Όλοι ξέρουμε πλέον ότι πρέπει να διαβάζουμε την ετικέτα πριν καταναλώσουμε ένα προϊόν. Αλλά σπάνια το κάνουμε, γιατί μας φαίνεται βουνό!
Κι όμως! Μερικές απλές οδηγίες θα σας μετατρέψουν σε πραγματικά ενημερωμένους και υπεύθυνους καταναλωτές. Σίγουρα, οι θερμίδες ενός προϊόντος είναι πολύ σημαντικές. Δεν είναι όμως οι μόνες που πρέπει να γνωρίζουμε.
Αδιαμφισβήτητα, όσο περισσότερα τρόφιμα καταναλώνουμε που δεν έχουν αυτές τις ετικέτες πάνω τους, τόσο το καλύτερο. Για παράδειγμα, τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά δεν χρειάζονται ετικέτες διατροφικών στοιχείων πάνω τους. Αντιθέτως, τα συσκευασμένα προϊόντα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα – τα οποία έχουν εισβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην καθημερινή μας διατροφή – ο καταναλωτής οφείλει να γνωρίζει τι ακριβώς περιέχουν καθώς και τον βαθμό επεξεργασίας τους.
Ποσότητα: Στις συσκευασίες αναγράφεται πάντα η ποσότητα του προϊόντος. Στα υγρά εκφράζεται ως όγκος (π.χ. λίτρο, εκατοστόλιτρο) και στα άλλα προϊόντα ως μάζα (π.χ. γραμμάρια ή κιλό).
Ονομασία του προϊόντος: Πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες, για τη φυσική κατάσταση του τροφίμου ή για την ειδική επεξεργασία, στην οποία έχει υποβληθεί (π.χ. σε σκόνη, κατεψυγμένο, συμπυκνωμένο, καπνιστό κ.λπ.).
Διατήρηση: Η “ημερομηνία λήξης” δηλώνει για πόσο καιρό θα παραμείνει φρέσκο το τρόφιμο και θα είναι ασφαλής η κατανάλωσή του. Χρησιμοποιείται κυρίως για τρόφιμα, που χαλούν εύκολα (π.χ. κρέας, αβγά, γαλακτοκομικά). Δεν πρέπει να καταναλώνουμε προϊόντα, μετά την “ημερομηνία λήξης” τους, επειδή μπορεί να πάθουμε τροφική δηλητηρίαση.
Η σήμανση «ανάλωση κατά προτίμηση πριν…» χρησιμοποιείται, για τρόφιμα, που μπορούν να διατηρηθούν περισσότερο καιρό (π.χ. δημητριακά, ρύζι, μπαχαρικά). Δεν κινδυνεύουμε, εάν καταναλώσουμε το προϊόν, μετά την ημερομηνία, που δηλώνεται, αλλά μπορεί να έχει αρχίσει να χάνει τη γεύση του και την υφή του.
Κατάλογος συστατικών: Όλα τα συστατικά πρέπει να αναγράφονται, κατά φθίνουσα τάξη μεγέθους του βάρους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων, που είναι γνωστό ότι προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. φιστίκια, γάλα, αβγά, ψάρι). Για ορισμένα συστατικά πρέπει να αναγράφεται και το ποσοστό τους.
Παραγωγός / Εισαγωγέας: Είναι σημαντικό να παρατηρούμε την επωνυμία και τη διεύθυνση του παραγωγού, του συσκευαστή ή του εισαγωγέα. Όλα αυτά πρέπει να αναγράφονται ευανάγνωστα, στη συσκευασία, ώστε να γνωρίσουμε με ποιόν πρέπει να επικοινωνήσουμε, εάν έχουμε κάποιο παράπονο ή επιθυμούμε να λάβουμε περισσότερες πληροφορίες, για το προϊόν.
Προέλευση: Η ένδειξη της χώρας ή της περιφέρειας προέλευσης είναι υποχρεωτική, για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως το κρέας, τα φρούτα και τα λαχανικά. Ως καταναλωτές πρέπει πάντα να την ελέγχουμε έτσι ώστε να γνωρίζουμε από πού προέρχεται το προϊόν.
