Μια συνέντευξη με τον Χαΐνη Δ. Αποστολάκη γνωρίζω εκ πείρας ότι δεν χαρακτηρίζεται από γραμμικότητα, πως είναι αιρετική, προκλητική και ότι ωθεί το πνεύμα του συνομιλητή του δεκάδες βήματα μπροστά.
Για λίγες ακόμη εμφανίσεις οι Χαΐνηδες παρουσιάζουν στο θέατρο Ροές τραγούδια απ’ όλη τη δισκογραφία τους («Το καπηλειό», «Ο ακροβάτης», «Συνταγές μαγειρικής», «Η τίγρη», «Είχα μια αγάπη μια φορά») σε ένα πρόγραμμα «αυξανόμενης εντροπίας», όπως το χαρακτηρίζουν, χοροστατούντος του «σεβασμιωτάτου αρχιεπισκόπου Γαïδουρονησίου κ. Δημητρίου (Χαΐνη) και πλήθος παναγιωτάτων επισκόπων (μουσικών)».
Στο μεταξύ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη το graphic novel «Δρακοδόντι» του Χαΐνη, σε εικονογράφηση Νίκου Μπράτου. Ενα τραγουδαφήγημα, ένα επικό παραμύθι που συνταιριάζει φυσικές και υπερφυσικές αντιθέσεις και εξελίσσει την πλοκή μέσα από δυαδικότητες. Μια διαλεκτική σύνθεση της αναζήτησης των μυστικών της ζωής σε αφηγηματικό ρυθμό που αντικατοπτρίζει –ή τουλάχιστον αυτό θα ήθελε ο ίδιος– τον κοινωνικό ρυθμό.
Η συνέντευξή μας, Δημήτρη, αναπόφευκτα θα είναι πολιτική…
Καταρχάς θέλω ν’ αποχαιρετίσω τον αδερφό μας Γιώργο Σταυράκη, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, πριν από λίγες μέρες…Οι συνεντεύξεις μου ανέκαθεν ήταν πολιτικές. Είμαι ένας ενιαίος εαυτός και δε διαχωρίζεται σε πολιτικό, καλλιτεχνικό κ.α. Υπάρχει πράξη που να μην είναι πολιτική;
Προφανώς όχι.
Διανύουμε τοπικά και οικουμενικά μια πολύ περίεργη, ενδιαφέρουσα και επικίνδυνη ιστορική φάση. Η άνοδος της εσωστρέφειας που εκφράζεται από κυβερνήσεις, κόμματα και κοινωνικά στρώματα που μετατοπίζονται στα άκρα του δεξιού φάσματος είναι εξόχως ανησυχητική.
Πού οδηγεί αυτό το φαινόμενο;
Στον περιορισμό των ατομικών και δημοκρατικών ελευθεριών, στην απέραντη επικυριαρχία της αγοράς, στη όξυνση των ανισοτήτων, στη ρητορική του μίσους, στην οικολογική καταστροφή, στους γελοίους ηγέτες⋅ δες για παράδειγμα τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Ουγγαρία, την Ιταλία και τη μετατόπιση σε παρελθοντικά στεγανά όπως το «εκλεκτό έθνος», η «αγία οικογένεια», ανόητες κατασκευές που πλέον δεν έχουν καμιά λειτουργικότητα . Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει έντονη απογοήτευση από την επονομαζόμενη Αριστερά παγκοσμίως.
Γιατί την αποκαλείς «επονομαζόμενη»;
Η Αριστερά, η οποία κατάντησε σοσιαλδημοκρατία, δεν παράγει πια πρόσωπα ποιητικά, δεν παράγει ιδέες, γι’ αυτό ο κόσμος την απαρνήθηκε, της έκλεισε την πόρτα με βρόντο. Η παγκόσμια κεντροαριστερά, όπως λέγεται, δεν αμφισβητεί αληθινά το σάπιο αξιακό σύστημα. Οι προτάσεις της αφορούν ποσοτικές μεταβολές κι όχι ποιοτικές, Μοιάζει με Δεξιά λάιτ.
