«Χαστούκι» από ΣτΕ στην κυβέρνηση Μητσοτάκη για το νερό – «Δεν είναι εμπορικό προϊόν»

Το Ανώτατο Δικαστήριο με την υπ’ αριθμόν 2519/2022 απόφασή του,  «ακυρώνει ομόφωνα, στο σύνολό της, την υπ’ αριθμ. 135275/19.05.2017 απόφαση της διυπουργικής Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (γνωστής ως ΚΥΑ τιμολόγησης νερού)»,  αναφέροντας πως «το νερό ως κοινωφελές αγαθό και όχι ως εμπορικό προϊόν». Σημειώνεται πως είναι η τέταρτη κατά σειρά, απόφαση του ΣτΕ που επικυρώνει τον δημόσιο χαρακτήρα της ΕΥΔΑΠ.

Με την απόφαση αυτή το ΣτΕ, διευκρινίζει τους όρους χρήσης των υδάτων, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη προστασίας του, και παράλληλα αναγνωρίζει την υποχρέωση των Κυβερνήσεων να διαχειρίζονται το νερό ως κοινωφελές αγαθό και όχι ως εμπορικό προϊόν.

Το ΣτΕ θέτει το πλαίσιο ορθής εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας 2000/60 για την προστασία των υδάτων και ακυρώνει την υπ’ αριθμ. 135275/19.05.2017 απόφαση της διυπουργικής Εθνικής Επιτροπής Υδάτων, περί κανόνων τιμολόγησης του νερού, καθώς κρίνει ότι είναι αντίθετη στην ευρωπαϊκή οδηγία και στη σχετική εθνική νομοθεσία (ν. 3199/2003 και π.δ. 51/2007).

Η απόφαση αναφέρεται στη διακήρυξη της ίδιας της ευρωπαϊκής οδηγίας ότι «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν» και σημειώνει ότι «από τις διατάξεις της Οδηγίας και τον σκοπό της, συνιστάμενο στη διασφάλιση της ποιότητας του ύδατος και στη διαχείριση αυτού όχι ως εμπορικού προϊόντος, αλλά ως κοινωφελούς αγαθού, προκύπτει ότι η εθνική πολιτική παροχής υπηρεσιών ύδρευσης, συμπεριλαμβανομένης και της τιμολόγησης αυτών, σχεδιάζεται από τα κράτη μέλη ως πολιτική παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με βασικό κριτήριο την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων τής εν λόγω Οδηγίας για την προστασία των εσωτερικών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων».

Έτσι το ΣτΕ «ακυρώνει την ΚΥΑ τιμολόγησης ως αντίθετη στην ανωτέρω Οδηγία και στην εφαρμοστική αυτής εθνική νομοθεσία (ν. 3199/2003 και Π.Δ. 51/2007), διότι,

1. Δεν θεσπίζονται συγκεκριμένοι κανόνες ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πάροχοι των υπηρεσιών ύδατος προσαρμόζουν την τιμολογιακή τους πολιτική στα δεδομένα που προκύπτουν από τα εγκεκριμένα σχέδια διαχείρισης της κάθε λεκάνης απορροής ποταμών (πέραν των ειδικών ρυθμίσεων για το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος πόρου).

2. Δεν προβλέπεται ότι κατά την έγκριση των τιμολογίων των παρόχων από τις αρμόδιες αρχές ελέγχεται η τήρηση των κατευθύνσεων που τίθενται στα σχέδια διαχείρισης, ώστε να εξασφαλίζεται ότι η τιμολογιακή πολιτική διαμορφώνεται κατά τρόπο σύμφωνο προς την Οδηγία, κατ’ εκτίμηση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών αποτελεσμάτων της ανάκτησης κόστους και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένες παράμετροι, κατ’ εκτίμηση των οποίων πρέπει να καθορίζεται το επίπεδο ανάκτησης του κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις».

Υπενθυμίζεται πως είχαν προηγηθεί τρεις αποφάσεις του Ανωτάτου δικαστηρίου για τον δημόσιο χαρακτήρα της ΕΥΔΑΠ. Με αυτές, αρνήθηκε να συναινέσει στην μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ) στο Υπερταμείο. Με την τελευταία μάλιστα μπλόκαρε και τον Διαγωνισμό που βρισκόταν σε εξέλιξη για την παραχώρηση με ΣΔΙΤ σε ιδιώτες της διαχείρισης του μεγαλύτερου υδροδοτικού συστήματος της Χώρας