Το κρυφό έλλειμμα της κοινωνικής ασφάλισης ύψους 1,3 δισ. ευρώ λόγω μη καταβολής εφάπαξ βαίνει μειούμενο χρόνο με τον χρόνο. Η διόγκωσή του οφείλεται στο ότι από το 2010 και μετά οι αλλαγές στο ασφαλιστικό οδήγησαν χιλιάδες εργαζομένους να κάνουν χρήση παλαιότερων ευνοϊκών διατάξεων και να βγουν μαζικά στη συνταξιοδότηση με λιγότερα χρόνια εργασίας.
Αυτό όμως είχε συνέπεια να αυξηθούν τα ανεξόφλητα εφάπαξ, φτάνοντας τις 71.800. Η διαδικασία αυτή βαίνει προς εξομάλυνση, αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι χρόνο με τον χρόνο οι εργαζόμενοι που βγαίνουν στη σύνταξη είναι αισθητά λιγότεροι. Επομένως θα είναι ανάλογα λιγότερες οι αιτήσεις απονομής εφάπαξ.
Αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι στο εξής το υπουργείο Εργασίας θα επιδιώκει μήνα με τον μήνα να μειώνει το τεράστιο κρυφό έλλειμμα, καλύπτοντας σταδιακά τα εφάπαξ που υπολείπονται, γίνεται αντιληπτό ότι το πρόβλημα οδηγείται σε σταδιακή αποκατάσταση. Στο πλαίσιο αυτό εξηγείται η πρωτοβουλία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) να εκταμιεύσει τον προηγούμενο μήνα 70 εκατ. ευρώ για να καταβληθούν την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου 1.067 εφάπαξ του δημοσίου και άλλα 1.000 την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου.
Υπερσυσσώρευση λόγω μνημονίων
Το 2009 οι αιτήσεις απονομής εφάπαξ ήταν 18.985, αυξήθηκαν το 2010 στις 25.288, λόγω της αλλαγής στον ασφαλιστικό νόμο. Το 2011 ο ρυθμός των αιτήσεων διατηρήθηκε πάνω από τις 20.000 (συγκεκριμένα 20.789), ενώ και το 2012 παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα: 19.669. Μικρή μείωση, στις 17.324, κατέγραψαν οι αιτήσεις απονομής εφάπαξ το 2013, όπως και το 2014 που περιορίστηκαν στις 16.902.
Από το 2015 και μετά οι αιτήσεις περιορίστηκαν σημαντικά επειδή μειώθηκε αισθητά ο αριθμός των εργαζομένων δημόσιων υπαλλήλων που μπορούσαν να κάνουν χρήση του νέου νόμου για το ασφαλιστικό, όπως προέκυψε από το τρίτο μνημόνιο, λόγω των νέων αυξήσεων στα όρια ηλικίας που συμπεριέλαβε. Αποτέλεσμα ήταν το 2015 οι αιτήσεις από δημόσιους υπαλλήλους να φτάσουν τις 10.569, ενώ έναν χρόνο αργότερα, το 2016 να μην υπερβούν τις μόλις 5.072.
Η πορεία υποβολής αιτήσεων κινείται και κατά το τρέχον έτος σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα, ενδεικτικό της επίδρασης της τελευταίας νομοθεσίας στον «δρόμο για τη σύνταξη». Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο υποβλήθηκαν μόλις 310 αιτήσεις – 426 αντίστοιχα τον ίδιο μήνα του 2016. Ανάλογη εικόνα και τον Φεβρουάριο με 240 αιτήσεις φέτος, έναντι 380 πέρσι.
Μετά το τρίτο μνημόνιο, τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη είναι τα 67 έτη με ελάχιστο χρόνο προϋπηρεσίας τα 15 έτη ή τα 62 έτη με 40 χρόνια προϋπηρεσίας, ενώ ταυτόχρονα περιορίστηκαν σημαντικά οι διατάξεις που επιτρέπουν πρόωρη συνταξιοδότηση.
