φανερώνουν ότι πρόκειται για κρίση αντίστοιχης έντασης με εκείνη της οικονομικής κρίσης της περιόδου 2007-2009 και ίσως παρόμοια με τη Μεγάλη Υφεση της δεκαετίας του 1930».
Για ακτιβιστές, πολιτικούς, απλούς πολίτες
Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της όχι μόνο στον οικολογικό τομέα αλλά και στην οικονομική κλίμακα μπαίνουν κάτω από το μικροσκόπιο του Ελληνα συγγραφέα και μέσω της συζήτησης με τους Νόαμ Τσόμσκι και Ρόμπερτ Πόλιν προσφέρουν τροφή για σκέψη σε όλους τους ενδιαφερόμενους: πολιτικούς, ακτιβιστές, διανοούμενους και απλούς πολίτες. Και οι τρεις συμφωνούν πως η κλιματική αλλαγή έχει αναδειχθεί όχι μόνο ως η σοβαρότερη κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα αλλά ταυτόχρονα και το πιο δυσεπίλυτο δημόσιο πρόβλημα για τις κυβερνήσεις όλου του πλανήτη. Ο Νόαμ Τσόμσκι συσχετίζει την περιβαλλοντική καταστροφή με την αυξανόμενη απειλή πυρηνικού πολέμου. «Τα πρώτα χρόνια μετά τον Β΄ ΠΠ αποτέλεσαν σημείο καμπής για τη δεύτερη απειλή για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Οι γεωλόγοι θεωρούν πως εκείνα τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια συνιστούν την αρχή της Ανθρωποκαίνου, μιας νέας γεωλογικής εποχής, κατά την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει βαθύ και καταστροφικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Αυτός ο χρονικός προσδιορισμός επιβεβαιώθηκε μόλις πρόσφατα, τον Μάιο του 2019, και τα στοιχεία για τη δριμύτητα και την εγγύτητα της απειλής είναι συντριπτικά σήμερα και τα αποδέχονται σιωπηρά ακόμη και οι πιο ακραίοι αρνητές. Αυτές οι δύο υπαρξιακές κρίσεις (περιβαλλοντική καταστροφή και απειλή πυρηνικού πολέμου) σύμφωνα με τον Αυστραλό επιστήμονα του κλίματος Αντριου Γκλίκσον» λέει ο Τσόμσκι «συνδέονται μέσω της κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες του κλίματος δεν είναι πλέον μόνοι στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την έκτακτη ανάγκη για τον πλανήτη, οι συνέπειες της οποίας έχουν φτάσει στο στρατιωτικό κατεστημένο. Ωστόσο ο κόσμος εξακολουθεί να διαθέτει σχεδόν 1,8 τρισ. δολάρια ετησίως σε στρατιωτικές δαπάνες, ενώ οι πόροι αυτοί θα έπρεπε να διοχετεύονται στην προστασία της ζωής στη γη, δεδομένου ότι αυξάνονται τα προμηνύματα για μεγάλες συγκρούσεις στη Θάλασσα της Κίνας, την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή». Σημειώνουμε ότι η παραπάνω φράση του Γκλίκσον γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2016.
H σταθεροποίηση του κλίματος είναι απαραίτητη
Οι Τσόμσκι και Πόλιν αποτυπώνουν τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και παρουσιάζουν ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα για την αλλαγή: την Πράσινη Νέα Συμφωνία. Οι δύο διανοητές υποστηρίζουν ότι οι προβλέψεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη ξεπερνούν τη φαντασία μας: τεράστιες εκτάσεις θα μείνουν ακατοίκητες καθώς θα μαστίζονται από ακραία καιρικά φαινόμενα, ξηρασίες, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και σιτοδεία. Αναπτύσσοντας επιχειρήματα δείχνουν ότι είναι αβάσιμος ο φόβος πως η μετάβαση στην πράσινη οικονομία θα προκαλέσει οικονομική καταστροφή και αύξηση της ανεργίας και ότι αυτή η επίπλαστη ανησυχία ενισχύει τον αρνητισμό απέναντι στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η χρήση ορυκτών καυσίμων πρέπει να τερματιστεί μες στα επόμενα 20-30 χρόνια και μάλιστα με τέτοιον τρόπο ώστε να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο και να αυξηθούν οι ευκαιρίες των εργαζομένων. Αυτός είναι ο στόχος της Πράσινης Νέας Συμφωνίας και, όπως καθιστούν σαφές οι δύο συγγραφείς, είναι απολύτως εφικτός.
Η κλιματική κρίση αποτελεί μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Και στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να ξεπεραστεί τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Το βιβλίο περιέχει μια κεντρική και ισχυρή ιδέα: η σταθεροποίηση του κλίματος, η οποία θα αποτρέψει την κατάρρευση της οργανωμένης κοινωνικής ζωής, μπορεί να επιτευχθεί παράλληλα με περισσότερες αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και τη μείωση της φτώχειας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι δύο σημαντικοί διανοητές στο βιβλίο που χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια (Η φύση της κλιματικής αλλαγής, Καπιταλισμός και κλιματική κρίση, Μια παγκόσμια Πράσινη Νέα Συμφωνία, Πολιτική κινητοποίηση για τη διάσωση του πλανήτη) αναπτύσσουν πειστικά επιχειρήματα για μια ρεαλιστική και εφικτή παγκόσμια Πράσινη Νέα Συμφωνία.