Με τον πιο τραγικό τρόπο, την εκατόμβη νεκρών στο νησί Μάουι της Χαβάης, κλείνει το καλοκαίρι της φωτιάς για το βόρειο ημισφαίριο. Η πλήρης καταστροφή μιας τεράστιας έκτασης στον τουριστικό προορισμό Λαχάινα και το αβάσταχτο κόστος σε ανθρώπινες ζωές (ο απολογισμός μία εβδομάδα περίπου μετά την πυρκαγιά είχε φτάσει λίγο πάνω από τους 100 νεκρούς, αλλά οι αγνοούμενοι ανέρχονται σε 1.300) αποτελούν σύμφωνα με τους ειδικούς πρόγευση όσων θα κληθεί να αντιμετωπίσει
η ανθρωπότητα τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η πυρκαγιά, που έσβησε μια ολόκληρη ιστορική πόλη της Χαβάης από τον χάρτη, ήταν μια φυσική καταστροφή που οι επιστήμονες και οι μετεωρολόγοι περίμεναν ότι θα έρθει κάποια στιγμή αλλά δεν ήξεραν πότε.
Τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις πυρκαγιές στη Χαβάη καταδεικνύουν ότι τα τελευταία χρόνια γίνονταν όλο και πιο συχνές και καταστροφικές. Οπως ανέφερε σε δηλώσεις της σε αμερικανικά Μέσα η καθηγήτρια Κλιματολογίας του Πανεπιστημίου Κλαρκ της Μασαχουσέτης Αμπι Φρέιζερ: «Παρατηρούμε αύξηση των πυρκαγιών τις τελευταίες δεκαετίες και γεωμετρική αύξηση των εκτάσεων που καίγονται κάθε χρόνο στη Χαβάη». Αντίστοιχα η κομητεία του Μάουι σε επίσημη έκθεσή της για το 2021 υπογράμμιζε πως «ο αριθμός των περιστατικών πυρκαγιών εμφανίζεται αυξημένος και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για τους πολίτες, την περιουσία τους και για διάφορους ιερούς χώρους».
Οπως σε κάθε πυρκαγιά ή άλλα καταστροφικά φαινόμενα που εκδηλώνονται τα τελευταία χρόνια, η κλιματική κρίση αποτελεί απλώς το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκδηλώνονται. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι αυτό καθορίζει σε ένα βαθμό και τον αντίκτυπο που έχουν τελικά οι πυρκαγιές ή άλλες φυσικές καταστροφές. Ομως τα αίτια κάθε περιστατικού ποικίλλουν και ήδη οι αρχές στη Χαβάη έχουν ξεκινήσει παράλληλα με τις προσπάθειες απολογισμού και αποκατάστασης να διερευνούν πώς ακριβώς ξέσπασε η συγκεκριμένη πυρκαγιά.
Ο… πυροκροτητής και οι αγωγές
Το βασικό σενάριο που εξετάζεται είναι η φωτιά να ξεκίνησε μετά την πτώση κάποιου καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος πάνω σε ξερά χόρτα εξαιτίας των ισχυρών ανέμων. Στη Χαβάη υπεύθυνη για την ηλεκτροδότηση είναι η Hawaiian Electric (HECO), η οποία είναι εισηγμένη και ελέγχεται κατά 55,5% από το δημόσιο. Παρά το γεγονός πως οι έρευνες σχετικά με την κύρια αιτία της πυρκαγιάς δεν έχουν καταλήξει οριστικά και αμετάκλητα πως ο… πυροκροτητής ήταν κάποιο καλώδιο της HECO, συγγενείς των αγνοουμένων κατέθεσαν αγωγή κατά της εταιρείας βασιζόμενοι σε ενδείξεις από σχετικά βίντεο που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο και έδειχναν στύλους και καλώδια πεσμένα σε δρόμους της περιοχής. Οι συγγενείς των αγνοουμένων υποστηρίζουν πως οι άνθρωποι της HECO δεν έλαβαν υπόψη τις προειδοποιήσεις και τις προβλέψεις των μετεωρολόγων για δυνατούς ανέμους στη Χαβάη την ημέρα της καταστροφής.
