To tango nuevo σε μια συζήτηση με τον διευθυντή του Quinteto Astor Piazzolla.
Για περισσότερες από δύο δεκαετίες το Quinteto Astor Piazzolla ταξιδεύει ανά τον κόσµο διαδίδοντας το πλουσιότατο ρεπερτόριο του διάσηµου Αργεντινού δηµιουργού. Η σύζυγος του Αστορ Πιατσόλα Λάουρα Εσκαλάδα δηµιούργησε ένα ίδρυµα που φέρει το όνοµά του και φρόντισε να δηµιουργηθεί το κουιντέτο που διατηρεί ζωντανό το έργο του. Συνοµιλήσαµε µε τον µουσικό διευθυντή του και φλαουτίστα Χουλιάν Bατ µε την ευκαιρία της συναυλίας του µουσικού σχήµατος στο Κέντρο Πολιτισµού Ιδρυµα Σταύρος Νιάρχος.
Ως µουσικός διευθυντής του Quinteto Astor Piazzolla έχετε την ευθύνη µόνο για το καλλιτεχνικό κοµµάτι ή και για το ιστορικό και προσωπικό κοµµάτι που αφορά τον ίδιο τον Πιατσόλα;
Το µουσικό έργο του µαέστρου Πιατσόλα τέµνεται από τη δική του µοναδική ζωή. Γεννηµένος στο Μαρ ντελ Πλάτα της Αργεντινής, µεταναστεύει από παιδί στη Νέα Υόρκη όπου µεγαλώνει ανάµεσα σε συµµορίες, ενώ ως ενήλικος αποκτά ακαδηµαϊκή κατάρτιση στην Αργεντινή και την Ευρώπη. Ολα αυτά είναι εµποτισµένα µε µια ισχυρή δόση τάνγκο –η οποία µεταφράζεται σε µια µοναδική µουσική–, µε διαρκή εκγύµναση και αγώνα, µε την αποδοχή αλλά ταυτόχρονα και τη µόνιµη απόρριψη του παραδοσιακού είδους. Αυτά είναι τα στοιχεία που τον καθορίζουν και τον καθιστούν ανεπανάληπτο και δηµιουργό ενός νέου µουσικού είδους, του tango nuevo. Ολα αυτά δηµιουργούν µια τεράστια ευθύνη για µένα, καθώς καλούµαστε να διαιωνίσουµε την τέχνη του και τον αγώνα του, αλλά αποτελούν και τεράστια τιµή η οποία ανανεώνεται µέρα µε τη µέρα.
Το τάνγκο/tango nuevo συνδέεται κατά κάποιον τρόπο µε τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές στην Αργεντινή όλα αυτά τα χρόνια;
Η µουσική του µεταφέρει σιωπηρά το Μπουένος Αϊρες και το porteñismo του (η κουλτούρα του λιµανιού): την εξέλιξη του πνεύµατος του λιµανιού, τις αντιφάσεις του, τη µελαγχολία του, τη µανία του, τις ατέλειωτες µάχες. ∆εν υπάρχει η αίσθηση ότι το tango nuevo ακολουθεί χρονολογικά τα ιστορικά γεγονότα· καταγράφει δίχως την ακρίβεια ενός ιστορικού την όξυνση και την ύφεση των αντιφάσεων. Υπάρχουν συνεργασίες του Αστορ Πιατσόλα µε κάποιους στιχουργούς οι οποίες αποτυπώνουν ιστορικά πολύπλοκες καταστάσεις όχι µόνο για την Αργεντινή αλλά συνολικά για τη Νότια Αµερική.
