¨Ενα άρθρο στην Independent περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα το εργασιακό μας μέλλον και -κυρίως- το κομμάτι έξω από την εργασία. Πολύ απλά, δεν θα υπάρχει…Το πενθήμερο-8ωρο, κατάκτηση των τελευταίων αιώνων ήταν – και πάει….
«Αποχαιρέτα τα Σαββατοκύριακα που χάνεις» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του άρθρου της βρετανικής Independent.
Γράφει λοιπόν το άρθρο ότι η ιδέα των γιορτών, της μέρας ξεκούρασης, είναι πολύ παλιά, από την εποχή που υπήρχαν ειδωλολάτρες και έκαναν γιορτές για να τιμήσουν τους θεούς τους – και για να ξεφύγουν και οι ίδιοι από την καθημερινή ρουτίνα. Αντίθετα, η ιδέα ότι οι άνθρωποι που εργάζονται θα πρέπει να έχουν ένα συγκεκριμένο χρόνο διακοπών και επίδομα γι’ αυτές πηγαίνει δυο αιώνες πίσω, στη βιομηχανική επανάσταση και την εξάπλωση των εργοστασίων. Απέναντι στην εκμετάλλευση των εργαζομένων και τους εργατικούς αγώνες οι κυβερνήσεις παρενέβαιναν και απαιτούσαν από τους εργοδότες να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας, αλλά και να δίνουν τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να «φορτίζουν τις μπαταρίες» τους . Οι πληρωμένες διακοπές ήταν μια τέτοια απαίτηση.
Τώρα, όμως, όλα αλλάζουν και πάλι. Μπορεί να μην το νιώθετε αυτό, αν είστε κολλημένοι σε ένα μποτιλιάρισμα , αλλά ο αναπτυγμένος κόσμος σταδιακά μετατοπίζεται σε ένα οικονομικό μοντέλο όπου οι άνθρωποι παίρνουν άδεια σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και όχι την ίδια στιγμή – από επιλογή και όχι από νομική απαίτηση- αν και αυτή η «επιλογή» επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την ανάγκη να κερδίσουν χρήματα και να εξυπηρετούν τους πελάτες τους.
Υπάρχουν τρεις βασικές αλληλένδετες δυνάμεις που καθορίζουν το νέο σκηνικό: Η στροφή προς την οικονομία των υπηρεσιών, η στροφή προς την αυτοαπασχόληση και η στροφή στη φύση της εργασίας, που οδηγεί τους εργοδότες να ενθαρρύνουν τους υπαλλήλους τους να επιλέγουν τι ώρα θα εργαστούν και μέχρι πότε.
Σχεδόν το 80 % της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου είναι στον τομέα των υπηρεσιών, οι περισσότερες από τις οποίες από τη φύση τους πρέπει να λειτουργούν επτά ημέρες την εβδομάδα, και μερικές 24 ώρες το 24ωρο. Αυτά που διαβάζετε τώρα, για παράδειγμα, γράφτηκαν μεταξύ Σαββάτου και Κυριακής. Ως αποτέλεσμα, ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού λειτουργεί «εκ περιτροπής», σε σύγκριση με πριν από μια γενιά. Θυμόσαστε την αντίσταση στο να παραμένουν τα καταστήματα ανοιχτά και τις Κυριακές; Συγκρίνετέ το με το πώς αντιμετωπίζετε τους γιατρούς που εργάζονται τα Σαββατοκύριακα…
Η στροφή προς την αυτοαπασχόληση και την καταβολή χρημάτων με βάση το προϊόν και όχι τις ώρες εργασίας έχει αλλάξει επίσης το πρότυπο των διακοπών. Όποιος είναι αυτοαπασχολούμενος, σήμερα το 15 %του εργατικού δυναμικού, γνωρίζει στην πράξη πόσο δύσκολο είναι να διαλέξει ανάμεσα στις διακοπές και σε ένα πρόσθετο εισόδημα. Ιδιαίτερα μάλιστα, αν η απομάκρυνση από τον κύκλο εργασιών δυσκολεύει πολύ την επανάκτηση των πελατών που δεν περιμένουν να γυρίσεις από τις διακοπές…
