Την πρώτη φορά που μίλησα με τον Χρήστο Σιάφκο μάζευε κάπαρη και έψαχνε να βρει άγρια φρούτα για το «Τσουκάλι που γρυλίζει». Πριν, λίγο καιρό κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο «… γιατί κι οι έρωτες μου φάγανε τα χρόνια». Εννέα διηγήματα προσωπικά και απρόσωπα, αλλά πάντα δικά του. Χρόνια δημοσιογράφος, μετά το κλείσιμο της Ελευθεροτυπίας τους τα βρόντηξε όλα και έφυγε. Τώρα γράφει το νέο του βιβλίο, ενώ στα ράφια των βιβλιοπωλείων βρίσκεται η βιογραφία του Μίλο Μανάρα όπου υπογράφει την μετάφραση. Είναι θυμωμένος με τους συναδέλφους του γιατί δεν μιλάνε σε μια εποχή που όλα ουρλιάζουν. Τον ρωτώ πως τα προλαβαίνει όλα και μου απαντά πως στην Αθήνα κοιμόταν στις τέσσερις, στο Πήλιο τέτοια ώρα ξυπνάει.
Πριν, λίγο καιρό κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις ΚΨΜ «… γιατί κι οι έρωτες μου φάγανε τα χρόνια». Γιατί επιλέξατε έναν στίχο της Λίνας Νικολακοπούλου για τίτλο;
Καταρχήν μου αρέσει πολύ το τραγούδι της Λίνας Νικολακοπούλου και του Σταμάτη Κραουνάκη. Όταν λέω ότι οι έρωτες μου έφαγαν τα χρόνια δεν κυριολεκτώ, κανένας έρωτας δεν σε σκοτώνει. Οι έρωτες σου δίνουν χρόνια, σε αναγεννούν. Μαζί τους ανακαλύπτεις πράγματα, βλέπεις τη ζωή διαφορετικά. Κάθε καινούριος έρωτας είναι ένα παράθυρο το οποίο αν είσαι πρόθυμος στην έκπληξη και το αναπάντεχο συμβαίνει το μαγικό, το απόλυτο και βέβαια, πες μου; υπάρχει ωραιότερος τρόπος για να φας τα χρόνια σου από τους έρωτες;
Ποιο διήγημα από τα εννέα του βιβλίου έχει βιογραφικά στοιχεία; Ποια ιστορία αγάπης είναι περισσότερο κοντά σας;
Στο βιβλίο υπάρχουν δικές μου ιστορίες, φίλων, γνωστών, αγνώστων… άλλων. Γενικά μου αρέσει να κλέβω. Κλέβω εικόνες, στιγμές, παραλίες, συζητήσεις, έχω μάθει να ακούω και να νιώθω. Εμένα με συναντάς στο «Δυο μέρες μόνο», βέβαια τίποτα από ό,τι περιγράφω δεν έχω ζήσει στην πραγματικότητα. Ήθελα να ζήσω δυο ημέρες σε μια παραλία με μια γυναίκα, έτσι προέκυψε το συγκεκριμένο διήγημα. Αντιθέτως, στο «Θα σε αγαπάω για πάντα» ο ήρωας δεν είμαι εγώ, αλλά η γυναίκα είναι πραγματικό πρόσωπο της ζωής μου.
Με λίγα λόγια έχετε μπερδέψει «εξαπατήσει» τους άλλους κι εσάς τον ίδιο;
Ναι, αυτό έχω κάνει. Αυτή δεν είναι η δουλειά μου; Σκέψου αυτό, αν δεν είχαν γίνει τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή θα είχε παρθεί η τριλογία του Τσίρκα; Αν δεν είχε υπάρξει ο Ισπανικός Εμφύλιος θα είχε γραφτεί το «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα»; Ένας συγγραφέας χρησιμοποιεί υλικό από την εμπειρία του, από τα δικά του βιώματα, των άλλων, από οπουδήποτε. Αυτό κάνω κι εγώ παλεύω να μετουσιώσω μικρές στιγμές σε μεγαλύτερες. Ο συγγραφέας θέλει με έναν τρόπο να καθρεφτιστεί στα θέλω των άλλων. Δεν γράφεις για τον εαυτό σου, η συγγραφή είναι δημιουργία κι όχι ημερολόγιο.
