Στο ταξίδι του στην Ιαπωνία στην αρχή της εβδομάδας ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι αν χρειαστεί, θα χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ για να αποκρούσουν οι ΗΠΑ μια ενδεχόμενη εισβολή της Κίνας στην Ταϊβάν.
Η δήλωση αυτή έφερε για άλλη μια φορά το διπλωματικό επιτελείο σε δύσκολη θέση, καθώς φαίνεται ότι ο Μπάιντεν ξεφεύγει από την παραδοσιακή «στρατηγική ασάφεια» στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ σε σχέση με την Ταϊβάν.
«Στρατηγική ασάφεια»
Στη συνέντευξη Τύπου ο Μπάιντεν δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να υπερασπιστούν την Ταϊβάν σε περίπτωση εισβολής της Κίνας. Αυτό προκάλεσε την οργή της Κίνας, η οποία θεωρεί ότι η Ταϊβάν αποτελεί μέρος του εδάφους της και δεν μπορεί να υπάρξει ως κυρίαρχο, αυτόνομο κράτος. Η πολιτική αυτή του Πεκίνου έμεινε στην ιστορία ως «πολιτική της μίας Κίνας».
Απέναντι σε αυτήν οι ΗΠΑ τηρούσαν εδώ και δεκαετίες στάση «στρατηγικής ασάφειας» που περιγράφεται σε πολύ αδρές γραμμές ως εξής: «Οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν την Ταϊβάν αν χρειαστεί, αλλά δεν το λένε ανοιχτά». Αυτή η ασάφεια όμως βασιζόταν σε μια άλλη ασάφεια, από την πλευρά της Κίνας, η οποία διακηρύσσει την κυριαρχία της στην Ταϊβάν, αλλά αποφεύγει να κάνει ανοιχτά κινήσεις για να την επιβεβαιώσει. Σε αντάλλαγμα αυτής της ασάφειας της κινεζικής πολιτικής η Ταϊβάν αποφεύγει να προκαλεί αυτή την κυριαρχία και να αναγκάζει έτσι τις ΗΠΑ να κάνουν οποιαδήποτε δέσμευση για την ασφάλειά της.
Κινεζικές προκλήσεις
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η κινεζική κινητικότητα στη Νότια Κινεζική Θάλασσα ανησυχεί τις κυβερνήσεις τόσο της Δύσης όσο και της Ταϊβάν. Υπό τον Σι Τζινπίνγκ η Κίνα έχει γίνει περισσότερο δραστήρια στον εξωτερικό τομέα, ενώ το εθνικιστικό αίσθημα καλλιεργείται συστηματικά.
Ετσι, τα τελευταία χρόνια τα κινεζικά μαχητικά κάνουν ολοένα και περισσότερες υπερπτήσεις στον εναέριο χώρο της Ταϊβάν. Κινέζοι χάκερ εξαπολύουν καταστροφικές κυβερνο-επιθέσεις στις υποδομές του νησιού, ενώ οι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν εκτοξεύσει κατά καιρούς στρατιωτικές απειλές εναντίον της Ταϊβάν. Παράλληλα, η Κίνα προσπαθεί να περάσει μια διασταλτική ερμηνεία της υφαλοκρηπίδας διεκδικώντας την ως χωρικά ύδατα, για να συμπεριλάβει και την Ταϊβάν. Επίσης, η συμφωνία με τα Νησιά του Σολομώντα για στάθμευση πολεμικών πλοίων και η κούρσα των εξοπλισμών στην οποία έχει επιδοθεί ανεβάζουν το θερμόμετρο της ανησυχίας.
Συνειδητή απόφαση;
Μετά τη συγκεκριμένη συμπεριφορά της Κίνας ο Μπάιντεν έχει επανειλημμένως απαντήσει καταφατικά σε ερωτήσεις για τη στρατιωτική υπεράσπιση της Ταϊβάν. Το επιτελείο του υπουργείου Εξωτερικών προσπάθησε να «μαζέψει» τις δηλώσεις, όμως η επιμονή του δείχνει ότι, τουλάχιστον, υπάρχει η πρόθεση να αλλάξει το δόγμα της «στρατηγικής ασάφειας».
Το τάιμινγκ των δηλώσεων προκαλεί εύλογες απορίες για τη στρατηγική χρησιμότητά τους, αφού οι ΗΠΑ έχουν ήδη ένα ανοιχτό μέτωπο με τη Ρωσία, σύμμαχο της Κίνας, φέρνοντας τις δύο χώρες ακόμη πιο κοντά. Πάντως, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή και μια σειρά εμπορικών συμφωνιών με χώρες της περιοχής του Ειρηνικού, προεξάρχουσας της Αυστραλίας, δείχνουν ότι οι ΗΠΑ έχουν μετατοπίσει το βάρος της προσοχής τους στην ανατολική Ασία, με την κίνηση αυτή να προμηνύει έντονες τριβές σε μια περιοχή κρίσιμη για το παγκόσμιο εμπόριο.