Όμως ανάκαθεν η Αριστερά ήταν δυο πράγματα (όπως τα γνώρισα από τους αγνούς αγωνιστές – τα ζωντανά βιβλία): α) θησαυροφυλάκιο του ήθους (αντιστοιχία λόγων -έργων) και β) ριζοσπαστική αντίληψη για ποιοτική κοινωνική αλλαγή. Ο κόσμος όταν τον προδίδει η Δεξιά, νοιώθει προδομένος από τη σύζυγο, όταν τον προδίδει η Αριστερά, νιώθει προδομένος από την ερωμένη. Στο φαντασιακό αποτύπωμα δεν είναι το ίδιο η Δεξιά με την Αριστερά. Η πρώτη συμβολίζει το ρεαλισμό, η δεύτερη το όραμα. Έτσι ο κόσμος απαρνιέται το όνειρο, που εκ των πραγμάτων ενώνει, εξελίσσει και ανοίγει προς το μέλλον , και καταφεύγει σ’ αυτά που χωρίζουν, συρρικνώνεται σε δογματικά καλούπια υπεροχής, που υμνούν τον παρελθόντα χρόνο.
Να πάμε όμως από το γενικό στο ειδικό; Να περάσουμε στα καθ’ ημάς;
Η σημερινή κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε παραιτηθεί εδώ και καιρό, από όταν πρωτοτύπησε παγκοσμίως: κάηκε με άπνοια το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της χώρας, η Εύβοια. Πόσο μάλλον με το σκάνδαλο των υποκλοπών, το οποίο είναι τέράστιας σημασίας καθώς απειλείται η ελευθερία του ατόμου. Καθένας μας καθίσταται ύποπτος και άρα ένοχος. Θεωρώ επίσης ντροπή και κατάντια την κατάταξη στην 108η θέση στην ελευθερία του Τύπου.
Όμως τη σημερινή κυβέρνηση μάς την έφερε πεσκέσι η ‘Αριστερά’. Η Αριστερά που έγινε ποσοτική και μολύνθηκε από το μικρόβιο της εξουσιαστικής επιθυμίας και εν τέλει απομυθοποίησε και απομάγεψε την έννοια «Αριστερά».Θέλω όμως να δώσω ένα παράδειγμα. Στην Ελλάδα υπάρχει η παγκόσμια πρωτοτυπία να έχουμε δύο πηγάδια χωρίς πάτο: τη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση. Τόσο τα σχολεία όσο και τα φροντιστήρια αποτυγχάνουν να παράξουν μορφωμένες ατομικότητες. Το φροντιστήριο διδάσκει τεχνικές, ενώ το δημόσιο σχολείο είναι διεκπεραιωτικό. Αρα έχουμε μια κοινωνία που τροφοδοτεί με ενέργεια δυο πηγάδια χωρίς πάτο. Αυτό είναι έξω από κάθε λογική.
Η Αριστερά λέει ότι θα προσλάβουμε περισσότερους εκπαιδευτικούς και έγκαιρα. Αυτά είναι ποσοτικά μπαλώματα. Θα έπρεπε να δυναμιτίσει απαρχαιωμένες αντιλήψεις και συμφέροντα, με οποιοδήποτε κόστος, ώστε να προκύπτουν από τη μαθησιακή διαδικασία, ελεύθεροι πολίτες κι όχι πειθήνιοι καταναλωτές. Τι δουλειά έχει μια Αριστερά να κυνηγά απεγνωσμένα ψήφους και εξουσία; Θα έπρεπε να αναμορφώσει πολιτισμικά και να οργανώσει από τα κάτω, στη βάση κοινοτικών προτύπων μια υγιή και αρμονική ζωή. Για να μην παρεξηγηθώ: Με τον όρο «Αριστερά» αναφέρομαι στο προοδευτικό πόλο, ενώ με τον όρο «Δεξιά» στο συντηρητικό πόλο, ενός a priori χαοτικού συστήματος, που είναι το ανθρώπινο ‘οικοσύστημα’. Ο πλανήτης χρειάζεται και υγιές ριζοσπαστικό και υγιές συντηρητικό κομμάτι.