Στην περιοχή την ώρα που ξέσπασε η πυρκαγιά έπνεαν άνεμοι ταχύτητας 72,5 χιλιομέτρων την ώρα με ριπές που έφταναν τα 96,5 χλμ./ώρα. Οι ειδικοί τις προηγούμενες ημέρες είχαν ζητήσει να ληφθούν μέτρα, όμως οι συγγενείς κατηγορούν την εταιρεία ότι δεν έπραξε τα δέοντα και δεν προχώρησε σε μικρής διάρκειας διακοπές ρεύματος στην περιοχή.
Επιπλέον οι αρμόδιοι δεν φαίνεται ότι έλαβαν υπόψη ότι στον Ειρηνικό την περίοδο 2022-23 έκανε την εμφάνισή του το φαινόμενο La Niña, κάτι που σημαίνει ότι τις εποχές των βροχών έπεσε μεγάλος όγκος νερού (και άρα η βλάστηση στην περιοχή αγρίεψε), ενώ τον Ιούνιο ήρθε στην ίδια περιοχή το El Niño, που σχεδόν πάντα δημιουργεί συνθήκες ξηρασίας και ζέστης. Συγκεκριμένα, στο Μάουι την περίοδο της La Niña σημειώθηκαν βροχοπτώσεις κατά 90-120% πάνω από το κανονικό, ενώ η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) προειδοποιούσε στις αρχές του έτους πως το φετινό El Niño θα φέρει βροχοπτώσεις κάτω από τον μέσο όρο και ξηρασία στη Χαβάη.
Δεν αξιολόγησαν την πτώση της τάσης
Στα παραπάνω στοιχεία που σίγουρα θα αξιοποιήσουν οι συγγενείς των θυμάτων και των αγνοουμένων στο δικαστήριο εναντίον της HECO προστίθενται και τα ευρήματα της εταιρείας Whisker Labs, η οποία έχει εγκαταστήσει δικό της σύστημα για την παρακολούθηση της κατάστασης του ηλεκτρικού δικτύου σε εθνικό επίπεδο (σημειώνεται εδώ ότι οι κάτοικοι της Χαβάης πληρώνουν το ακριβότερο ρεύμα σε όλες τις ΗΠΑ εξαιτίας του γεγονότος ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα είναι απομακρυσμένο από τα ηπειρωτικά). Οπως ανέφεραν σε ρεπορτάζ τους οι «New York Times», μετρητές της Whisker Labs κατέγραφαν πτώση της τάσης στο δίκτυο της Χαβάης από το βράδυ της 7ης Αυγούστου μέχρι και το επόμενο πρωί και συγκεκριμένα στο Μάουι και ακόμη πιο συγκεκριμένα στη Λαχάινα. Σύμφωνα με τους ειδικούς της εταιρείας, η Whisker Labs έχει εγκαταστήσει περίπου 1.000 αισθητήρες στη Χαβάη, εκ των οποίων οι 70 είναι στο νησί Μάουι. H πτώση της τάσης είναι κάτι που συμβαίνει όταν καλώδια ακουμπούν σε βλάστηση, όταν οι γραμμές ακουμπούν στους στύλους ή όταν υπάρχει δυσλειτουργία σε ηλεκτρολογικό εξοπλισμό. Οι αισθητήρες μάλιστα σε ολόκληρο το νησί κατέγραψαν εκείνες τις ώρες σημαντική διαταραχή στην τάση, η οποία κράτησε οκτώ ολόκληρα δευτερόλεπτα.
Σημειώνεται ότι το κόστος της ανοικοδόμησης μαζί με τις αποζημιώσεις προς τους συγγενείς των θυμάτων εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει κατά πολύ τα 5 δισ. δολάρια.
