Χάρισαν 1,628 εκατ. ευρώ δημόσιο χρήμα σε ιδιώτες

Δεν έχουν τέλος οι αναθέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε ιδιώτες, παρά το γεγονός ότι οι υπηρεσίες που παρέχουν, για τις οποίες εισπράττουν εκατομμύρια ευρώ, θα μπορούσαν να παρασχεθούν από κρατικές υπηρεσίες δίχως επιπλέον επιβάρυνση για τον κρατικό κορβανά. Οπως αποκαλύπτει το Documento, λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές τόσο η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη όσο και το υπουργείο Ανάπτυξης επέλεξαν να αναθέσουν σε ιδιώτες την παροχή υπηρεσιών συνολικής αξίας 1,628 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του Ελληνα φορολογούμενου.

Η πρώτη περίπτωση αφορά την ανάθεση της επιμόρφωσης σωφρονιστικών υπαλλήλων και εξωτερικών φρουρών των φυλακών από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής σε εταιρεία έπειτα από διαγωνισμό αντί 1,228 εκατ. ευρώ. Η δεύτερη, την ανάθεση παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών από το υπουργείο Ανάπτυξης επίσης σε ιδιωτική εταιρεία αντί 400.000 ευρώ. Με τη μόνη διαφορά ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο σε έκθεσή του που δημοσιεύει σήμερα το Documento εντοπίζει «πλημμέλειες» σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη ανάθεση, ενώ παράλληλα αμφισβητεί την αναγκαιότητά της, καθώς οι υπηρεσίες που παρείχε η ιδιωτική εταιρεία θα μπορούσαν να παρασχεθούν από υπαλλήλους του υπουργείου Ανάπτυξης που ήδη πληρώνονται για τον σκοπό αυτό.

€1,2 εκατ. ευρώ σε ιδιώτη ενώ υπάρχει ακαδημία

Τον Δεκέμβριο του 2022 ο γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής Κωνσταντίνος Παπαθανασίου προκήρυξε δημόσιο διαγωνισμό σχετικά με την επιλογή αναδόχου για το έργο «Ενέργειες Επιμόρφωσης και Πιστοποίησης Δεξιοτήτων Σωφρονιστικού Προσωπικού». Πρόκειται για υποέργο της πράξης «Δράσεις αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού των καταστημάτων κράτησης» η οποία έχει ενταχτεί στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Δικαίου». Η σύμβαση αφορούσε την «παροχή υπηρεσιών επιμόρφωσης 800 σωφρονιστικών υπαλλήλων και ειδικότερα των κλάδων φύλαξης και εξωτερικής φρούρησης».

Η επιμόρφωση είχε να κάνει τόσο με «οριζόντια θέματα» όσο και «με εξειδικευμένα αντικείμενα που άπτονται άμεσα της επιχειρησιακής ετοιμότητας και του εξειδικευμένου έργου φύλαξης και ασφάλειας», όπως αναφερόταν στην προκήρυξη. Η διάρκεια υλοποίησης της σύμβασης ορίστηκε σε επτά μήνες και το κόστος της ανάθεσης σε 1,228 εκατ. ευρώ.

Πριν από λίγες ημέρες, συγκεκριμένα στις 7 Απριλίου, με απόφαση του Κ. Παπαθανασίου το έργο κατοχυρώθηκε στην Αποψη ΑΕ. Η εταιρεία υπηρεσιών συμβουλευτικής πληροφορικής και εκπαίδευσης, με πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο τον Χαράλαμπο Ζαφειρόπουλο, είχε απασχολήσει έντονα τη δημοσιότητα το 2020 όταν ξέσπασε το σκάνδαλο των vouchers με τα «σκόιλ ελικίκου» και «μέτζη του νέουκτη» επί υπουργίας Γιάννη Βρούτση στο Εργασίας. Ο Χ. Ζαφειρόπουλος ήταν ένα από τα πρόσωπα που είχαν αποκτήσει μία από τις επτά πλατφόρμες του προγράμματος μέσω των οποίων θα γινόταν η τηλεκπαίδευση επιστημόνων στην πανδημία. Επρόκειτο, όπως αποδείχθηκε, για έναν τραγέλαφο, που ανάγκασε την κυβέρνηση να ανακρούσει πρύμναν μετά τον σάλο που ξέσπασε και να καταργήσει το πρόγραμμα.

