«Θα σας κατασχέσουμε ό,τι έχετε. Να πληρώσετε άμεσα!». Η Μαρκέλλα μόλις έκλεισε το τηλέφωνο, αλλά στο μυαλό της ακούγεται ακόμη η φωνή του υπαλλήλου της δικηγορικής εταιρείας που ζητά τις δόσεις.
Πριν χάσει τη δουλειά της, είχε πάρει δάνειο. Μετά αποφάσισε να πάρει δύο κάρτες για να το χρηματοδοτεί, καθώς οι περιστασιακές δουλειές που έκανε δεν ήταν αρκετές. «Πλέον είμαι άνεργη, χωρισμένη, με δύο παιδιά. Ζω μόνη σε ένα μικρό σπίτι και τα παιδιά με τη μητέρα μου για να είναι πιο άνετα» λέει η ίδια στο Documento εξηγώντας ότι έρχεται αντιμέτωπη με τις εισπρακτικές ακόμη και 2 ή 3 φορές την ημέρα.
«Στα γραφεία των δικηγορικών που αναλαμβάνουν τέτοιες υποθέσεις υπάρχει εκπρόσωπος της τράπεζας. Εβλεπε το ιστορικό των κλήσεων και όταν δεν καλούσαμε κάποιον συχνά μας το επεσήμαινε» λέει η Γεωργία που μέχρι πρόσφατα δούλευε σε τέτοια γραφεία.
Πίεση τριών διαβαθμίσεων
Ο ρόλος των εισπρακτικών είναι να πιέσουν όλους όσοι δεν πληρώνουν τις δόσεις. Εκείνες αμείβονται με ποσοστά επί των εισπράξεων. Η πίεση εμφανίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο είναι η ευγενική μεν επικοινωνία αλλά πιεστικά επαναλαμβανόμενη. Το δεύτερο είναι οι αυθαίρετες απειλές για εισπρακτικά μέτρα (κατασχέσεις κ.λπ.) με στόχο τη δημιουργία φόβου. Το τρίτο, οι απαξιωτικές εκφράσεις στον ίδιο τον οφειλέτη.
«Φράσεις όπως “θα σας στείλουμε αύριο ειδοποιητήριο πλειστηριασμού ή κατάσχεσης” είναι παντελώς αυθαίρετες και το χρονικό περιθώριο που τίθεται μπορεί να θεωρηθεί και απειλή» τονίζει ο δικηγόρος Γιώργος Νικολακόπουλος, έμπειρος σε τέτοιες υποθέσεις. «Αν η τράπεζα αποφασίσει να κινηθεί νομικά, υπάρχουν διαδικασίες και πρέπει να γίνει κλείσιμο του λογαριασμού, να εκδοθεί διαταγή πληρωμής και έπειτα μπορεί να ακολουθήσει πλειστηριασμός. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών όμως, μπορούν να γίνουν κινήσεις από τον οφειλέτη για να ανασταλούν οι διαδικασίες».
«Φρένο» σε αυθαιρεσίες δικηγόρων και εισπρακτικών
Πλέον το νομοθετικό πλαίσιο αυστηροποιείται με σκοπό να μπει ένα φρένο στην ασυδοσία. Οι εισπρακτικές θα επιτρέπεται να επικοινωνούν μια φορά την εβδομάδα με τον οφειλέτη, ενώ το ίδιο θα ισχύει και για τους δικηγόρους που αναλαμβάνουν να ενημερώσουν. Αυστηρότερη γίνεται και η ταυτοποίηση του οφειλέτη, ώστε να εξασφαλίζεται ότι η επικοινωνία θα γίνεται αποκλειστικά με τον ίδιο.
Σημαντική κίνηση είναι και η επέκταση του νόμου, ώστε να αφορά για πρώτη φορά και τα δικηγορικά γραφεία. Ετσι, αν και μέχρι τώρα υπήρχαν μόνο οι ποινές του δικηγορικού συλλόγου, ο οποίος θεωρεί πειθαρχικό παράπτωμα για μια δικηγορική εταιρεία να ακολουθεί τακτικές εισπρακτικών, επικοινωνώντας πάνω από μία φορά με τον οφειλέτη, πλέον ενδεχόμενες παραβάσεις των δικηγορικών εταιρειών θα βρίσκουν απέναντί τους και τον νόμο.