Στα βιβλία σας υπάρχει μια ορμή, μια εφηβική παρρησία που έχω την εντύπωση ότι σας χαρακτηρίζει γενικότερα
Αυτό ακριβώς, είμαι. Όπως το περιέγραψες, αυτό θέλω να είμαι. Δεν μπορώ να γλιτώσω από τον χαρακτήρα μου. Έχω κάνει πολλές προσπάθειες να αλλάξω, αλλά δεν τα έχω καταφέρει . Θέλω πάντα να είμαι ο δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο, να κάνω δηλαδή τους άλλους να χτυπιούνται κάτω από τα νεύρα τους κι εγώ να τους αντιμετωπίζω με χαμόγελο και να τους θυμώνω ακόμη περισσότερο. Δεν μπορώ να συμβιβαστώ, δεν μπορώ να μην κάνω πράγματα που αγαπάω, δεν μπορώ να το βουλώνω μπροστά στην αδικία, δεν μπορώ να μην κάνω ψαροντούφεκο ή να μην αγαπάω τη θάλασσα, δεν μπορώ να μην είμαι εγώ.
Είναι εύκολο να μην συμβιβάζεστε;
Καθόλου, μα δεν έχω άλλη επιλογή. Προσπάθησα να αλλάξω, μα δεν μπόρεσα. Το έχω πληρώσει με αίμα και φαρμάκι αυτό το πράγμα. Δεν θέλω να είμαι ήρωας, δεν είμαι ήρωας, έχω βάλει πολλές φορές νερό στο κρασί μου, αλλά υπάρχουν κάποιες κόκκινες γραμμές που δεν επιτρέπω σε κανέναν να τις περάσει. Μπορεί να χτυπηθώ για έναν έρωτα, αλλά μόλις γίνει η στραβή έχει τελειώσει το έργο για εμένα.
Πως προέκυψε το «Τσουκάλι που γρυλλίζει»
Κάποια στιγμή συνέβη η απόλυτη καταστροφή στη ζωή μου. Έκλεισε η Ελευθεροτυπία, βρέθηκα στον αέρα και τα παράτησα όλα. Εγώ ως παιδί κι ως έφηβος προτού προλάβω να πω διψάω μου έφερνε η μητέρα μου νερό. ’Όταν πήγα να σπουδάσω στην Ιταλία αναγκαστικά έμαθα κάποια πράγματα για να μπορώ να επιβιώσω. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα έμεινα για λίγα χρόνια στο σπίτι μου και στη συνέχεια παντρεύτηκα μια Πολωνή που της άρεσε να τρώει σάντουιτς. Η ίδια δεν ήξερε να μαγειρεύει οπότε πάλι αναγκαστικά εγώ ανέλαβα καθήκοντα. Μετά, το κλείσιμο της εφημερίδας έρχομαι στο Πήλιο όπου άρχισα να κάνω μαρμελάδες, κρίταμο, κάπαρη και τα χάριζα στους φίλους μου. Κάπως, έτσι ξεκίνησε η ετικέτα το «Τσουκάλι που γρυλλίζει». Όλο αυτό με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα τη φύση. Ξέρω που να πάω για να μαζέψω τα καλύτερα αμύγδαλα, πότε γίνεται η ρίγανη ή ποιον βράχο πρέπει να ανέβω για να βρω κρίταμο ή σπαθόχορτο για να φτιάξω κηραλοιφή.
Η αφορμή να τα βροντήξετε όλα και να έρθετε στο Πήλιο ήταν μόνο το κλείσιμο της Ελευθεροτυπίας;
Πρώτη φορά θα το πω αυτό κι ας γραφτεί έτσι όπως θα το πω. Πέθανε ένας πολύ δικός μου άνθρωπος μου. Συνέβησαν διάφορα. Το σοκ ήταν τόσο μεγάλο που δεν μπορούσα να μείνω, έπρεπε να φύγω.
