«Χώρα, σε βλέπω»: η πρωτοβουλία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου για τη διάσωση, ψηφιοποίηση, προβολή και μελέτη ταινιών από την πλούσια κληρονομιά του ελληνικού κινηματογράφου του 20ού αιώνα επιστρέφει στην Αθήνα με ένα εκλεκτικό πρόγραμμα προβολών το τελευταίο πενθήμερο του Ιανουαρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Με νέες ψηφιακές κόπιες, οι περισσότερες από αυτές αποκατεστημένες στο πλαίσιο του προγράμματος, με αγγλικούς υπότιτλους και δωρεάν είσοδο* για το κοινό, οι προβολές του Χώρα, σε Βλέπω επιφυλάσσουν ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χωροχρόνο του ελληνικού σινεμά και των διαφορετικών εκφάνσεών του. Κινηματογραφικά είδη, γενιές, παρέες δημιουργών, κοινωνικοί αγώνες και το πάντα επίκαιρο γυναικείο ζήτημα, ιστορία και μυθοπλασία, ενώνονται σε ένα σφιχτοδεμένο πρόγραμμα που χωράει από το βουκολικό έπος του Δημήτρη Γαζιάδη (η «Αστέρω» του 1929 με συνοδεία πρωτότυπης μουσικής της Nalyssa Green) μέχρι το μετα-αποκαλυπτικό σινεμά του Νίκου Νικολαΐδη (η «Πρωινή Περίπολος» του 1987).
Αυτό είναι το πρώτο μέρος του «Χώρα, σε βλέπω» στην Ταινιοθήκη. Θα ακολουθήσει ένα ακόμα στα τέλη Μαρτίου ενώ ενδιάμεσα το πρόγραμμα θα συνεχίσει τη δράση του ανά τον κόσμο με προβολές σε χώρους και ημερομηνίες που θα ανακοινωθούν σύντομα, πάντα υπό την αιγίδα της επιτροπής Ελλάδα 202». Κύριος χορηγός της δράσης είναι το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας – ΕΚΟΜΕ, ενώ χορηγοί δράσης είναι το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και της Finos Film.
* Είσοδος ελεύθερη με δελτία εισόδου. Θα διατίθενται δωρεάν την ημέρα κάθε προβολής 30΄ πριν από την έναρξη κάθε ταινίας στα ταμεία της Ταινιοθήκης.
Πρόγραμμα
ΠΕΜΠΤΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
20.00 «Αστέρω» του Δημήτρη Γαζιάδη | 1929 | 57´| Σενάριο: Ορέστης Λάσκος, Δημήτρης Γαζιάδης (βασισμένο σε κείμενο του Παύλου Νιρβάνα) | Παίζουν: Αλίκη Θεοδωρίδου, Κώστας Μουσούρης, Αιμίλιος Βεάκης, Δημήτρης Τσακίρης
Στους πρόποδες του Χελμού, μακριά από την πόλη και τα απομεινάρια περασμένων αστικών μεγαλείων, και κάπου στα βάθη της ελληνικής υπαίθρου, η Αστέρω κι ο Θύμιος ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης. Ο πατέρας του Θύμιου θεωρεί όμως την Αστέρω ανάξια για να παντρευτεί τον γιο του, απειλώντας τον πως αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα τον αποκληρώσει. Η μοίρα και οι προκαταλήψεις φαίνονται να χωρίζουν τους δύο εραστές. Θα μπορέσουν να βρεθούν ποτέ ξανά μαζί; Εν μέρει βασισμένο στη «Ραμόνα» της Έλεν Χαντ Τζάκσον (που αφηγείται έναν επίσης απαγορευμένο έρωτα σε αμερικανικά εδάφη), το ιστορικής σημασίας φιλμ μεταφέρει την δράση στην ελληνική ύπαιθρο, εκεί όπου εκτυλίσσονται πολλές δημοφιλείς παραγωγές της εποχής. Ο κόσμος, από τα αστικά κέντρα ως την επαρχία, είναι την περίοδο αυτή βυθισμένος σε μια κοινωνικοπολιτική κρίση (χαρακτηριστικά στην ταινία, ο θείος της Αστέρως είναι πολιτικός κρατούμενος στην Αθήνα κι η περιουσία του ουσιαστικά ορίζει τις μοίρες των πρωταγωνιστών), και έτσι το είδος της «φουστανέλας» γίνεται δημοφιλές ως ξεκάθαρη περίπτωση απόδρασης.