Δουλεύοντας για τον εαυτό σας νομίζετε πως έχετε μεγάλη ελευθερία, αλλά η πραγματικότητα είναι άλλη: Οι πελάτες καθορίζουν πότε και πώς εργάζεστε, και δεν μπορείτε να έχετε σταθερό ωράριο…
“Απεριόριστη άδεια”
Το πιο ενδιαφέρον όμως νέο φαινόμενο είναι η πρακτική των εταιρειών να δίνεται στους υπαλλήλους απεριόριστη άδεια. Ακούγεται ως ωραία ιδέα, και, όπως ήταν αναμενόμενο, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στη δυτική ακτή της Αμερικής, όπως το Netflix και το LinkedIn. Επίσης, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν είναι τόσο ειδυλλιακό όσο μπορεί να φαίνεται στην αρχή. Οι υπάλληλοι αυτοί αποφασίζουν πότε θέλουν να εργαστούν, όπως εάν ήταν αυτοαπασχολούμενοι, αλλά στην πράξη ο συνδυασμός των προσδοκιών των πελατών και η πίεση από συναδέλφους μπορεί να σημαίνει ότι θα εργάζονται για περισσότερες ώρες από ό, τι θα ήταν καθορισμένο ως εργάσιμη ημέρα τους. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της απεριόριστης άδειας, από την πλευρά της εταιρείας, είναι ότι δεν πρέπει να αστυνομεύει τις ώρες εργασίας ή να πληρώνει τους ανθρώπους που βρίσκονται σε άνευ αποδοχών διακοπές.
Στις ΗΠΑ, η επιχειρηματική πρακτική αντισταθμίζει τις ολιγοήμερες διακοπές (στα ευρωπαϊκά πρότυπα) με συμμετοχή σε συνέδρια, σε ξένους τόπους, και όπου οι επίσημες συναντήσεις γίνονται μετά από ένα πρόγευμα εργασίας.
Αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ είναι ότι έχουν χαθεί τα όρια μεταξύ αυτοαπασχόλησης και απασχόλησης. Στην Ευρώπη, το πρότυπο είναι ελαφρώς διαφορετικό, καθώς πολλοί εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας προστατεύονται από αυστηρούς κανόνες. Αλλά για πολλούς νέους Ευρωπαίους, το μοτίβο της απασχόλησης έχει γίνει πιο απλό, ακόμη και από ό, τι στις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, υπάρχουν περίπου επτά εκατομμύρια Γερμανοί που έχουν «ήσσονος σημασίας απασχόληση» (part time job), αντί να έχουν ένα πακέτο πλήρους απασχόλησης – και δικαιωμάτων από τον εργοδότη.
Η τάση προς ένα εργατικό δυναμικό πιο ρευστό, και, μαζί με αυτό, πιο ρευστά σχέδια για διακοπές φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Μόνο λίγες νησίδες θα παραμείνουν, ιδίως των σχολικών διακοπών. Ο καιρός υπαγορεύει ότι το καλοκαίρι θα παραμένει η κύρια περίοδος των διακοπών, ενώ στα μέσα του χειμώνα τα φεστιβάλ θα επιβιώσουν αναμφίβολα, για αυτές τις μεγάλες γιορτές, τις προγενέστερες της Βιομηχανικής Επανάστασης. Τα Χριστούγεννα θα παραμείνουν εξίσου σημαντικά όπως είναι για τα τελευταία 2000 χρόνια. Αλλά η ιδέα ότι ο καθένας πρέπει να έχει ένα ρεπό την ίδια μέρα με όλους τους άλλους φαίνεται πια ξεπερασμένη – ειδικά για όποιον παγιδευτεί στο χάος των διακοπών αυτό το Σαββατοκύριακο…
Πηγή: Independent