Ειδικότερα, ο Χ. Ζαφειρόπουλος βρισκόταν πίσω από την πλατφόρμα voucher.eclassroom.gr μέσω της εταιρείας Αποψη Υπηρεσίες εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης ΕΕ. Δεν ήταν η μοναδική επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας Ζαφειρόπουλου, καθώς διαθέτει μια σειρά από εταιρείες, σύμφωνα με όσα είχαν δει το φως της δημοσιότητας εκείνη την περίοδο.

Η ανάθεση της επιμόρφωσης των σωφρονιστικών υπαλλήλων εγείρει όμως ερωτήματα τα οποία θα πρέπει να απαντήσει το αρμόδιο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Τόσο οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι όσο και οι εξωτερικοί φρουροί των φυλακών είναι κρατικοί υπάλληλοι και υποχρεούνται σε εισαγωγική εκπαίδευση μόλις διοριστούν. Η εκπαίδευση γινόταν μέχρι σήμερα πάντοτε από το αρμόδιο υπουργείο και ποτέ από ιδιώτη.

Επίσης, επί κυβέρνησης Μητσοτάκη εγκαινιάστηκε σωφρονιστική ακαδημία στη Θήβα, όπου ήδη έχουν εκπαιδευτεί σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εξωτερικοί φρουροί των φυλακών που διορίστηκαν μέσω των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ 6Κ/2018 και 9Κ/2021. Εκτός από την εισαγωγική εκπαίδευση, σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εξωτερικοί φρουροί συμμετέχουν κατά καιρούς σε επιμορφώσεις και σεμινάρια, τα οποία συνήθως γίνονται από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Επομένως τίθεται το ερώτημα γιατί επιλέχθηκε ιδιώτης για την εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων με κόστος 1,2 εκατ. ευρώ ενώ αυτή θα μπορούσε να γίνει δωρεάν από το υπουργείο;

«Και άλλος πλατφορμάρχης από τα σκόιλ ελικίκου»

Εκτός από την “Αποψη ΑΕ”, στον διαγωνισμό συμμετείχε και η κοινοπραξία εταιρειών «Η Δήμητρα» Εκπαιδευτική Συμβουλευτική Ανώνυμη Εταιρεία – Ευρωπρόοδος Εκπαιδευτικός Ομιλος Μονοπρόσωπη ΙΚΕ.

Η εταιρεία Δήμητρα είναι συμφερόντων Νίκου Πιτσούλη, ο οποίος μέσω της «Δήμητρα ΚΕΚ ΑΕ» είχε αποκτήσει την πλατφόρμα edimitra.gr. Δηλαδή μία από τις συνολικά επτά πλατφόρμες για το πρόγραμμα των «σκόιλ ελικίκου». Το όνομα του Ν. Πιτσούλη έχει συνδεθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 με πληθώρα ΜΚΟ, μεταξύ των οποίων και η ΚΕΣΣΑ Δήμητρα (μετονομάστηκε το 2011 σε anthropomania). Δημοσιεύματα επικαλούμενα έρευνες των αρχών ενέπλεκαν το όνομά του στο μεγάλο «φαγοπότι» των ΜΚΟ. Φαίνεται να έχει διαχρονικά άριστη σχέση με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Φωτογραφίες του μεταξύ άλλων με τον Κώστα Καραμανλή, τον Κάρολο Παπούλια και τον Δημήτρη Αβραμόπουλο φιγουράρουν στα social media.