Το φιλμ, χαμένο για δεκαετίες, απέκτησε εμπορικά πετυχημένο ριμέικ το 1959 από τον Ντίνο Δημόπουλο, με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Μέχρι που μια κόπια με γαλλικούς μεσότιτλους, ανακαλύφθηκε στη Γαλλική Ταινιοθήκη μόλις το 2003 και πλέον η ταινία είναι προσβάσιμη, τώρα και με τη μουσική υπόκρουση που δημιούργησε αποκλειστικά για τις προβολές του «Χώρα, σε βλέπω» η Ναλίσα Γκριν.
Η ταινία θα προβληθεί σε αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP) που δημιουργήθηκε το 2003 από την Ταινιοθήκη της Ελλάδας σε συνεργασία με τη Γαλλική Ταινιοθήκη με ελληνικούς μεσότιτλους.
21.30 «Πρόσωπα λησμονημένα» του Γιώργου Τζαβέλλα | 1946 | 86´ | Σενάριο: Γιώργος Τζαβέλλας | Παίζουν: Στέλλα Γκρέκα, Αιμίλιος Βεάκης, Μιράντα Μυράτ, Γιώργος Παππάς
Ο Τόνι, ένας περιθωριακός άντρας του υποκόσμου, επιστρέφει στην Ελλάδα από την Αμερική ύστερα από χρόνια. Σε ένα καμπαρέ της Τρούμπας βρίσκει ξανά την παλιά του ερωμένη, την Μαρία, η οποία για χάρη του έχει εγκαταλείψει τον άντρα και την κόρη της κι έχει γίνει πόρνη. Η κόρη της, Άλκη, ετοιμάζεται τώρα να παντρευτεί τον Παύλο, έναν νεαρό πλούσιο άντρα. Έχει ζήσει τόσα χρόνια πιστεύοντας πως η μητέρα της έχει πεθάνει, τώρα όμως ο κόσμος της κινδυνεύει να γίνει κομμάτια. Κι αυτό γιατί ο Τόνι τηλεφωνεί στον πατέρα της Άλκης και του ζητά χρήματα, προκειμένου να μην αποκαλύψει σε εκείνη την αλήθεια για τη μητέρα της. Όμως η Μαρία θα κάνει τα πάντα για να προστατέψει την κόρη της και να μην αφήσει τα δικά της λάθη να καταστρέψουν την ευτυχία της.
Δύο χρόνια μετά τα σημαδιακά «Χειροκροτήματα» που αποτέλεσαν το ντεμπούτο του ο Γιώργος Τζαβέλλας επιστρέφει διχάζοντας με τα «Πρόσωπα λησμονημένα», την πρώτη του συνεργασία με τον Φιλοποίμενα Φίνο. Με την ταινία για πολύ καιρό χαμένη και με τον ίδιο τον δημιουργό να την έχει αποκηρύξει κατά την κυκλοφορία (όταν και συνάντησε εμπορική αποτυχία), οι δεκαετίες που μεσολάβησαν την έχουν βοηθήσει να πάρει τη θέση της ως σημαντικό εκπρόσωπο του μεταπολεμικού σινεμά.
Η ταινία θα προβληθεί σε ψηφιακή κόπια (DCP) με αγγλικούς υπότιτλους. Η προβολή της ταινίας γίνεται με την υποστήριξη της Finos Film.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
19.00 «Λούφα και παραλλαγή» του Νίκου Περάκη | 1984 | 96´ | Σενάριο: Νίκος Περάκης | Παίζουν: Δημήτρης Πουλικάκος, Νίκος Καλογερόπουλος, Γιώργος Κιμούλης, Τάκης Σπυριδάκης
Στη διάρκεια της αναγκαστικής τους θητείας το 1967 και 1968, πριν και κατά τη στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, μια ομάδα στρατιωτών έχει αποσπαστεί στην τότε νεοσύστατη τηλεόραση της ΥΕΝΕΔ. Έναν τηλεοπτικό σταθμό υπό τη διεύθυνση της Κινηματογραφικής Ένωσης του στρατού, που μέχρι τότε παρήγαγε μόνο προπαγανδιστικές ταινίες και επίκαιρα και είχε αναλάβει τη διασκέδαση του στρατεύματος. Η ταινία ακολουθεί τις κωμικοτραγικές καταστάσεις της καθημερινότητας των στρατιωτών, βγαλμένες μέσα από αυτοβιογραφικά επεισόδια, σε μια ιστορία μόνο κατά το 95% αληθινή (κι αυτό μόνο και μόνο επειδή η αλήθεια είναι ακόμα πιο παράλογη) που σχηματίζει την εικόνα μιας ολόκληρης εποχής.
