15 Απριλίου 1889. Ημερομηνία άρρηκτα συνδεδεμένη με την πιο «μαύρη» σελίδα στην ιστορία της Μ. Βρετανίας. Ηταν η μέρα που συνδέθηκε με την μεγαλύτερη αθλητική τραγωδία στα ευρωπαϊκά γήπεδα και που σημάδεψε για δεύτερη φορά (μετά από εκείνη στο Χέιζελ) μέσα σε 4 χρόνια την ιστορία της Λίβερπουλ.
Τόπος της νέας τραγωδίας το γήπεδο «Χίλσμπορο» του Σέφιλντ, όταν κατά τη διάρκεια του ημιτελικού αγώνα για το Κύπελλο Αγγλίας, Λίβερπουλ – Νότιγχαμ Φόρεστ, 96 φίλαθλοι ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου και 766 τραυματίστηκαν…
Το γήπεδο ήταν ασφυκτικά γεμάτο τουλάχιστον μια ώρα πριν την σέντρα του αγώνα. Το ματς ξεκίνησε και ακόμη έμπαινε μέσα κόσμος! Κάποια στιγμή ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης στο γήπεδο έδωσε εντολή να μπουν στο γήπεδο ακόμη 2.000 φίλοι της Λίβερπουλ, που είχαν μεν εισιτήριο, αλλά δεν είχαν προλάβει λόγω της κοσμοσυρροής να μπουν έγκαιρα στο γήπεδο. Το πέταλο όμως στο οποίο μπήκαν ήταν ήδη υπερπλήρες κι επικράτησε πανικός. Αποτέλεσμα, πολλοί φίλαθλοι στριμώχτηκαν στα κάγκελα και προσπαθούσαν με δυσκολία να αναπνεύσουν. Κάποιοι τυχεροί μπόρεσαν και σκαρφάλωσαν στα κιγκλιδώματα και πήδηξαν στον αγωνιστικό χώρο να γλιτώσουν. Και ξεκίνησε ο πανικός. Αλλοι τραυματίστηκαν, άλλοι άρχισαν να πεθαίνουν από ασφυξία. Χάος. Το υπερφορτωμένο πέταλο, η είσοδος 2000 ακόμη οπαδών, η κακή διαχείριση των εισιτηρίων, οι λάθος εκτιμήσεις και οι απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις του γηπέδου, συντέλεσαν να γίνει η γιορτή εφιάλτης και η χαρά, δράμα…
Ο αγώνας διακόπηκε και ο αγωνιστικός χώρος μετατράπηκε σε νοσοκομείο. Οι διαφημιστικές πινακίδες μετατράπηκαν σε φορεία για τη μεταφορά των τραυματιών στα ασθενοφόρα, τη στιγμή που παίκτες και φίλαθλοι που ήταν στις άλλες εξέδρες παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι την τραγωδία που εξελισσόταν μπροστά στα μάτια τους. 94 φίλαθλοι έχασαν επί τόπου τη ζωή τους, ανάμεσά τους και αρκετοί ανήλικοι, ένας εξέπνευσε μια μέρα μετά στο νοσοκομείο, ενώ ένας ακόμη πέθανε μετά από 4 χρόνια που βρισκόταν σε κώμα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των θυμάτων σε 96, ενώ οι τραυματίες ανήλθαν στους 766.
Ηταν μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο και αποτέλεσε σίγουρα το τελειωτικό χτύπημα στο ήδη πληγωμένο αγγλικό ποδόσφαιρο. Κι αυτό γιατί μια εβδομάδα πριν την τραγωδία, η UEFA είχε αποφασίσει την επιστροφή των αγγλικών ομάδων στις διοργανώσεις των ευρωπαϊκών Κυπέλλων, τέσσερα χρονιά μετά την τραγωδία του Χέιζελ τον Μάιο του 1985.
Στην έρευνα που ακολούθησε, επικεφαλής τέθηκε ο αρχιδικαστής Πίτερ Τέιλορ, ο οποίος ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε το πόρισμά του κι έριξε την ευθύνη στους… φιλάθλους και στην τοπική αστυνομία. Δύο ανώτατοι αξιωματικοί αποτάχθηκαν από το σώμα και οδηγήθηκαν σε δίκη το 2002, αλλά τελικά αθωώθηκαν. Η Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία κατάργησε τις εξέδρες των ορθίων και υποχρέωσε τις ομάδες να τοποθετήσουν παντού καθίσματα, μειώνοντας κατά πολύ την χωρητικότητά τους, αυξάνοντας παράλληλα την ασφάλεια των φιλάθλων.
Όμως, οι οικογένειες και οι συγγενείς των 96 θυμάτων όλα αυτά τα χρόνια ζητούσαν δικαίωση και την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων. Δεν έπαψαν με αγωγές, καταγγελίες και διαμαρτυρίες, να ζητούν να γίνει νέα έρευαν για να βρεθούν οι πραγματικοί ένοχοι. Ωσπου δικαιώθηκαν. Το 2010, 21 χρόνια μετά την τραγωδία, συστάθηκε από την αγγλική κυβέρνηση μια Ανεξάρτητη Επιτροπή με σκοπό να ερευνήσει εκ νέου και με τα νέα δεδομένα που είχαν προκύψει στο μεταξύ, τα αίτια της τραγωδίας. Τελικά μετά από 2,5 χρόνια ερευνών, στις 12 Σεπτεμβρίου 2012, μέρα ιστορική για τις οικογένειες των θυμάτων του «Χίλσμπορο» δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα της Ανεξάρτητης Επιτροπής, βάση του οποίου αποδεικνυόταν ότι η αστυνομία του Γιορκσάιρ όχι μόνο υπέπεσε σε εγκληματικά λάθη που οδήγησαν στην τραγωδία αλλά φέρει ευθύνη και για επιχείρηση μετάθεσης των ευθυνών στους οπαδούς της Λίβερπουλ μέσω παραποίησης καταθέσεων!
