Μορέτι, Καουρισμάκι, Αντερσον, Λόουτς, Τσεϊλάν και Χέινς κ.ά. ξεχώρισαν με τις ταινίες τους στο Φεστιβάλ Καννών
Μεγάλα ονόματα όπως ο Τζόνι Ντεπ και ο Χάρισον Φορντ έφεραν τη λάμψη του Χόλιγουντ από την πρώτη μέρα στο φεστιβάλ. Ταινίες-events όπως το τρεισήμισι ωρών νεογουέστερν «Killers of the Flower Moon» του Μάρτιν Σκορσέζε με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Ρόμπερτ Ντε Νίρο, που προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού αλλά πολλοί (ανάμεσά τους και ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Ρούμπεν Εστλουντ) θα ήθελαν να το δουν στο διαγωνιστικό να διεκδικεί διάκριση. Παλαιοί και νέοι διεκδικητές του Φοίνικα, σκανδαλάκια (η παρουσία του Ντεπ, οι ιστορίες κακοποίησης στο φιλμ της Κορσινί) προκάλεσαν σχετική ένταση. Από όλα είχε ο φετινός μπαξές του φεστιβάλ της Κυανής Ακτής αλλά καμιά ταινία και κανένα γεγονός δεν είχαν τη λάμψη που κέρδισε η επιστροφή του Σκορσέζε στο φεστιβάλ 37 χρόνια μετά το 1986 και την προβολή του «Μετά τα μεσάνυχτα». Το «Killers of the Flower Moon» βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Γκραν που έγινε μπεστ σέλερ το 2017 και περιγράφει το παρασκήνιο μιας αυθεντικής ιστορίας που συνέβη στην Οκλαχόμα τη δεκαετία του 1920. Τότε που τα μέλη της ινδιάνικης φυλής Οσέιτζ αρχίζουν να πλουτίζουν χάρη στα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου που εντοπίστηκαν στη γη τους. Ομως μια σειρά αινιγματικών δολοφονιών με θύματα αυτόχθονες Αμερικανούς διέλυσε το κλίμα ευφορίας και το νεοσύστατο τότε FBI ασχολήθηκε με την υπόθεση.
Οι εκτιμήσεις για τα φαβορί
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχαν προβληθεί όλες οι ταινίες που διαγωνίζονται. Βάσει των εκτιμήσεων της διεθνούς κριτικής ξεχωρίζουμε, πάντως, κάποιες που όλοι ποντάρουν ότι θα «παίξουν» στα βραβεία –σίγουρα συζητήθηκαν πολύ–, ενώ δεν απουσιάζει και η απογοήτευση μερίδας της διεθνούς κριτικής για κάποια σημαντικά ονόματα που ήρθαν στις Κάννες με τυμπανοκρουσίες και υψηλές προσδοκίες αλλά όπως φαίνεται θα φύγουν από τη γιορτή χωρίς «δώρα».
Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από τον Γουές Αντερσον και το «Asteroid City» δεν υπάρχει. Ο εμμονικός με τη γεωμετρική ακρίβεια των καλαίσθητων κάδρων του Τεξανός δημιουργός αφηγείται μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας που εκτυλίσσεται στην (ανύπαρκτη) πόλη του τίτλου. Εκεί όλοι σχεδόν οι κάτοικοί της πανικοβάλλονται λόγω μιας εξωγήινης εισβολής. Οι μόνοι που δείχνουν ψύχραιμοι – και κυρίως περίεργοι– για το τι θα ακολουθήσει είναι ο Τζέισον Σουόρτσμαν (που εγκλωβίζεται στην Asteroid City όταν χαλάει το αυτοκίνητό του) και ο πεθερός του Τομ Χανκς που καταφτάνει για να σώσει τα εγγόνια του. Η ταινία συγκεντρώνει όλες τις αγαπημένες θεματικές (δυσλειτουργικές οικογένειες, αντισυμβατικοί έρωτες κ.ά.) και τις γνώριμες τεχνικές αφήγησης του Αντερσον (ρετρό αισθητική, αποστασιοποιημένες ερμηνείες, ευφυολογήματα για τη ζωή) αλλά από το σενάριο μοιάζει να απουσιάζει ο κεντρικός στόχος. Από την άλλη, εμείς δεν θα ξεγράφαμε τόσο εύκολα τον Αμερικανό που έφτασε στις Κάννες με το εντυπωσιακό καστ του: Τομ Χανκς, Σκάρλετ Γιόχανσον, Τζέισον Σουόρτσμαν, Στιβ Καρέλ, Ρούπερτ Φρεντ, Μπράιαν Κράνστον, Μάγια Χοκ, Ματ Ντίλον, Εϊντριεν Μπρόντι – και μετέτρεψαν τις Κάννες σε… οσκαρική τελετή κάνοντας τα φλας των φωτογράφων να πάρουν φωτιά. Ο Αντερσον έχει μεγάλο σουξέ στους Γάλλους και ειδικά στους διοργανωτές των Καννών, οι οποίοι τον φέρνουν για τρίτη φορά υποψήφιο του βαρύτιμου επάθλου μετά τη «Γαλλική αποστολή» και το «The Grand Budapest Hotel».
Και αν στην περίπτωση του Γουές Αντερσον υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις, κάτι τέτοιο δεν μοιάζει να ισχύει με τον έτερο Αμερικανό του διαγωνιστικού τμήματος, τον Τοντ Χέινς. Το «May December» φέρνει τον βραβευμένο το 2015 στις Κάννες με το «Carol» σκηνοθέτη ξανά στους ιντριγκαδόρικους και άκρως ερωτικούς κύκλους ενός οικογενειακού ψυχοδράματος που σημαδεύεται από τις οσκαρικές ερμηνείες των Τζούλιαν Μουρ και Νάταλι Πόρτμαν (δίπλα τους προσθέστε το όνομα του 32άχρονου Τσαρλς Μέλτον του τηλεοπτικού «Riverdale»), όπως σχολιάζει η πλειονότητα των διαπιστευμένων κριτικών. Η πρώτη υποδύεται την 60χρονη Γκρέισι, πρώην καθηγήτρια που πριν από πολλά χρόνια είχε σοκάρει την κοινή γνώμη όταν συνελήφθη να κάνει σεξ με έναν ανήλικο μαθητή της, τον οποίο στη συνέχεια παντρεύτηκε.
Η ιστορία της Γκρέισι τώρα μεταφέρεται στο σινεμά και η Νάταλι Πόρτμαν θα την υποδυθεί. Για να είναι όσο πιο πιστή γίνεται (όχι μόνο στον χαρακτήρα που θα πλάσει αλλά και στα αυθεντικά γεγονότα) η νεαρή ηθοποιός ζήτησε από την Γκρέισι να τη γνωρίσει και να της διηγηθεί την ιστορία της ζωής της. Δεν ξέρουμε αν θα αποσπάσει κάποιο βραβείο ο Χέινς με το «May December», αλλά σημειώστε εδώ πως έχει να κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα Αμερικανός σκηνοθέτης από την εποχή του Τέρενς Μάλικ και του «Δέντρου της ζωής» το 2011.