2.067 εφάπαξ προγραμματίστηκαν να πληρωθούν Μάρτιο και Απρίλιο
75-80% από τις εφάπαξ παροχές προέρχονται από τον δημόσιο τομέα
Με δεδομένο ότι τα εφάπαξ βοηθήματα, σε ποσοστό 75-80% προέρχονται από τον δημόσιο τομέα, γίνεται αντιληπτό ότι η αύξηση στις ληξιπρόθεσμες οφειλές από το Ταμείο οφείλεται κυρίως στη μαζική έξοδο δημόσιων υπαλλήλων για συνταξιοδότηση. Παράλληλα, για μια διετία (2014 – 2016) η απονομή των εφάπαξ είχε «παγώσει» λόγω αδυναμίας υπολογισμού τους. Ο μαθηματικός τύπος που θεσμοθετήθηκε επί διακυβέρνησης ΝΔ είχε αποτέλεσμα τα εφάπαξ να σταματήσουν να απονέμονται και έτσι να αυξηθούν κατακόρυφα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΤΠΔΥ. Ετσι εξηγείται απόλυτα ότι, παρά το ξεμπλοκάρισμα της διαδικασίας από τον Σεπτέμβριο του 2016 και μετά, υπάρχουν ακόμη περίπου 71.800 εφάπαξ που δεν έχουν απονεμηθεί. Από αυτά τις 25.500 εφάπαξ προέρχονται από το ΤΠΔΥ (Δημόσιοι Υπάλληλοι). Υπάρχουν επίσης άλλα 7.000 εφάπαξ αδιάθετα από το πρώην Ταμείο Ασφάλισης Δημοτικών Κοινοτικών Υπαλλήλων (ΤΑΔΚΥ), ενώ 15.000 είναι τα εφάπαξ που εκκρεμούν και αφορούν ασφαλισμένους από το ΝΑΤ (ναυτικοί) και από το ΤΑΥΤΕΚΩ (ΟΣΕ, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΡΤ, Τράπεζες). Στις 9.300 έχουν ανέλθει τα αδιάθετα εφάπαξ των επιστημόνων – ασφαλισμένων του πρώην ΕΤΑΑ (μηχανικοί, εργολήπτες, γιατροί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι), ενώ 14.000 είναι τα εφάπαξ που εκκρεμούν από το πρώην Ταμείο Ασφάλισης Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ). Επίσης, υπάρχουν άλλα 1.000 εφάπαξ που δεν έχουν διατεθεί σε κληρικούς, εργαζομένους σε επιμελητήρια και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.
€24.000 ο μέσος όρος του εφάπαξ
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εργασίας ξεκίνησε τη διαδικασία εξόφλησης των εφάπαξ έτσι ώστε να μειωθεί ο όγκος τους, άρα και το κρυφό έλλειμμα που προκαλούν. Η εκτίμηση που υπάρχει από τη διοίκηση του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) είναι ότι έως τον Σεπτέμβριο θα καταστεί εφικτό μόνο στο ΤΠΔΥ να απονεμηθούν 16.500 εφάπαξ.
Τα πρώτα 70 εκατ. ευρώ δόθηκαν ήδη και συνολικά αποφασίστηκε να εκταμιευθούν 396 εκατ. ευρώ έως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Για τον λόγο αυτό οι δικαιούχοι που υπέβαλαν αιτήσεις συνταξιοδότησης το διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2015 κλήθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΤΕΑΕΠ να καταθέσουν τη φορολογική τους ενημερότητα. Οπου διαπιστώθηκε οφειλή προς το δημόσιο, θα γίνει η σχετική παρακράτηση από το εφάπαξ, η οποία όμως βάσει νόμου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% του συνολικού ποσού.
Σημειώνεται ότι τα εφάπαξ στο δημόσιο, κατά μέσο όρο, μετά τις μειώσεις που πραγματοποιήθηκαν από το 2010 και μετά κυμαίνονται στο επίπεδο των 24.000 ευρώ. Αυτό σημαίνεται ότι μπορούν να παρακρατηθούν διά αυτής της οδού οφειλές μέχρι του ποσού των 12.000 ευρώ το πολύ. Εάν υπάρχουν μεγαλύτερα ποσά οφειλής, θα πρέπει να προκύψει ρύθμιση με τη φορολογική διοίκηση μετά την παρακράτηση του μέγιστου δυνατού ποσού από το εφάπαξ.
https://www.documentonews.gr/filegrid/2017/04/05/58e4f6bfcd3a187a8f2b7c42.pdf