Μέσα από μια συνθήκη καταπίεσης και ανελευθερίας, ο Νίκος Περάκης βουτά στα προσωπικά του βιώματα και στήνει μια σπαρταριστή σάτιρα όπου ο παραλογισμός καλύπτει την απόγνωση σε μια απολαυστικά δομημένη πολιτική φάρσα. Εμπνευσμένο από αληθινά πρόσωπα και γεγονότα της θητείας του σκηνοθέτη, και με αυθεντικότητα ως προς τη γλώσσα και το ύφος του υλικού εκείνης της εποχής, το φιλμ ζωντανεύει το ξεκίνημα της δικτατορίας μέσα από ένα πικρά κωμικό φίλτρο, και μια εντυπωσιακή άσκηση ισορροπίας τόνου και περιεχομένου. Παιγμένη από ένα χαρισματικό καστ, η κωμωδία του Περάκη σήμερα, δεν χάνει τίποτα από την αιχμή της, την ίδια στιγμή που παραμένει τέλειο δείγμα ψυχαγωγικού σινεμά.
Η ταινία θα προβληθεί σε ψηφιακή κόπια (DCP) με αγγλικούς υπότιτλους.
21.30 «Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας» του Νίκου Παναγιωτόπουλου | 1978 | 118´| Σενάριο: Νίκος Παναγιωτόπουλος (από το μυθιστόρημα τού Αλμπέρ Κοσερί) | Παίζουν: Όλγα Καρλάτου, Γιώργος Διαλεγμένος, Νικήτας Τσακίρογλου, Δημήτρης Πουλικάκος, Βασίλης Διαμαντόπουλος
Έχοντας επιστρέψει στην Ελλάδα από το Παρίσι και έχοντας πραγματοποιήσει λίγα χρόνια πριν το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με τα «Χρώματα της ίριδας», ο Νίκος Παναγιωτόπουλος στη δεύτερη ταινία του αφήνει ήδη το στίγμα του στο εγχώριο κινηματογραφικό τοπίο με την πιο καθοριστική ίσως ταινία της φιλμογραφίας του. Ένας εύπορος μεγαλοαστός και οι τρεις γιοι του βρίσκονται σε μια επιβλητική εξοχική έπαυλη όπου αρχίζουν να υποκύπτουν στη νωθρότητα, απαλλαγμένοι από την ανάγκη της οποιασδήποτε εργασίας. Η ακινησία γίνεται μεταδοτική και απλώνεται στον κόσμο τους σε σημείο ώστε πλέον να μοιάζουν με ζωντανούς νεκρούς. Βγαίνουν από τον λήθαργο μόνο για φαγητό και σεξ. Ένας γιος επιχειρεί να φύγει μαζί με την υπηρέτρια, όμως πριν απομακρυνθεί νιώθει την κούραση να καταλαμβάνει το κορμί του, προτού κοιμηθεί επί τόπου στο σημείο όπου βρίσκεται. Ένας άλλος γιος κοιμάται αδιαλείπτως.