Θερμά σχόλια για το cult θρίλερ του Γκλέιζερ
Η ταινία πάντως που έχει αποσπάσει μέχρι στιγμής τα πιο θερμά σχόλια είναι το «The zone of interest» του Τζόναθαν Γκλέιζερ. Ο Βρετανός σκηνοθέτης του cult θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Κάτω από το δέρμα» βρίσκεται για πρώτη φορά στις Κάννες χάρη στο φιλμ-διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Μάρτιν Εϊμις με θέμα το Ολοκαύτωμα. Η προσπάθεια να διατηρήσει την ευτυχισμένη ζωή της αγαπημένης επταμελούς οικογένειάς του μακριά από τα συρματοπλέγματα και τη φρίκη του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Αουσβιτς οδηγεί τον Γερμανό διοικητή Ρούντολφ Ες (Κρίστιαν Φρίντελ) και τη σύζυγό του (Σάντρα Ούλερ) να «πλάσουν» έναν ειδυλλιακό κόσμο με επίκεντρο έναν ολάνθιστο και επιβλητικό κήπο.
Από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους δημιουργούς η Αυστριακή Τζέσικα Χάουσνερ («Το λουλούδι της ευτυχίας», «Προσκύνημα στη Λούρδη») διευθύνει τις Μία Γουασικόφσκα και Σίντσε Μπάμπετ Κνούντσεν σε ένα δραματικό θρίλερ που εκτυλίσσεται στον καταπιεστικό χώρο ενός οικοτροφείου και τιτλοφορείται «Club Zero». Η Αυστριακή είναι η μία από τις επτά σκηνοθέτριες που διεκδικούν τον φετινό Φοίνικα. Οι άλλες έξι είναι οι Κατρίν Κορσινί, Καουτέρ Μπεν Χανιά, Ζιστίν Τριέτ, Αλίτσε Ρορβάκερ, Κατρίν Μπρεγιά και Ραματά-Τουλαγέ Σι. Η νέα δουλειά της Κορσινί πάντως δεν φαίνεται να εκπληρώνει τις αρχικές ενθουσιώδεις εκτιμήσεις που γράφτηκαν για το «Le retour», ένα έργο για την έξαψη της εφηβείας και τα ανομολόγητα πάθη. Η Γαλλίδα επιστρέφει έπειτα από δύο χρόνια στις Κάννες και διεκδικεί για τρίτη φορά τον Φοίνικα μετά τα «La repetition» (2001) και «Μεγάλη ρήξη» (2021).
Περισσότερες πιθανότητες δείχνει να έχει η Ιταλίδα Αλίτσε Ρορβάκερ («Ευτυχισμένος Λάζαρος») με το «La chimera» που συνδέει την αρχαιοκαπηλία με κάποιες μικρές ανθρώπινες κωμικοτραγικές βινιέτες. Πολύ καλές εντυπώσεις άφησε και η Γαλλοτυνήσια Καουτέρ Μπεν Χανιά, oι οποίες «Τέσσερις κόρες» της αφηγούνται την ιστορία μιας Τυνήσιας μάνας ονόματι Ολφα, η οποία βλέπει τις δύο μεγάλες κόρες της να εξαφανίζονται όταν προσφέρουν τον εαυτό τους στο ισλαμικό καθεστώς και κατατάσσονται στο ISIS. Το σενάριο είναι βασισμένο σε αληθινό γεγονός.
Πέμπτη φορά υποψήφιος ο Ακι Καουρισμάκι
Από τους σχεδόν μόνιμους θιασώτες του φεστιβάλ ξεχωρίζουν τα ονόματα των Ιταλών Νάνι Μορέτι («Il sol dell’avvenire») και Μάρκο Μπελόκιο («Kidnapped/Rapito»), του Τούρκου Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν («Kuru otlar ustune»/«About dry glasses»), του Βρετανού Κεν Λόουτς («The old oak»), του Γερμανού Βιμ Βέντερς («Perfect days») και του αγαπημένου της Κρουαζέτ Ακι Καουρισμάκι («Fallen leaves»). Ο Φινλανδός αλτρουιστής βρίσκεται για πέμπτη φορά υποψήφιος για τον Φοίνικα, με την πρώτη του συμμετοχή να καταγράφεται το μακρινό 1996 με το θεσπέσιο «Μακριά πετούν τα σύννεφα». Η νέα ταινία του Καουρισμάκι είναι αφοπλιστικά ανθρώπινη και τραγικά χιουμοριστική (όπως κάθε ταινία του) με τη φθινοπωρινή μελαγχολία των πεσμένων φύλλων να ανοίγει τον δρόμο στους χαμένους αντιήρωές του. Φυσικά μετά τους τίτλους τέλους στην επίσημη προβολή του φιλμ οι θεατές όρθιοι για δέκα λεπτά χειροκροτούσαν τον αδάμαστο και ζεστό συναισθηματισμό του πιο πληθωρικού και εξωστρεφούς Σκανδιναβού σκηνοθέτη.
