Οι τράπεζες μειώνουν βραχυπρόθεσμα τη δόση σε 50 ευρώ και σε δύο χρόνια την πολλαπλασιάζουν, αυθαίρετα, στα 500
Συναγερμός έχει χτυπήσει στα γραφεία του Συνηγόρου του Καταναλωτή μετά τις γιορτές. Δεκάδες δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια κραδαίνοντας τις συστημένες επιστολές των τραπεζών στα χέρια αναζητούν απεγνωσμένα διέξοδο, ενώ τα τηλέφωνα έχουν πάρει φωτιά, με τις κλήσεις να ξεπερνούν τις 600 την ημέρα.
Ολοι καταγγέλλουν τις τράπεζες όσον αφορά τις εξωδικαστικές ρυθμίσεις των δανείων που προτείνουν με τον αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας, τον οποίο καθώς φαίνεται εφαρμόζουν κατά το δοκούν.
Διαβάζοντας τις επιστολές, οι οποίες σημειωτέον προέρχονται και από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες –κυρίως όμως από την Τράπεζα Πειραιώς και την Alpha Bank–, οι δανειολήπτες διαπιστώνουν ότι οι λύσεις που προτείνονται από τα πιστωτικά ιδρύματα μόνο βιώσιμες και ρεαλιστικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.
Ενώ εκ πρώτης όψεως οι τράπεζες φαίνεται να κατανοούν την πραγματικά μειωμένη δυνατότητα των δανειοληπτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, προτείνοντας σημαντικά «κουρεμένες» δόσεις, π.χ. 50 ευρώ, ωστόσο από τα «ψιλά γράμματα» αποδεικνύεται ότι η διευκόλυνση ισχύει για διάστημα δύο ετών και μετά το ύψος των καταβολών εκτοξεύεται, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ούτε οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης!
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα δανειολήπτη με μηνιαίο εισόδημα 600 ευρώ. Προκειμένου να αποφύγει να χαρακτηριστεί ως «μη συνεργάσιμος», του προτείνεται από την τράπεζα να υπογράψει ρύθμιση σύμφωνα με την οποία θα πληρώνει δόση 50 ευρώ τον μήνα από 300 ευρώ που ήταν αρχικά. Αυτό είναι το καλό κομμάτι της ρύθμισης, καθώς στις επόμενες σελίδες αναφέρεται πως μετά την παρέλευση της διετίας η δόση που θα πρέπει να πληρώνει θα φθάσει στα 500 ευρώ!
Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι στον αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας αναφέρεται ότι για να προσδιορίσουν την ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη, οι τράπεζες συνεκτιμούν μεταξύ άλλων την περιουσιακή του κατάσταση, την τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των χρεών του (δάνεια, φόροι, ασφαλιστικές εισφορές κ.λπ.), ενώ για να εκτιμήσουν τη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής καλούνται να λάβουν υπόψη τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης», την ηλικία, το επάγγελμα, την οικογενειακή κατάσταση, την υγεία του δανειολήπτη κ.ά.
Ενημερώθηκε η Γραμματεία
Οι καταγγελίες, που αυξάνονται αλματωδώς, έχουν πλέον φτάσει και στη νεοσύστατη Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, σκοπός της οποίας είναι να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο των δανειοληπτών με τις τράπεζες, το δημόσιο και κάθε άλλον πιστωτή, στη γιγαντιαία προσπάθεια για τη διευθέτηση των ιδιωτικών χρεών.
Ηδη μετά την ενημέρωση για την έκταση του προβλήματος από τον Συνήγορο του Καταναλωτή, η Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους προχώρησε άμεσα σε επαφές με εκπροσώπους και των τεσσάρων συστημικών τραπεζών προκειμένου να βρεθεί αποδεκτή λύση.
Σημειώνεται ότι στο νέο κύμα συστημένων επιστολών από τις τράπεζες προς τους δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια δεν περιλαμβάνονται όσοι έχουν κάνει αίτηση ένταξης στον νόμο Κατσέλη, ο αριθμός των οποίων υπολογίζεται σε περίπου 180.000-200.000. Για αυτή την κατηγορία των δανειοληπτών τα πιστωτικά ιδρύματα δεν όφειλαν να ακολουθήσουν τη διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας, καθώς βρίσκονταν υπό την προστασία του νόμου, σε μακροχρόνιο μάλιστα ορίζοντα, αφού οι δικάσιμες ημερομηνίες εκτείνονται ακόμη και μέχρι το 2030.
Πάντως παραβίαση των κανόνων του Κώδικα Δεοντολογίας από ορισμένες τράπεζες είχε καταγγείλει πρόσφατα και η Ενωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ). Κοινό χαρακτηριστικό των καταγγελλόμενων πρακτικών ήταν η αδιαφάνεια ή η ελλιπής πληροφόρηση των δανειοληπτών σχετικά με τις κρίσιμες λεπτομέρειες της ρύθμισης των δανείων τους, όπως είναι για παράδειγμα το επιτόκιο.
Μικρή ανταπόκριση
Υπενθυμίζεται ότι η διαδικασία των επιστολών προς τους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχει ξεκινήσει από το τέλος του 2015. Στα πρώτα «ραβασάκια» που απέστειλαν οι τράπεζες σε πάνω από 400.000 δανειολήπτες με δάνειο σε καθυστέρηση άνω των 30 ημερών, ανταποκρίθηκε, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, μόλις το 3%. Στη δεύτερο κύμα επιστολών, οι οποίες ήταν γραμμένες σε πιο αυστηρή γλώσσα και αναφέρονταν οι κίνδυνοι της μη ανταπόκρισης, κινητοποιήθηκε το 14% των δανειοληπτών, ενώ στην τρίτη και τελευταία επιστολή, μέσω της οποίας η τράπεζα τους ενημερώνει ότι χαρακτηρίζονται μη συνεργάσιμοι, αρκετοί φαίνεται να επιδιώκουν έστω και την τελευταία στιγμή συνεννόηση με την τράπεζα.
«Οι ενέργειες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προκάλεσαν την αντίδραση του υπουργείου Οικονομίας, το οποίο κάλεσε τους τραπεζίτες σε συνάντηση»
Τι προβλέπει ο Κώδικας
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στον αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών οφειλών, η επικοινωνία με τον δανειολήπτη ξεκινά αμέσως μόλις διαπιστώνεται καθυστέρηση στην καταβολή δόσης και προτείνεται να υπαχθεί σε διαδικασία επίλυσης καθυστερήσεων για την εξέταση εναλλακτικών λύσεων.
Αν η δόση καθυστερήσει 60 ημερολογιακές ημέρες, στέλνεται γραπτή ειδοποίηση και αναλυτική ενημέρωση μέσα στις επόμενες 30 ημέρες.
Σε αυτήν περιλαμβάνεται και το αίτημα συμπλήρωσης αναλυτικής τυποποιημένης οικονομικής κατάστασης. Αν ο δανειολήπτης διαθέτει ακίνητο που θα μπορούσε να βγει σε πλειστηριασμό και δεν ανταποκριθεί, η τράπεζα στέλνει εντός 30 ημερών δεύτερη προειδοποιητική επιστολή για τον κίνδυνο χαρακτηρισμού του ως μη συνεργάσιμου, τις συνέπειες που θα έχει, τον υπολογισμό της εναπομείνασας οφειλής και των τόκων ύστερα από ρευστοποίηση και του προτείνει ενέργειες ώστε να το αποφύγει.