Επικεφαλής της Επιτροπής ήταν ο Επίσκοπος του Λίβερπουλ Τζέιμς Τζόουνς, ο οποίος συγκέντρωσε 500.000 έγγραφα που σχετίζονταν με την τραγωδία. «Για περίπου 25 χρόνια οι οικογένειες των 96 θυμάτων και οι επιζήσαντες του Χίλσμπορο διατηρούσαν μια ανοιχτή πληγή περιμένοντας απαντήσεις σε αναπάντητα ερωτήματα» δήλωσε ο Επίτροπος και συμπλήρωσε: «Ήταν μια ενοχλητική και επώδυνη εμπειρία, η οποία προστέθηκε στη θλίψη τους. Παρά τις έρευνες ένιωθαν ότι η αναζήτηση για αλήθεια και δικαιοσύνη είχε ματαιωθεί και ότι κανείς δεν είχε λογοδοτήσει. Τα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν και αναλύθηκαν από την Επιτροπή, δείχνουν ότι η τραγωδία δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί. Υπήρχαν ξεκάθαρες επιχειρησιακές αποτυχίες κατά τη διάρκεια της τραγωδίας και μετά από αυτήν υπήρχαν έντονες προσπάθειες να επιρρίψουν τις ευθύνες στους οπαδούς. Η λεπτομερής έκθεση της Επιτροπής δείχνει πόσο ευάλωτα είναι τα θύματα, οι επιζήσαντες και οικογένειες όταν η διαφάνεια και η λογοδοσία είναι σε κίνδυνο. Οι συνάδελφοί μου και εγώ ήμασταν από το ξεκίνημα της δουλειάς μας εντυπωσιασμένοι από την αξιοπρεπή επιμονή των θυμάτων».
Σύμφωνα με το πόρισμα της Ανεξάρτητης Επιτροπής «είναι ξεκάθαρο από την ανάλυση των διάφορων ερευνών ότι από το ξεκίνημα η Αστυνομία του Νότιου Γιόρκσαϊρ προσπάθησε να μεταθέσει τις ευθύνες για την τραγωδία στους οπαδούς της Λίβερπουλ. Δεν υπάρχουν αποδείξεις που να στηρίζουν αυτή την άποψη». Η Επιτροπή κατήγγειλε ότι έγινε παραποίηση στοιχείων στις καταθέσεις από πλευράς Αστυνομίας προκειμένου να διαγραφούν ή να τροποποιήσουν τα σχόλια που αφορούσαν στην αστυνόμευση του αγώνα αλλά και την στάση των Αρχών στην τραγωδία.
Μόλις έγινε γνωστό το πόρισμα της Επιτροπής οι συγγενείς των θυμάτων ξεσηκώθηκαν και ζήτησαν νέα δίκη για να αποδειχθεί η αλήθεια και οι πραγματικοί ένοχοι, ενώ μέσα στη γενική κατακραυγή και την οργή που ξεχείλιζε παρενέβη και ζήτησε δημόσια συγγνώμη ο τότε πρωθυπουργός της Αγγλίας, Ντέιβιντ Κάμερον. «Οι φίλαθλοι δεν ήταν αυτοί που ευθύνονταν για την τραγωδία. ‘Ήταν μεγάλο λάθος της αστυνομίας που παραποίησε τις καταθέσεις, για να ρίξει την ευθύνη στους οπαδούς. Οι οπαδοί της Λίβερπουλ, είναι πλέον βέβαιο, ότι δεν ευθύνονται για την καταστροφή»!», τόνισε χαρακτηριστικά, καθώς τουλάχιστον 164 καταθέσεις μαρτύρων είχαν παραποιηθεί.
Μετά από τις συνταρακτικές αποκαλύψεις της Ανεξάρτητης Επιτροπής, η διοίκηση της Λίβερπουλ εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία τόνιζε ότι «έπειτα από 23 επίπονα χρόνια, οι οπαδοί μας απαλλάχθηκαν για όλα όσα τους κατηγόρησαν. Σήμερα, ο κόσμος γνωρίζει αυτό που εμείς ξέραμε. Οι οπαδοί της Λίβερπουλ ήταν αθώοι εκείνη την τραγική μέρα. Υπήρξε κατακριτέα και επιζήμια διαστρέβλωση της αλήθειας”.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς και υπό το βάρος των καταιγιστικών αποκαλύψεων το Ανώτερο Δικαστήριο της Αγγλίας δικαίωσε τις οικογένειες των θυμάτων απορρίπτοντας την αρχική ετυμηγορία για την τραγωδία του Χίλσμπορο όπου έκανε λόγο για ατύχημα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει στις 31 Μαρτίου 2014 νέα ακρόαση για την αναζήτηση των αιτιών της τραγωδίας, συστάθηκε εντεκαμελές σώμα ενόρκων που άκουσε εκατοντάδες μαρτυρίες και συνεχίζει ακόμη και σήμερα να ερευνά την τραγωδία του «Χίλσμπορο». Ήδη πολλοί συγγενείς των θυμάτων έχουν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όμως το σημαντικότερο για αυτούς ήταν η επίσημη ανακοίνωση του πορίσματος, «με την οποία ησύχασαν οι 96 ψυχές, αφού αυτές απαλλάχτηκαν από οποιαδήποτε ευθύνη…»