Υπάρχει διέξοδος από την ηδονή της τεμπελιάς; Σε αυτόν τον κόσμο νοητικά γερασμένων, οκνηρών αρσενικών, μόνο η γυναίκα υπηρέτρια είναι που εκπροσωπεί μια θετική ενέργεια κίνησης, θέλησης. Ο Παναγιωτόπουλος, σε μια πρώιμη δουλειά του που ανθίζει στο πέρασμα του χρόνου, ολοκληρώνει μια σκοτεινή σάτιρα που κοιτά με οίκτο την αστική τάξη της εποχής εντοπίζοντας εκεί οκνηρία και παρακμή. Απόγονος ενός Μπουνιουέλ και προπομπός ενός ελληνικού σινεμά που έπεται, το φιλμ είναι αλληγορικό δίχως ποτέ να παγιδεύεται στον χρόνο (του), διατηρώντας τη σουρεαλιστική δύναμή του όσο και την ανάλαφρη διάστασή του, που το έχει μετατρέψει σε διαχρονικό classic αγαπημένο.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
18.00 «Το προξενιό της Άννας» του Παντελή Βούλγαρη | 1972 | 85´| Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Μένης Κουμανταρέας | Παίζουν: Άννα Βαγενά, Σμαρώ Βεάκη, Κώστας Ρηγόπουλος
H Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια σαν εσωτερική υπηρέτρια σε μια μικροαστική αθηναϊκή οικογένεια. Όταν τα αφεντικά διαπιστώνουν ότι η Άννα έφτασε σε ηλικία γάμου, διαλέγουν για λογαριασμό της έναν νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Kυριακή. Tο ίδιο βράδυ επιτρέπουν στην Άννα να βγει έξω μόνη με τον υποψήφιο γαμπρό. Στη σύντομη αυτή έξοδο, η Άννα θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της συναισθήματα που ως τότε έπνιγε βαθιά μέσα της, κάτι που δεν μπορεί να δεχτεί η ηθικόλογη υποκρισία των αφεντικών. Έτσι, όταν επιστρέψει στο σπίτι, θα ανακαλύψει ότι οι διαθέσεις της οικογένειας έχουν αλλάξει. Με την ίδια ευκολία που αποφάσισαν να της φτιάξουν τη ζωή, εξίσου αυθαίρετα, σαρώνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια της.
Στο μεγάλου μήκους ντεμπούτο του ο Παντελής Βούλγαρης συστήνεται ως ένας δημιουργός έτοιμος να σχολιάσει με υπόκωφα αιχμηρό τρόπο την αστική πραγματικότητα της Ελλάδας στις αρχές των 70s, με μια από τις καθοριστικές για τη γέννηση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου ταινίες. Ο Βούλγαρης εξετάζει τις ταξικές δυναμικές, τις σχέσεις οικονομικής εξάρτησης αλλά και τη θέση της γυναίκας σε μια εποχή όπου η Αθήνα αρχίζει να αποτελεί μοναδική διέξοδο, εκεί όπου το νέο ελληνικό όνειρο γεννιέται και πεθαίνει, εκεί όπου μοίρες καθορίζονται με ένα νεύμα και ένα καπρίτσιο της άρχουσας τάξης. Εμμένοντας στο αρχικό του προσωπικό όραμα και αρνούμενος να προχωρήσει σε αλλαγές που θα έκαναν το φιλμ πιο εμπορικό, ο Βούλγαρης ολοκληρώνει τελικά μια σκληρή, ειλικρινή ηθογραφία μιας άγριας εποχής.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
20.00 «Ιdées Fixes / Dies Irae (Παραλλαγές στο ίδιο θέμα)» της Αντουανέττας Αγγελίδη | 1977 | 63´| Παίζουν: Ζοσί Ντελέτρ, Αντουανέττα Αγγελίδη, Μακίκο Σουζούκι
Η Αντουανέττα Αγγελίδη χρησιμοποιεί δημιουργικά την γνώση της ιστορίας της κινηματογραφικής εικόνας και τη συνδέει με μια παγκόσμια καλλιτεχνική γλώσσα, ενός εναλλακτικού και ποιητικού σινεμά, διατηρώντας όμως τις ιδιαιτερότητες της δικής της προσωπικής γραφής, των δικών της ερωτημάτων. Ένα μεγαλείο μετα-αφηγηματικότητας, το φιλμ της Αγγελίδη χρησιμοποιεί όχι μόνο τα εργαλεία της κινηματογραφικής γλώσσας, αλλά και μουσική, λόγια, ήχο, αρχιτεκτονική, ποίηση και πάνω απ’ όλα την ίδια τη γλώσσα του σώματος, σε μια πειραματική εξερεύνηση του φύλου που επεκτείνεται σε μια σπουδή πάνω σε κάθε λογής αντίθεση μέσα από ένα οπτικοακουστικό κολάζ, κάπου ανάμεσα στην τέχνη και την πραγματικότητα. Η Αγγελίδη λέει πως την απασχολούσε εξαρχής «η διεύρυνση των ορίων της κινηματογραφικής αναπαράστασης και η ενσωμάτωση της υποκειμενικότητας της δημιουργού» και πράγματι μέσα από τη δεξιοτεχνική χρήση του κινηματογραφικού χώρου, κάθε σεκάνς, κάθε ακολουθία εικόνων, κάθε κάδρο αποτελεί μια αναπαράσταση σε ένα πλαίσιο αντιθέσεων, φτάνοντας μέχρι την σύνθεση και την αναίρεση κωδίκων, μια αληθινή κινηματογραφική ύλη και αντι-ύλη.