Βιολογικό: Η χρήση της λέξης “βιολογικό”, σε ετικέτες, ρυθμίζεται, αυστηρά, από τη νομοθεσία της Ε.Ε. Επιτρέπεται, μόνον εφόσον παραπέμπει, σε ειδικές μεθόδους παραγωγής τροφίμων, οι οποίες τηρούν υψηλά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος και καλής μεταχείρισης των ζώων.
Γενετικά τροποποιημένοι Οργανισμοί (Γ.Τ.Ο.): Η σήμανση είναι υποχρεωτική, για προϊόντα, που περιέχουν Γ.Τ.Ο., σε ποσοστό άνω του 0,9%. Όλες οι ουσίες που προέρχονται από Γ.Τ.Ο πρέπει να αναφέρονται, στον κατάλογο των συστατικών, με τις λέξεις “γενετικά τροποποιημένο”.
Διατροφικές πληροφορίες: Περιγράφουν την ενεργειακή αξία και τα θρεπτικά στοιχεία ενός τροφίμου (π.χ. πρωτεΐνες, λίπη, ίνες, νάτριο, βιταμίνες και μέταλλα). Αξίζει να σημειωθεί πως οι ισχυρισμοί για υγιεινές ιδιότητες, όπως “κάνει καλό στην καρδιά”, επιτρέπονται, μόνον εφόσον μπορούν να αποδειχθούν, επιστημονικά. Δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται θετικός ισχυρισμός, για υγιεινές ιδιότητες, στην ετικέτα ενός προϊόντος, που περιέχει πολύ αλάτι, λιπαρά ή ζάχαρη.
Οι αριθμοί Ε: Εάν ένα πρόσθετο τροφίμων φέρει αριθμό E, αυτό καταδεικνύει ότι έχει περάσει τις δοκιμασίες ασφάλειας και έχει εγκριθεί, για χρήση, σε όλη την Ε.Ε. Η έγκριση αυτή παρακολουθείται, επανεξετάζεται και τροποποιείται, βάσει των νέων επιστημονικών στοιχείων. Ορισμένα κοινά πρόσθετα τροφίμων είναι τα εξής:
Αντιοξειδωτικά: Βοηθούν να διατηρούνται περισσότερο τα τρόφιμα, επειδή εμποδίζουν τα λίπη, τα έλαια και ορισμένες βιταμίνες να ενωθούν, με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας. (E300)
Χρωστικές ουσίες: Χρησιμοποιούνται, μερικές φορές, για να αντικαταστήσουν τη φυσική απώλεια χρώματος, από τη μεταποίηση ή την αποθήκευση του τροφίμου, ή για να σταθεροποιήσουν το χρώμα του προϊόντος. (E150α)
Ενισχυτικά γεύσης: Αναδεικνύουν τη γεύση, σε πικάντικα ή γλυκά τρόφιμα, χωρίς να προσθέτουν κάποια δική τους γεύση. (E621)
Γλυκαντικές ουσίες: Χρησιμοποιούνται, συχνά, αντί για ζάχαρη, σε προϊόντα, όπως τα αναψυκτικά, με ανθρακικό, το γιαούρτι και οι τσίχλες. (E951, E954, E950, E420).
Συντηρητικά: Βοηθούν να μη χαλάσουν τα τρόφιμα. Τα περισσότερα τρόφιμα, που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, περιέχουν συντηρητικά, εκτός εάν έχει εφαρμοστεί άλλη μέθοδος συντήρησης, όπως κατάψυξη, κονσερβοποίηση ή αποξήρανση. (E220, E249 έως E252)
Γαλακτωματοποιητές, σταθεροποιητές, πυκνωτικά και πηκτικά μέσα: Οι γαλακτωματοποιητές βοηθούν να αναμειγνύονται συστατικά, τα οποία, φυσιολογικά, δε θα αναμειγνύονταν, όπως το λάδι και το νερό. Οι σταθεροποιητές βοηθούν να μην ξεχωρίσουν, ξανά, συστατικά, που έχουν ενωθεί. Τα πηκτικά δίνουν μεγαλύτερη πυκνότητα, στο τρόφιμο, όπως ακριβώς η προσθήκη αλευριού κάνει μια σάλτσα πιο πυκνή. (E322, E440)
Αναστασία Καραντούνη Πτυχιούχος Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
Με εξειδίκευση στις Διατροφικές Διαταραχές και την Παχυσαρκία.
Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στην περιοχή της Λάρισας.