Ο Μορέτι, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα το 2001 με το «Δωμάτιο του γιου μου», στη νέα του δημιουργία αφηγείται την περιπέτεια ενός σκηνοθέτη για να γυρίσει μια ταινία σχετικά με τον αντίκτυπο που είχε η σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία το 1956 στα στελέχη του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ενώ ταυτόχρονα σχολιάζει τα κακώς κείμενα της εποχής με έμφαση στην παντοδυναμία του Netflix και τη μόδα της ταραντινικής βίας. Ο Μπελόκιο από την άλλη ανεβάζει πιο ψηλά την ένταση της δικής του δημιουργίας εστιάζοντας στον πολιτικοθρησκευτικό αντίκτυπο της εξαφάνισης ενός μικρού Εβραιόπουλου στην Ιταλία το 1858, ρίχνοντας αιχμηρά βέλη
στην Καθολική Εκκλησία. Ο Λόουτς, με μια ακόμη μαρξιστική μικρή ιστορία που αφορά το λουκέτο που αναγκάζεται να βάλει η πιο παλιά παμπ της Ιρλανδίας, δύσκολα θα σημειώσει το ρεκόρ της κατάκτησης ενός τρίτου Χρυσού Φοίνικα στην καριέρα του (δεν το έχει πετύχει ποτέ κανείς), ενώ ο Τσεϊλάν με ένα πολυφορτωμένο από πολιτικούς συμβολισμούς δράμα αφηγείται την αγωνία ενός δασκάλου στα βάθη της Ανατολίας να πάρει επιτέλους τη μετάθεση που ονειρεύεται για σχολείο της Κωνσταντινούπολης.
Η επιστροφή στην Κρουαζέτ του Ιάπωνα Χιροκάζου Κόρε Εντα με το τρυφερό «Monster» (η ιστορία ενός δασκάλου κι ενός μαθητή δημοτικού δοσμένη μέσα από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες) έφερε σε αρκετούς μνήμες από τη βράβευση των «Κλεφτών καταστημάτων», ενώ η μεγάλη έκπληξη ίσως προκύψει από το δικαστικό δράμα «Η ανατομία μίας πτώσης» της Ζιστίν Τριέτ («Sex & ψυχανάλυση») που κάνει τη Σάντρα Ούλερ του «Toni Erdmann» να μοιάζει ακλόνητο φαβορί για το βραβείο ερμηνείας. Η Ούλερ ενισχύει τις πιθανότητες βράβευσης και λόγω της παρουσίας της στο φιλμ του Τζόναθαν Γκλέιζερ. Δεν είναι βέβαια απίθανο στις τελευταίες προβολές να ξεπροβάλει κάποιο μικρό διαμαντάκι που θα κάνει άνω κάτω τις Κάννες και θα ανάψει φωτιές στην εννεαμελή κριτική επιτροπή.
Τέλος, όσον αφορά το ελληνικό ενδιαφέρον, η 40λεπτη δημιουργία του Μανώλη Μαυρή «Midnight skin» προβλήθηκε με επιτυχία στην Εβδομάδα Κριτικής (εκτός συναγωνισμού) και ο ταλαντούχος Ελληνας σκηνοθέτης βραβεύτηκε στο τμήμα Next Step για το σχέδιο της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του «Liar man».