«Η ταινία αφορά τις αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης: το φύλο ως κατασκευή και όχι ως μοίρα», παραθέτει η δημιουργός. «Η αναστροφή του κώδικα, καθώς και η σύγκρουση των διαφορετικών κωδίκων, γίνεται μέθοδος της γραφής και επομένως και της ανάγνωσης της ταινίας. Μια διαδοχή από έμμεσες αναφορές και παιχνίδια σχολιάζουν ανατρεπτικά αισθητικές θεωρίες και συγκεκριμένα έργα τέχνης. Οι αναστροφές της εικόνας και του ήχου λειτουργούν αφηγηματικά, επανεγγράφοντας το γυναικείο σώμα». Ένα από τα πλέον καθοριστικά πειραματικά φιλμ του ελληνικού σινεμά, ανακοίνωσε την άφιξη μιας δημιουργού που δε σταματά να προκαλεί τον θεατή αναζητώντας τα όρια της κινηματογραφικής απεικόνισης μέσα από έργα εντυπωσιακής κατασκευής.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
21.30 «Ιωάννης ο βίαιος» της Τώνιας Μαρκετάκη | 1973 | 177´ | Σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη | Παίζουν: Μανώλης Λογιάδης, Μίκα Φλώρα, Βαγγέλης Καζάν, Μηνάς Χατζησάββας
Μεσάνυχτα, σε κάποιον έρημο δρόμο της Αθήνας. Μια νεαρή κοπέλα δολοφονείται από τη μαχαιριά ενός αγνώστου, ο οποίος αμέσως εξαφανίζεται πίσω στις σκιές. Ο φερόμενος ως δράστης, Ιωάννης Ζάχος, ένας νεαρός άντρας δίχως καμία αίσθηση νοητικής και ψυχολογικής ισορροπίας, διοχετεύει την ερωτική του επιθυμία φαντασιωνόμενος γυναικοκτονίες. Στο μυαλό του, με αυτό τον τρόπο ασκεί εξουσία και επιβεβαιώνει τον ανδρισμό του, όπως αυτόν τον επιτάσσει και τον εννοεί μια ολόκληρη κοινωνία γύρω του. Όταν συλλαμβάνεται ομολογεί μεμιάς το έγκλημα, όμως κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολουθεί αναπαριστά με αντιφάσεις όλα όσα έχει διαβάσει στον Τύπο. Η αναζήτηση της αλήθειας μένει μετέωρη, κι η σύγκρουση του ατόμου με την κοινωνία μαίνεται.
