Αν και ο ηθοποιός είχε δηλώσει ότι τα παρατάει, συνεχίζει να σαρώνει βραβεία.
Τον κατά πολλούς κορυφαίο Αμερικανό ηθοποιό της γενιάς του βλέπουμε σε δύο νέες ταινίες αυτήν την εβδομάδα (για το «Δεν ήσουν ποτέ εδώ» απέσπασε το βραβείο ερμηνείας στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών ενώ στη «Μαρία Μαγδαληνή» υποδύεται τον Χριστό) και αυτό αποτελεί ιδανική αφορμή για να ακτινογραφήσουμε τη μέχρι τώρα καριέρα του.
Για να εκτιμήσεις κατάλληλα την ερμηνευτική δεινότητα του Χοακίν Φίνιξ πρέπει να δεις τη φιλμογραφία του χωρισμένη σε διαφορετικές περιόδους, οι οποίες καθορίζονται είτε από τραυματικά γεγονότα (ο απρόσμενος θάνατος του αδερφού του Ρίβερ Φίνιξ το 1993) είτε από προσωπικές αποφάσεις (το 2008 ανακοίνωσε ότι σταματά το σινεμά για να αφιερωθεί στη μουσική ραπ) είτε από συνεργασίες ζωής. Υποψήφιος για τρία Οσκαρ. Αλλες πέντε φορές σε λίστες για Χρυσές Σφαίρες με τη νίκη να έρχεται χάρη στο «Walk the line» όπου υποδύθηκε τον θρύλο της κάντρι Τζόνι Κας. Τρεις υποψηφιότητες για BAFTA. Η πρόσφατη νίκη του στο Φεστιβάλ των Καννών. Δεκάδες βραβεύσεις από ενώσεις κριτικών και κινηματογραφικά φεστιβάλ. Με τον καιρό ο ακριβοθώρητος ηθοποιός κατάφερε να μετατρέψει την ιδιορρυθμία του σε πλεονέκτημα και να κερδίσει την καθολική αναγνώριση για το πλούσιο και ανένταχτο ταλέντο του. Ενα ταλέντο που μοιράζει σχεδόν ισόποσα μεταξύ Χόλιγουντ και ανεξάρτητου σινεμά.
Ο Χολιγουντιανός σταρ
Δεν τον λες ακριβώς μέλος του σταρ σίστεμ αλλά με το Χόλιγουντ έχει την απαραίτητη σχέση αγάπης – μίσους, όπως όλοι οι αντισυμβατικοί σταρ. Γεννημένος στο Πουέρτο Ρίκο στις 28 Οκτωβρίου 1974 από γονείς νεοχίπι, μέλη θρησκευτικής αίρεσης ονόματι «Children of God», που ταξίδευαν στη Λατινική Αμερική και έδωσαν στα παιδιά τους ονόματα όπως Ρίβερ και Ρέιν, ενώ ο Χοακίν στην αρχή άκουγε στο όνομα Λιφ (φύλλο). Το μεγάλο ταλέντο του Ρίβερ στην υποκριτική άνοιξε τους δρόμους και για τον μικρό αδερφό που πήρε το βάπτισμα του πυρός στο sitcom «Επτά νύφες για επτά αδέρφια» που έκανε φίρμα τον πρώτο και ανάγκασε τον Ρομπ Ράινερ να τον επιλέξει για το «Στάσου δίπλα μου». Η επιτυχία του Ρίβερ ήταν συνεχής και ανεπανάληπτη και όλοι αναφέρονταν σε εκείνον ως τον ηθοποιό που θα διαδεχόταν τους Αλ Πατσίνο και Ρόμπερτ ντε Νίρο στο πάνθεον των μεγάλων, προτού κοπεί ξαφνικά το νήμα της ζωής του τον Οκτώβριο του 1993 από υπερβολική δόση ναρκωτικών στο Viper Room του Τζόνι Ντεπ μπροστά στα μάτια του Χοακίν.
Επεσε σε βαθιά κατάθλιψη για δύο χρόνια αλλά το 1995 λες και αποφάσισε να συνεχίσει το ανολοκλήρωτο έργο του αδερφού του επέστρεψε δυναμικά στο σινεμά με το «Ετοιμη για όλα» του Γκας βαν Σαντ. Ο σκηνοθέτης που δουλεύει με άνεση μεταξύ mainstream και ανεξάρτητου σινεμά ήταν εκείνος που είχε χαρίσει στον μακαρίτη Ρίβερ τον καλύτερο ρόλο του («Το δικό μου Αϊνταχο») αλλά κι εκείνος που έδωσε το φιλί της ζωής στον Χοακίν. Ο 21χρονος ηθοποιός ξαναγεννήθηκε σαν φοίνικας υποδυόμενος τον ερωτόπληκτο τινέιτζερ που γίνεται πιόνι στα χέρια της στυγνής Νικόλ Κίντμαν.
