Η διαμάχη γύρω από την εγκυρότητα της αρχής της αιτιοκρατίας, ιδίως όταν πρόκειται για την εμπειρική της εφαρμογή, αποτελεί ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα όχι μόνον στην επιστήμη και την φιλοσοφία, αλλά και στην ηθική της διάσταση κι ιδίως στην πολιτική. Κυρίως όταν αφορά υπεραπλουστευτικές κι επικίνδυνες αναγωγές, τύπου post hoc, ergo propter hoc (μετά τούτο, άρα εξαιτίας τούτου), στην οποία υπέπεσε ο Αντόνιο Ταγιάνι, πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, και μέλος της Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, θέλοντας να στηρίξει την θέση του κατά της νομιμοποίησης της καλλιέργειας κάνναβης στην Ιταλία.
«Όλοι όσοι κάνουν χρήση σκληρών ναρκωτικών έχουν ξεκινήσει καπνίζοντας ένα “τσιγαριλίκι”. Ποια είναι η γνώμη σας για την απόφαση του Εφετείου;», έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter ο Ταγιάνι, αντιδρώντας στην πρόσφατη απόφαση Εφετείου στην Ιταλία, που έκρινε νόμιμη, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, την «κατ’ οίκον» καλλιέργεια κάνναβης.
Η άποψη του Ταγιάνι δεν ήταν παρά μία επανάληψη της συζητήσιμης –επιστημονικά και κλινικά– θέσης του κόμματός του, πως η χρήση κάνναβης οδηγεί νομοτελειακά στη χρήση ηρωίνης και κοκαΐνης, όμως η ανάρτησή του στο Twitter άνοιξε τους κρουνούς των σχολίων, καυστικών συχνά κι ειρωνικών, τόσο των απλών πολιτών, αλλά και γνωστών επιστημόνων.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει και η απάντηση του καθηγητή Ρομπέρτο Μπουριόνι, γνωστού για τις δημόσιες παρεμβάσεις του και τη μάχη απέναντι στους «αρνητές» του παιδικού εμβολιασμού, ο οποίος για να καταδείξει την αυθαιρεσία του απλουστευτικά αιτιοκρατικού επιχειρήματος του Ταγιάνι, του επεσήμανε στο Twitter: «Kαι όλοι όσοι έχουν σφάξει με μπαλτά τον κουνιάδο τους, έχουν ξεκινήσει κόβοντας ένα φιλέτο με το μαχαίρι του φαγητού. Ποια είναι η γνώμη σας για την ελεύθερη πώληση μαχαιριών φαγητού;».
Ο Ταγιάνι έσπευσε να υπερασπισθεί τη θέση του, ανταπαντώντας ως εξής: «Αγαπητέ καθηγητά, λυπούμαι που ειρωνεύεσθε μία αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Έχετε επισκεφθεί ποτέ μία κοινότητα απεξάρτησης; Όλοι θα έλεγαν το ίδιο που εξέφρασα κι εγώ».
Ωστόσο, η ανάρτηση του Ταγιάνι ήδη είχε κάνει τον γύρο του Twitter κι η αλυσίδα των σχολίων υπήρξε ασταμάτητη, με τους χρήστες του να διατυπώνουν ειρωνικά ανάλογες συλλογιστικές ακροβασίες του τύπου: «Όσοι είναι εξαρτημένοι από τον τζόγο, έχουν ξεκινήσει με επιτραπέζια παιχνίδια. Ποια είναι η γνώμη σας για την απόφαση του Εφετείου για την ελεύθερη πώληση τράπουλας κι επιτραπέζιων;». Ή ακόμη «όλοι οι αλκοολικοί ξεκίνησαν πίνοντας γάλα από μικροί». Ή όπως έγραψε μία κυρία, με μεγάλη δόση ειρωνείας: «Εγώ ξεκίνησα στα 12 μου χρόνια με ένα φιλί…».
Και δεν είχαν τέλος οι καταγγελίες για την ανάρτηση με άλλους πιο εμπειρικούς συσχετισμούς, του αυτού στατιστικού ντετερμινισμού του Ταγιάνι, όπως αυτοί που σταχυολογούν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης: «Όλοι οι αλκοολικοί ξεκίνησαν με ένα ποτηράκι κρασί. Εσείς τι σκέπτεστε για την ελεύθερη πώληση οινοπνευματωδών;». Ή: «Έχετε δίκιο. Ο ξάδελφός μου ξεκίνησε χτυπώντας κουδούνια, τώρα είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά».
Η πιο τολμηρή πρόταση πάντως ήταν η ακόλουθη: «Θαρρώ πως πολλοί εγκληματίες φοίτησαν υποχρεωτικά σε σχολείο. Εγώ θα τα καταργούσα, ιδίως τα δημοτικά, που είναι τα …πιο επικίνδυνα».