Από το 2012 μέχρι σήμερα, έχουν επιβληθεί σε εισπρακτικές πρόστιμα για παράβαση της νομοθεσίας που ανέρχονται στις 850.000 ευρώ. «Η κατάσταση είναι δύσκολη. Η λύση πρέπει να είναι διοικητική και να μη χρειάζεται οι καταναλωτές να ψάχνουν δικαίωση στα δικαστήρια» τονίζει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, δικηγόρος και γενική διευθύντρια της ΕΚΠΟΙΖΩ.
Δικαιώνονται όσοι κυνηγιούνται
Την ίδια ώρα, στα δικαστήρια πληθαίνουν οι περιπτώσεις δικαίωσης δανειοληπτών που έχουν πέσει θύματα κυνηγητού. Μάλιστα, έχουν εκδοθεί τελεσίδικες αποφάσεις, όπως η 3428/2016 του Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία οφειλέτης πέτυχε αποζημίωση 5.869 ευρώ. Η Alpha Bank είχε δώσει τα προσωπικά του στοιχεία στην εταιρεία ενημέρωσης D MAN, χωρίς να τον έχει ενημερώσει.
Το θέμα που προκύπτει και στο οποίο επιχειρούν να βασιστούν οι τράπεζες είναι πως στην υπογραφή του δανείου ή της πιστωτικής κάρτας συμπεριλαμβάνεται προειδοποιητικό κείμενο. Αυτό λέει πως τα προσωπικά δεδομένα του καταναλωτή είναι πιθανό να μεταβιβαστούν σε άλλη εταιρεία. Το δικαστήριο όμως, αποφάσισε πως αυτό δεν συνιστά επαρκή ενημέρωση του καταναλωτή για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Ξεκαθαρίζει πως θα πρέπει πριν διαβιβαστούν τα στοιχεία του σε κάποια εταιρεία, δηλαδή αφού η οφειλή γίνει ληξιπρόθεσμη, να ενημερωθεί ρητά και με ξεχωριστό έγγραφο.
Σε εξέλιξη εισαγγελική έρευνα
Ο εισαγγελέας Γ. Πέτρου ερευνά αυτή την περίοδο σειρά εταιρειών ως ύποπτων για διάπραξη κακουργηματικών αδικημάτων, όπως η εκβίαση, η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα κ.ά. Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, μέχρι στιγμής τα περισσότερα από τα αδικήματα που έχουν «δεθεί» είναι πλημμεληματικού χαρακτήρα κι έχουν παραγραφεί.
Οι μεγάλοι παίκτες
«Βασιλιάς» των δικηγορικών που αναλαμβάνουν ενημέρωση οφειλετών είναι η εταιρεία των αδερφών Γιώργου και Μάριου Σιούφα, υιών του πρώην προέδρου της Βουλής Δημήτρη Σιούφα. Ανάλογη δραστηριότητα εμφανίζουν αρκετές δικηγορικές εταιρείες, όπως η «Χαρακτινιώτης και συνεργάτες» και άλλες.
«Συνεργαζόμαστε με τις τράπεζες και αναλαμβάνουμε τις δικαστικές διαδικασίες. Παίρνουμε τηλέφωνα αλλά από τους 1.000 θα μας βρίσουν οι 30. Οι έξυπνοι διαπραγματεύονται. Λένε κάποιοι ότι βρίσκουν 15 κλήσεις. Αν δεν το σηκώνουν, δεν είναι λογικό να ξαναπάρουμε; Αν κάποιος δεν έχει χρήματα, εμείς δεν ξανακαλούμε» λέει ο Ιωάννης Χαρακτινιώτης.
Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες ενημέρωσης οφείλουν να είναι δηλωμένες στα μητρώα της ΓΓ Καταναλωτή προκειμένου να μπορούν να λειτουργούν και να έχουν αριθμό μητρώου, τον οποίο και αναφέρουν υποχρεωτικά στην έναρξη της κλήσης με τον οφειλέτη. Τέτοιες εταιρείες είναι η Mellon, η Κύκλος, η FirstCall και άλλες.