Ο εναγκαλισμός του Φίνιξ με το Χόλιγουντ είχε καλές και κακές συνεργασίες. Λίγοι θυμούνται την ταινία της 20th Century Fox «Εποχή της αθωότητας» του Πατ Ο’Κόνορ, στην οποία είχε την τύχη να μοιραστεί το ίδιο κάδρο με δύο περίφημες σταρ, τις Τζένιφερ Κόνελι και Λιβ Τάιλερ. Το 1997 στην «Τυφλή στροφή» του Ολιβερ Στόουν έχει ευθύνη για την κακοδαιμονία του πρωταγωνιστή Σον Πεν, ενώ τον επόμενο χρόνο η «Επιστροφή στον παράδεισο» του Τζόζεφ Ρούμπεν είναι η αφορμή για να γίνει φίλος με τον Βινς Βον, με τον οποίο συνεργάζεται και στο «Δόλωμα». Χρειάζεται πάντως μια μέτρια ταινία όπως το «8 χιλιοστά» του Τζόελ Σουμάχερ για να κλέψει την παράσταση από τον πρωταγωνιστή Νίκολας Κέιτζ (όχι και τόσο δύσκολο πάντως) ώστε να τον ξεχωρίσει ο Ρίντλεϊ Σκοτ και να του δώσει τον ρόλο του Κόμμοδου στον «Μονομάχο», για τον οποίο κέρδισε την πρώτη του οσκαρική υποψηφιότητα. Τον ίδιο χρόνο παίζει και στο «Quills, η πένα της αμαρτίας» του Φίλιπ Κάουφμαν όπου έχει βασικό ρόλο στα βίτσια του Μαρκήσιου ντε Σαντ, ενώ κάνει και την πρώτη προσωπική επιλογή του με τη συμμετοχή του στο φιλμ ενός ανερχόμενου σκηνοθέτη ονόματι Τζέιμς Γκρέι. Μπίνγκο, καθώς το «Σε επικίνδυνη τροχιά» βρέθηκε υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες – ο Φίνιξ έχασε το βραβείο ερμηνείας από τον Τόνι Λενγκ της «Ερωτικής επιθυμίας».
Στη δεκαετία του 2000 η σχέση του Φίνιξ με τη βιομηχανία του θεάματος έχει δυνατές συγκινήσεις (Οσκαρ για το «Walk the line», καλλιτεχνικός θρίαμβος για το «Hotel Rwanda»), εμπορικά χιτ (διπλή συνεργασία με τον Σιάμαλαν στον «Οιωνό» και το «Σκοτεινό χωριό») αλλά και ασήμαντα φιλμ («Πυροσβεστικός σταθμός 49»). Η κούραση αρχίζει να τον καταβάλλει και δηλώνει εξαντλημένος από την περιπέτεια του «Walk the line» όπου κατανάλωσε τόνους αλκοόλ για να μιμηθεί τον Κας και χρειάστηκε ισχυρή αποτοξίνωση για να συνέλθει. Ηδη έχει αποφασίσει να σταματήσει τις πολλές εμφανίσεις και συνεντεύξεις για να στραφεί αποκλειστικά στο δημιουργικό κομμάτι της τέχνης του. Αλλά οδηγείται στα άκρα και το 2008 αποφασίζει να σταματήσει τη δουλειά του ηθοποιού.
Ο περιθωριακός ηθοποιός
Τα χρόνια που ακολουθούν οι δημόσιες εμφανίσεις του Φίνιξ προκαλούν σάλο. Εμφανίζεται παραιτημένος σε εικόνες που κάνουν τον γύρο στο διαδίκτυο, λέει ασυναρτησίες στην εκπομπή του Λέτερμαν και μόνο μια εμφάνισή του στο ψευτοντοκιμαντέρ του κολλητού του Κέισι Αφλεκ δείχνει ότι ο Φίνιξ είναι ακόμη εδώ. «Ως πότε;» αναρωτιούνται οι περισσότεροι και έρχεται το 2012 για να πειστεί να επιστρέψει. Ο λόγος είναι μόνο ένας: Πολ Τόμας Αντερσον. Ο σκηνοθέτης της «Αόρατης κλωστής» και του «Θα χυθεί αίμα» ήταν ίσως ο μόνος που θα μπορούσε να τον κάνει να αλλάξει γνώμη.
Το «Master» εκτός του ότι θυμίζει στον Χοακίν εικόνες της παιδικής του ηλικίας είναι ένα έργο-ποταμός γύρω από τη διαλεκτική σχέση δύο αντρών που χωράει τα πάντα: τον Θεό, την εξουσία, την οικογένεια, την Αμερική των 60s, τον πόλεμο. Η ερμηνεία του αποθεώνεται, προτείνεται για άλλο ένα Οσκαρ αλλά το στόμα του δεν συγκρατείται («μια μαλακία είναι τα βραβεία αυτά και δεν θέλω να ξαναπεράσω ό,τι έζησα με το “Walk the line”» είπε σε συνέντευξή του) και φυσικά το χάνει. Ομως η επιστροφή του είναι πλέον δεδομένη. Με τον Αντερσον συνεργάζεται και στο «Εμφυτο ελάττωμα», στο «Her» του Σπάικ Τζόνζι δίνει το σπαραχτικό πορτρέτο ενός μοναχικού συγγραφέα που προβαίνει σε μια περίεργη ερωτική σχέση (είπαμε, τα περίεργα τον έλκουν), ενώ με τον Τζέιμς Γκρέι συνεργάζεται για τέταρτη φορά (είχαν προηγηθεί τα «Η νύχτα μας ανήκει» και «Two lovers») στο «Κάποτε στη Νέα Υόρκη». Τα καλύτερα όμως έρχονται. Την επόμενη χρονιά λογικά θα τον δούμε ως Τζόκερ σε μια δημιουργία του Τοντ Φίλιπς («Hangover») όπως έχει ήδη ανακοινωθεί αλλά για να σιγουρευτούμε ας περιμένουμε λίγο ακόμη…