Το μνημειώδες ντεμπούτο της Τώνιας Μαρκετάκη άντλησε το θέμα του από αληθινά συμβάντα δημιουργώντας μεγάλο θόρυβο στα Μέσα της εποχής, καθηλώνοντας την ίδια στιγμή το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το δαιδαλώδες ψυχολογικό πορτρέτο ενός καθ’ ομολογία θύτη, που έχει σφυρηλατηθεί μέσα στα τοξικά καλούπια της πατριαρχίας, απλώνεται μες στους σκοτεινούς δρόμους μιας πόλης (και μιας εποχής) βουτηγμένης στην αβεβαιότητα και στην ακινησία, καθώς η αλήθεια παίρνει πολλά πρόσωπα και η ενοχή ακόμα περισσότερα. Η Μαρκετάκη χρησιμοποιεί το έγκλημα όχι ως το κέντρο της θεματικής της αλλά ως την αφετηρία για μια πολύ μπροστά από την εποχή της φεμινιστική εξερεύνηση, συνθέτοντας μια καθοριστική ηθογραφία της Ελληνικής κοινωνίας των ᾽60s, μια πνιγηρή σκιαγράφηση ενός ψυχολογικά ραγισμένου κοινωνικού ιστού σε αναζήτηση εξιλέωσης.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
17.30 «Ο αγώνας των τυφλών» της Μαρίας Χατζημιχάλη-Παπαλιού | 1977 | 87´
Ντοκιμαντέρ που, ξεκινώντας από μια σκληρή πραγματικότητα, την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζονται οι χιλιάδες τυφλοί της χώρας μας, παρακολουθεί για δύο χρόνια (1976-1977) την ορμητική τους εξέγερση. Στις κινητοποιήσεις αυτές, πάνω από 15.000 τυφλοί ύψωσαν τη φωνή τους απαιτώντας να τερματιστεί η καταπίεση και η εκμετάλλευσή τους από το κράτος και τα φιλανθρωπικά κυκλώματα. Με σύνθημα «ψωμί, παιδεία και όχι επαιτεία», 300 άνθρωποι καταλαμβάνουν τον Οίκο Τυφλών και θέτουν επί τάπητος τα προβλήματά τους, κερδίζοντας κάποιες πρώτες νίκες. Μέσα στο αγωνιστικό κλίμα της Μεταπολίτευσης, μετά την πτώση της Χούντας, ο αγώνας αυτός των Τυφλών πραγματοποιείται σε μια στιγμή που οι κοινωνικοί συσχετισμοί επαναπροσδιορίζονται, καθορίζοντας την κατεύθυνση της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.
Η Χατζημιχάλη-Παπαλιού αποτυπώνει δυναμικά τον παλμό των γεγονότων και το πώς πραγματοποιούνται τα πρώτα βήματα για ένα καλύτερο αύριο. Πετυχαίνοντας μάλιστα να δώσει και μια ουσιαστική απάντηση για το κατά πόσο μπορεί το σινεμά να αλλάξει τον κόσμο, καθώς η ίδια αυτή ταινία αποτέλεσε τελικά μέρος του αγώνα που απεικόνιζε, βοηθώντας να γίνουν ευρύτερα γνωστά τα αιτήματα του κινήματος και να εδραιωθεί ένα ρεύμα συμπαράστασης, κόντρα στην εκμετάλλευση και στις απανωτές διώξεις που ασκήθηκαν εναντίον των εξεγερμένων και μερίδας του τύπου που συμπαραστάθηκε, αλλά και εναντίον της σκηνοθέτριας και της ταινίας, της οποίας είχε ζητηθεί η απαγόρευση από τη Διοίκηση του Οίκου Τυφλών, με το αιτιολογικό ότι το περιεχόμενό της προσβάλλει «Εκκλησίαν τε και Πολιτείαν». Μέσω των προβολών της ταινίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συγκεντρώθηκαν χιλιάδες υπογραφές συμπαράστασης στον αγώνα των τυφλών, από προσωπικότητες όπως ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Κώστας Γαβράς, ο Ιβ Μοντάν, η Σιμόν Σινιορέ, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μισέλ Φουκώ, ο Ρέι Τσαρλς. Δείγμα ενός καίριου σινεμά με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, που βρίσκεται από το 1980 στην Ταινιοθήκη του Κέντρου Ζορζ Πομπιντού.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
19.30 «Μέγαρα» των Σάκη Μανιάτη και Γιώργου Τσεμπερόπουλου | 1974 | 72´ | Σενάριο: Γιώργος Τσεμπερόπουλος, Σάκης Μανιάτης και «100 ώρες του Μάη» των Δήμου Θέου και Φώτου Λαμπρινού | 1964 | 20´