Εχετε βραβευτεί για το µουσικό θέατρο. Η σύνθεση για το θέατρο και το σινεµά είναι πιο ενδιαφέρουσα από µια ζωντανή παράσταση ή µια συναυλία;
Το να ζω µέσα στον κόσµο της µουσικής παραµένει από µόνο του ένα προνόµιο για µένα. Οσοι από εµάς µπορούν να χτίσουν από τα όνειρά τους είναι προνοµιούχοι σε έναν όλο και πιο περίπλοκο κόσµο. Κάθε έργο συνεπάγεται µια ευθύνη, ένα πεπρωµένο και διαφορετικό µουσικό βάρος, έναν εντελώς διαφορετικό πρωταγωνιστικό ρόλο. Στον κινηµατογράφο, για παράδειγµα, µια µουσική που δεν είναι ευκόλως διακριτή αλλά παράγει ένα υποσυνείδητο αποτέλεσµα στον θεατή διαθέτει ορισµένο βάρος. Από την άλλη, η συλλογική προετοιµασία µιας ζωντανής συναυλίας συνεπάγεται την κοινή ευθύνη της µετάδοσης εννοιών και συναισθηµάτων, διαδικασία που έχει ιδιαίτερη γεύση. Ούτως ή άλλως κάθε δηµιουργική περίσταση είναι γιορτή.
Πού οφείλονται η διάδοση και η επιτυχία του tango nuevo σε όλο τον κόσµο;
Η επιτυχία βασίζεται πρωτίστως στον Αστορ Πιατσόλα, έναν καλλιτέχνη που έχει µοναδικότητα, κάτι το τελείως διαφορετικό από τους υπόλοιπους, σπουδαιότητα, θάρρος και καρδιά, ειλικρίνεια και δέσµευση που συντρίβει. Πραγµατικά είναι πολύ δύσκολο να µη νιώσετε έλξη από αυτά τα στοιχεία.
Ποια είναι η θέση του τάνγκο παγκοσµίως σήµερα;
Η έκρηξη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων –και επακόλουθα η δυνατότητα προώθησης της δουλειάς µας στο παγκόσµιο χωριό– είναι µοναδικό εργαλείο, χρήσιµο για τη διόγκωση της παραγωγής έργων τάνγκο. Ωστόσο η λανθασµένη αξιοποίηση αυτού του πλεονεκτήµατος είναι µια παγίδα, καθώς σας δίνει τη δυνατότητα να αντιµετωπίσετε τη σύνθεση µουσικής σαν µια ελαφριά και επιφανειακή αναζήτηση. Αυτό είναι απορριπτέο. Η πραγµατική δηµιουργική αναζήτηση δεν τελειώνει ποτέ. Οταν σε αυτή δε προστίθενται χαρακτηριστικά όπως εκείνα ενός µαέστρου, καταλήγει να µετατρέπει το έργο του σε κλασικό.
Αστορ Πιατσόλα και Χουλιάν Βατ. Τι θυµάστε περισσότερο από τον µεγάλο µαέστρο;
Είχα το προνόµιο να παρακολουθώ πολλές συναυλίες σε διάφορους µουσικούς σχηµατισµούς του µαέστρου. Η µουσική του πάντα µε διαπερνούσε και µε σηµάδευε βαθιά, ανεβάζοντας τον πήχη του συνθετικού και ερµηνευτικού κόσµου της µουσικής σε απροσδόκητα όρια. Κρατάω τη χαρά που τον γνώρισα προσωπικά και µοιραστήκαµε στιγµές ζωής και δηµιουργίας. Η µόνιµη αναζήτηση και αφοσίωσή του µε επηρέασαν θετικά. Με κάνει περήφανο το γεγονός ότι ανήκω στη γενιά που τον διαδέχτηκε και εξέλαβε την κληρονοµιά του ως προορισµό. Κρατάω στιγµές όπως τότε στο σπίτι µου που ο Αστορ Πιατσόλα µου ανακοίνωσε ότι θα έκανα πρεµιέρα µε το φλάουτό µου στο έργο του «Histoire du tango» στην Αργεντινή και θα είχα την τιµή της µουσικής διεύθυνσης της τάνγκο όπεράς του «Maria de Buenos Aires» στο Teatro Colón στο Μπουένος Αϊρες το 2016, που ποτέ δεν ξεχνάω.
INFΟ
To Quinteto Astor Piazzolla έρχεται στο ΚΠΙΣΝ στις 24/2 (20.30)