Σας λείπουν οι ρυθμοί της πόλης; Υπάρχουν στιγμές που ζητάτε την παλιά σας ζωή;
Είχα έρθει για την παρουσίαση του βιβλίου μου και πολύ κόσμος μου έλεγε θα έρθεις να με δεις στο θέατρο, στην συναυλία κι όλα αυτά. Αυτό που τους είπα είναι πως θα χτυπάω δύο μπαρ το βράδυ. Μου συνέβη κάτι υπέροχο το πρώτο βράδυ που ήμουν στην Αθήνα. Ξεκίνησα και πήγα στο «Σερμπετόσπιτο της Νάνσυ». Μπήκα μέσα και μόλις με είδε ήρθε καταπάνω μου με δύναμη να με αγκαλιάσει. Άρχισε να φωνάζει «Σεραφείμ, έλα να δεις ποιος ήρθε» και στη συνέχεια έφερε ένα μπουκάλι ουίσκι στο τραπέζι μου με πάγο. Αυτό μου λείπει. Οι φίλοι και το τοπίο γύρω από αυτούς. Το καινούριο μυθιστόρημα που γράφω τώρα πάλι μιλάει για έναν έρωτα με φόντο την Αθήνα. Λατρεύω την Αθήνα και στεναχωριέμαι που την βλέπω να διαλύεται όπως διαλύεται.
Ποιος είναι ο τίτλος του νέου σας βιβλίου; Μπορούμε να το γράψουμε;
Ναι, μπορούμε, εδώ είπαμε τόσα και τόσα. Η «Επιστροφή», έτσι θα λέγεται.
Έχετε σκοπό να επιστρέψετε κ. Σιάφκο;
Δεν θα σου απαντήσω σε αυτό, αλλά θα σου πω ποια θα είναι η ιστορία. Μια γυναίκα παντρεμένη κι ένας άντρας έχουν ζήσει μια παράνομη σχέση, αυτός μεγαλύτερος από εκείνη, μετά από λίγο πεθαίνει, αλλά επιστρέφει. Ως φάντασμα; Στο μυαλό της ; Δεν έχει σημασία. Αυτό που της ζητά είναι να ξαναζήσει τη σχέση τους από την αρχή. Της ζητά να θυμηθεί και να αναβιώσει τα πάντα, την κάθε λεπτομέρεια, την κάθε στιγμή τους , να μην ξεχάσει. Η μνήμη είναι αθανασία.
Η ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα βρίσκεται στην 108η θέση και τελευταία στην Ευρώπη. Είστε χρόνια δημοσιογράφος, θα ήθελα να μου το σχολιάσετε
Είναι γελοίο αυτό που γίνεται στη χώρα μας. Τι να πω τώρα; Ό,τι και να πω θα μας πάνε μέσα, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να πράγματα να λέγονται με το όνομα τους. Η περίπτωση του Βαξεβάνη και να το γράψεις, δεν πειράζει που είμαστε στο Documento είναι σκανδαλώδης. Γελάνε και τα μελάνια μαζί τους. Βρέθηκε από κατήγορος κατηγορούμενος έχοντας όλα τα δίκια του κόσμου. Δηλαδή τι να μιλήσουμε; Δεν υπάρχει αυτή την στιγμή δημοσιογράφος –σοβαρός ή γελοίος- που να μην ξέρει τι συμβαίνει. Δεν υπάρχει, όλοι ξέρουν τι συμβαίνει και με τα σκάνδαλα και γιατί ανοίγεις την τηλεόραση και δεν ακούς τίποτα που να είναι αλήθεια. Όλοι γνωρίζουν τι συμβαίνει, όλοι τους και να το γράψεις με μεγάλα γράμματα σε παρακαλώ. Κανείς δεν δικαιούται να λέει ότι δεν ξέρει. Αυτό που γίνεται είναι ότι προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα λεφτά που έχουν πάρει κάτω από το τραπέζι. Το λέω και το εννοώ, κάποιους τους έχουν χρυσώσει και ξέρεις τι γίνεται μετά από ένα σημείο πείθεις και τον εαυτό σου πως όλα θα πάνε καλά, αλλά ας μη γελιόμαστε, μέσα μας όλοι ξέρουμε. Για να συνεχίζει κάποιος να ψηφίζει δεξιά πρέπει να είναι μικρόνους, δεν εξηγείται διαφορετικά. Είναι αναξιοπρέπεια να ψηφίζεις δεξιά. Ξέρεις τι μου αρέσει στην Αριστερά; Ότι έχει αξιοπρέπεια. Με πολλά μπορεί να διαφωνώ, αλλά δεν έχω ντραπεί ποτέ που είμαι αριστερός.