21.30 «Ζ» του Κώστα Γαβρά | 1969 | 127΄ | Σενάριο: Χόρχε Σεμπρούν, Κώστας Γαβράς (βασισμένο στη νουβέλα του Βασίλη Βασιλικού) | Παίζουν: Ιβ Μοντάν, Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Ειρήνη Παπά, Ρενάτο Σαλβατόρι
«Κάθε ομοιότητα με αληθινά γεγονότα, με πρόσωπα ζωντανά ή νεκρά, είναι σκόπιμη!». Η ειλικρινής οργή που διατρέχει το κλασικό πολιτικό θρίλερ του Γαβρά γίνεται εμφανής σε κάθε του καρέ, από τα credits μέχρι τα βλέμματα, από τις διαδηλώσεις στις ανακρίσεις, και σε κάθε πιθανό ενδιάμεσο σημείο. Βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Βασίλη Βασιλικού, που αφορά τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς στην ταραγμένη δεκαετία του 1960 για την Ελλάδα, το «Ζ» (που διαβάζεται «ζει», από το «ζει, ζει, ζει» κι όχι «ζήτα») έχει ως σημείο εκκίνησης την επίθεση σε μια πολιτική φιγούρα της αντιπολίτευσης (Ιβ Μοντάν) και την άμεση απόπειρα συγκάλυψης, ακολουθώντας την μετέπειτα έρευνα από έναν ανακριτή (Ζαν-Λουί Τρεντινιάν) αποφασισμένο να φέρει τα αληθινά γεγονότα στο φως. Όμως ποιο μπορεί να είναι το τίμημα της αλήθειας σε ένα τόσο διεφθαρμένο και πολιτικά ασταθές περιβάλλον;
Πάνω σε ένα σενάριο που έγραψε μαζί με τον μετέπειτα υπουργό Πολιτισμού της Ισπανίας Χόρχε Σεμπρούν, ο Κώστας Γαβράς πλέκει ένα θρίλερ που ανεβάζει τους παλμούς όχι μέσα από υπερβολές και φτηνές ανατροπές, αλλά εντοπίζοντας τον πολιτικό τρόμο με σχολιαστικότητα, μέσα από ανακρίσεις και μέσα από βλέμματα που ποτέ δεν αποκρύπτουν την αλήθεια. Μέσα από ένα αδιάκοπο μοντάζ και τις ορμητικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη, ο Γαβράς ακολουθεί πρόσωπα, διαδικασίες και αλήθειες κρυμμένες στη σκιά ολοκληρώνοντας ένα τολμηρό, ζωτικής σημασίας πορτρέτο του κοινωνικού αδιεξόδου της περιόδου που καθήλωσε τελικά το παγκόσμιο κοινό. Έγινε μόλις η δεύτερη μη αγγλόφωνη ταινία στην ιστορία που προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Η ταινία είναι στα γαλλικά και θα προβληθεί σε αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε το 2014 από την KG Productions με την υποστήριξη του CNC, με ελληνικούς υπότιτλους.
ΔΕΥΤΕΡΑ 31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
19.00 «Η 7η μέρα της δημιουργίας» του Βασίλη Γεωργιάδη | 1966 | 117´ | Σενάριο: Ιάκωβος Καμπανέλλης | Παίζουν: Έλλη Φωτίου, Γιώργος Τζώρτζης, Δήμος Σταρένιος, Μπέτυ Αρβανίτη
Ο Αλέκος Σταθάκης είναι ένας νιόπαντρος, που μόλις έχει απολυθεί από τον στρατό. Προσπαθώντας να ξεπεράσει τους κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς που επιβάλλονται σε ανθρώπους της τάξης του, αλλά δίχως να διαθέτει τα εφόδια και τα προνόμια που θα του το επέτρεπαν, συλλαμβάνει ένα φιλόδοξο σχέδιο και το υποβάλλει σε μια μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία. Πιστεύει πως η επιτυχία είναι κοντά, πως το όνειρο είναι απτό. Αυτή του την ψευδαίσθηση μεταδίδει τόσο στην γυναίκα του, όσο και στον πατέρα του, καθώς αρχίζουν όλοι να πιστεύουν πως μια νέα ζωή είναι κοντά. Όταν όμως το σχέδιό του απορρίπτεται από την εταιρεία, ο Αλέκος αποφασίζει να κρύψει το γεγονός από τους δικούς του, εντείνοντας το αδιέξοδο. Κάθε μέρα συνεχίζει αυτή τη φαντασιακή ρουτίνα: Φεύγει κάθε πρωί από το σπίτι, δήθεν για να πάει στη δουλειά του, όμως περιπλανιέται ασκόπως στην Αθήνα, παρατηρώντας σαν υπνωτισμένος τον κόσμο γύρω του.
Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη το πρώτο έργο από την τριλογία του συγγραφέα που συμπληρώνουν «Η Αυλή των Θαυμάτων» και «Η Ηλικία της Νύχτας». Η κινηματογραφική μεταφορά έρχεται κατά το αποκορύφωμα των άκρως επιδραστικών δημιουργιών του Βασίλη Γεωργιάδη την δεκαετία του ’60, αμέσως μετά τις δύο υποψηφιότητές του για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας (Τα Κόκκινα Φανάρια» και «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο») και πριν τα «Κορίτσια στον Ήλιο» που κέρδισαν υποψηφιότητα στις Χρυσές Σφαίρες. Ένα σύνολο έργου που εξερευνά ταξικά ζητήματα και κοινωνικά αδιέξοδα μέσα από ηλεκτρισμένα πορτρέτα χαρακτήρων και κλασικές ιστορίες πάθους και επιβίωσης που επιχειρούν να διαπεράσουν φράγματα ανάμεσα στα είδη. Στην «7η Μέρα της Δημιουργίας», ο Γεωργιάδης εντείνει την αποπνικτική αίσθηση του ταξικού αδιεξόδου του πρωταγωνιστή μέσα από έντονες δραματικές σκηνές απόγνωσης και ντροπής που έχουν κοινωνικοπολιτική, ταξική ρίζα. Ο ήρωάς του, έρμαιο μιας συνθήκης που του απαγορεύει να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην φιλοδοξία και στην πράξη, στην φαντασίωση και στην πραγματικότητα, τελικά συντρίβεται δημιουργώντας μια δίνη που συμπαρασύρει τους πάντες.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.
21.30 «Πρωινή περίπολος» του Νίκου Νικολαΐδη | 1987 | 108´ | Σενάριο: Νίκος Νικολαΐδης, με αποσπάσματα από έργα των Δάφνη ντι Μωριέ, Φίλιπ Κ. Ντικ, Ρέημοντ Τσάντλερ, Χέρμαν Ράουτσερ | Παίζουν: Μισέλ Βάλεϊ, Τάκης Σπυριδάκης, Παναγιώτης Θανασούλης, Τάκης Λουκάτος
Σε μια έρημη και κατεστραμμένη πόλη, μια γυναίκα βαδίζει ολομόναχη. Προσπαθεί να διασχίσει την απαγορευμένη ζώνη και να φτάσει στη θάλασσα. Παντού παραμονεύουν παγίδες και η Πρωινή Περίπολος την παρακολουθεί. Οι μηχανισμοί της πόλης λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Ηλεκτρονικές φωνές καλούν τους ανύπαρκτους πολίτες να εγκαταλείψουν την πόλη. Ένας άντρας, από τους λίγους επιζώντες, που τώρα φρουρεί την πόλη, εμφανίζεται ξαφνικά κοντά της. Θα πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, θα προσπαθήσουν να θυμηθούν το παρελθόν. Μια σχέση βίας και θανάτου, μια ιστορία αγάπης σ’ έναν αβάσταχτο κόσμο, τι νόημα μπορεί να έχει;
Συμπληρώνοντας το μετα-αποκαλυπτικό όραμα του Νίκου Νικολαΐδη για έναν πιθανό κόσμο του αύριο, η Πρωινή Περίπολος μάς ταξιδεύει σε μια ερειπωμένη Αθήνα όπου τα πάντα μοιάζουν στοιχειωμένα και οι άνθρωποι είναι σαν ηχώ πολιτισμών και σχέσεων ενός κάποιου παρελθόντος. Μέσα από τη χρήση λογοτεχνικών αποσπασμάτων (το συλλογικό μας πολιτιστικό παρελθόν) και κινούμενο σε ένα αποστομωτικά σκληρής ποίησης περιβάλλον, το φιλμ ζωντανεύει έναν εφιάλτη του χτες, του αύριο, του τώρα. Η φωτογραφία του Ντίνου Κατσουρίδη, η καλλιτεχνική διεύθυνση της Μαρί-Λουίζ Βαρθολομαίου, η μουσική του Γιώργου Χατζηνάσιου, συνθέτουν τις χροιές στο σκοτάδι του κινηματογραφικού σύμπαντος του Νίκου Νικολαΐδη. Σε μια θαυματουργή ταινία φτιαγμένη με λιγοστά μέσα στην Ελλάδα των 80s, αλλά της οποίας η επίδραση παραμένει ανυπολόγιστη.
Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε το 2020 από τους κληρονόμους του Νίκου Νικολαΐδη.