Ο Χ. Ζαφειρόπουλος, που πήρε το έργο της επιμόρφωσης των σωφρονιστικών υπαλλήλων, έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Ν. Πιτσούλη, που συμμετείχε στον διαγωνισμό ως ανταγωνιστής. Σύμφωνα με δημοσίευμα τότε της «Ελευθεροτυπίας», τα ΚΕΚ Αποψη και Δήμητρα ενεπλάκησαν στο σκάνδαλο υποκλοπής προσωπικών δεδομένων χιλιάδων ανέργων του ΟΑΕΔ το 2013, που έσκασε πάλι επί υπουργίας Γ. Βρούτση. Το λογισμικό που φέρεται να έκλεβε τα δεδομένα ανήκε στην εταιρεία BeeGroup ΑΕ, ιδιοκτησίας του Ν. Πιτσούλη.

Επίσης το 2015 οι Ζαφειρόπουλος και Πιτσούλης είχαν ιδρύσει την Κοινοπραξία «Δήμητρα» ΕΣ ΑΕ – ΚΕΚ Αποψη ΑΕ «Υπηρεσίες Εκπαίδευσης» για να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό «Δράσεις επιμόρφωσης εργαζόμενων και στελεχών του ΟΑΕΔ».

«Ανάθεση σε εταιρείες με… πλημμέλειες»

Στις 12 Απριλίου το Ελεγκτικό Συνέδριο διαβίβασε στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, και συγκεκριμένα στη Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων, αντίγραφο «πράξης προσυμβατικού ελέγχου» σχετικά με τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης σε κοινοπραξία ιδιωτών. Η ανάθεση αφορούσε την «πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του εθνικού προγράμματος ανάπτυξης». Δηλαδή ο ανάδοχος ουσιαστικά παρείχε υποστήριξη «στο σχεδιασμό, τη διαχείριση, παρακολούθηση, αξιολόγηση και έλεγχο των προγραμμάτων αυτών». Ο ανάδοχος επιλέχθηκε ύστερα από διαγωνισμό που προκήρυξε τον Ιούλιο του 2022 ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Στον διαγωνισμό υπέβαλαν προσφορά έξι εταιρείες. Τον Δεκέμβριο του 2022 η επιτροπή αποσφράγισης των προσφορών αξιολόγησε τις οικονομικές προσφορές. Το έργο ανατέθηκε στην Ενωση Οικονομικών Φορέων με την επωνυμία Ε. Νικολαΐδης – Μ. Μανιάτη ΟΕ – Κοινωνία Γνώσης Υπηρεσίες Εκπαίδευσης – Οργάνωσης Πληροφορικής Μονοπρόσωπη Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης. Η συγκεκριμένη επιλογή έγινε με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση. Το κόστος της σύμβασης ανήλθε σε 390.000 ευρώ για τρία έτη, ενώ δινόταν η δυνατότητα για παράταση της σύμβασης για ακόμη ένα έτος με αντίτιμο 136.400 ευρώ.

Η επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 1η Υπηρεσία του Τομέα Ανάπτυξης και Επενδύσεων έλεγξε την ανάθεση. Κατά τον έλεγχο διαπίστωσε «ουσιώδεις πλημμέλειες», με αποτέλεσμα να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «κωλύεται η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης». Επρόκειτο ουσιαστικά για απόφαση-χαστούκι κατά του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, όπου προΐσταται ο Αδωνης Γεωργιάδης.

«Δεν προσκομίστηκαν στοιχεία για το κόστος»

Σύμφωνα με την επίτροπο, στην περίπτωση της συγκεκριμένης ανάθεσης δεν φαίνεται να τηρήθηκε «η προπαρασκευαστική διαδικασία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού» της. Κανονικά και με βάση τη σχετική νομοθεσία οι αναθέτουσες αρχές, στην προκειμένη περίπτωση δηλαδή το υπουργείο Ανάπτυξης, συντάσσουν «ειδικό φάκελο δημόσιας σύμβασης». Σ’ αυτόν πρέπει να περιλαμβάνονται μια σειρά από στοιχεία, όπως για παράδειγμα «τεκμηρίωση της σκοπιμότητας της σύμβασης», έγγραφα κ.λπ., καθώς επίσης και τεκμηρίωση του κόστους της σύμβασης.

Ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση η επίτροπος διαπίστωσε ότι «δεν τηρήθηκε η προπαρασκευαστική διαδικασία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού», ενώ δεν προσκομίστηκαν από την πλευρά του υπουργείου «στοιχεία περί τεκμηρίωσης του ύψους του Π/Υ της παρεχόμενης υπηρεσίας», παρότι η επίτροπος το ζήτησε εγγράφως. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στην πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στην απαντητική απόφαση του υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων «γίνεται αόριστη αναφορά σε προγενέστερη εμπειρία, χωρίς να προσκομίζεται κάποιο δικαιολογητικό που να αποδεικνύει τον εν λόγω ισχυρισμό».

Το υπουργείο διέθετε το απαραίτητο προσωπικό 

Η επίτροπος καταλήγει επίσης και σε κάτι ακόμη σημαντικό, που έχει να κάνει με την αναγκαιότητα της ίδιας της ανάθεσης. Στο άρθρο 1.3.1 της προκήρυξης για τη «Συνοπτική περιγραφή φυσικού και οικονομικού αντικείμενου της σύμβασης», «δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένες και ειδικές εργασίες που απαιτούνται να υλοποιηθούν, στηριζόμενες σε ιδιαίτερα προσόντα και γνώσεις τις οποίες δεν διαθέτει το υπηρετούν προσωπικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων». Με απλά λόγια η επίτροπος αμφισβητεί την αναγκαιότητα της ανάθεσης, καθώς η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου διέθετε το απαραίτητο και εξειδικευμένο προσωπικό.

«Συνεπώς», όπως επισημαίνεται, «δεν τεκμηριώνονται οι λόγοι για τους οποίους δεν είναι εφικτή η υλοποίηση των υπηρεσιών με το ήδη υπηρετούν προσωπικό της Διεύθυνσης καθώς η φύση των καθηκόντων των μελών της ομάδας έργου, όχι μόνο εντάσσεται στις αρμοδιότητες της οικείας Διεύθυνσης και στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων της αλλά εξυπηρετεί τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες της, καθόσον η εκτέλεση των εργασιών αυτών προϋποθέτει ένταξη του αναδόχου στην οργανική μονάδα του αναθέτοντος φορέα και ενσωμάτωση της εργασίας του στους τυπικούς όρους απασχολήσεως του προσωπικού της Διεύθυνσης, με καθημερινή φυσική παρουσία στους χώρους εργασίας του προσωπικού και 8ωρη απασχόληση».

Το υπουργείο σε έγγραφο προς την επίτροπο επικαλέστηκε «υποστελέχωση της συγκεκριμένης Διεύθυνσης» προκειμένου να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα της ανάθεσης. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η επίτροπος, «από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι η υποστελέχωση της Διεύθυνσης, κατά το χρόνο διακήρυξης, όπως παρουσιάζεται στο απαντητικό έγγραφο της, δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής».

Ενστάσεις όμως διατυπώνει η επίτροπος και για το γεγονός ότι η επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού κήρυξε έκπτωτη μία από τις κοινοπραξίες των εταιρειών που συμμετείχαν στον διαγωνισμό με το σκεπτικό ότι η προσφορά που κατέθεσε κρίθηκε «ασυνήθιστα χαμηλή». Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται, «ούτε από τα στοιχεία του φακέλου ούτε από τη διακήρυξη προκύπτει ότι έχει καθοριστεί ένα ποσό ως έκπτωση επί του οποίου υπολογίζονται οι ποσοστιαίες μονάδες των υποβαλλόμενων προσφορών, σε κάθε δε περίπτωση δεν τίθεται θέμα εκπτώσεων καθότι δεν πρόκειται για σύμβαση εκτέλεσης δημοσίων έργων».