Πώς εννοείς αυτή την πολιτισμική αναμόρφωση;
Στον πολιτισμό η Δεξιά προβάλλει το ψεύτικο, η Αριστερά το αληθοφανές κι αυτό είναι πραγματικά επικίνδυνο. Η Αριστερά ‘ντύθηκε’ την αισθητική και άρα την ηθική της Δεξιάς και εγκληματεί εις βάρος των επερχόμενων γεννεών. Το λέω στους ελάχιστους εναπομείναντες σώφρονες δημοσιογράφους: Τραβήξτε δυνατά το αυτί των περισσότερων πολιτιστικών αρθρογράφων ή δώστε τους να διαβάσουν κανένα βιβλίο περί αισθητικής. Αλλά ας δούμε τι προβάλλουν τα σάιτ της Αριστεράς για πολιτισμό; Αν κάποιος ‘καλλιτέχνης’ ψέξει την κυβέρνηση ή στη συναυλία του ακουστούν αντικυβερνητικά συνθήματα, γίνεται αυτομάτως καλλιτεχνάρα και επαναστάτης.
Έτσι στο πάνθεον των ‘επαναστατών- καλλιτεχνών’ μπορεί να βρεις κάθε καρυδιάς καρύδι: Καθωσπρέπει ‘ροκάδες’, ‘έντεχνους’ μικροαστούς, ‘ποπ’ νεόπλουτους, λάιφ στάιλ περσόνες κ.λ.π. Ποιο είναι τα κοινό χαρακτηριστικό αυτών των ‘επαναστατών’; Η κανονικότητα. Πότε προβάλαν τα ‘αριστερά’ μέσα, έναν μη κανονικό καλλιτέχνη; Όμως άν η κοινωνία είναι άρρωστη, η κανονικότητα είναι αρρώστια. Η Αριστερά θέλει να αγκαλιάσει τους «κανονικούς» καλλιτέχνες, τους συμβατούς με τη μεσαία τάξη. Είχα χρησιμοποιήσει πρώτος τον όρο «εκφασισμένο κέντρο». Μην ψάχνουνε τον φασισμό στους χρυσαυγίτες αλλά στον μεσαίο χώρο με τον οποίο φλερτάρει και η Δεξιά και η Αριστερά, για ψηφοθηρικούς λόγους.
Τελευταία, τα ‘προοδευτικά’ ΜΜΕ βρήκαν την ‘επανάσταση’ στις συναυλίες χιπ-χοπ. Όχι γιατί τους ενδιαφέρει η ποιότητα της τέχνης αλλά γιατί- όπως ανερυθρίαστα γράφουν, μαζεύουν πολύ κόσμο απολιτίκ, που θα μπορούσε να αποτελέσει μελλοντική δεξαμενή ψήφων. Πάλι έχομε μια ‘Αριστερά’ ποσοτική και χρησιμοθηρική. Όμως η ποσοτικότητα και η χρησιμοθηρία είναι χαρακτηριστικά της κοινωνίας του θεάματος, της βιομηχανίας της κουλτούρας.
Εχουν δίκιο ο Πορτοσάλτε και ο Πρετεντέρης κι ας μην έχω καμία ιδεολογική συγγένεια μαζί τους. Από πού κι ως πού δεν καταδικάζουμε το σεξιστικό «γαμιέσαι, Μητσοτάκη» που αναπαράγει το αρχέτυπο του βιασμού και συνδέει την ερωτική πράξη με την εκδίκηση;.
Ωστόσο το κοινό των Χαΐνηδων περιλαμβάνει άτομα με εξεγερσιακή διάθεση.
Θα τους το πω κατάμουτρα γιατί τους αγαπώ και καταλαβαίνω την οργή τους: κάνετε επαναστατικό τουρισμό και γηπεδικό αλκοολισμό ταυτόχρονα με συνθηματική εκτόνωση. Θέλω να τους πω, σαν παλιός αλλά ενεργός καπετάνιος και πολεμιστής, ότι η αναρχία δεν είναι πρωτίστως εξέγερση. Ετσι την πληρώσαμε με τις καταλήψεις⋅ νομίζαμε ότι μετά τα γεγονότα του Γρηγορόπουλο πιάσαμε τον πάπα…
Η αναρχία είναι η ομορφιά και η ποίηση της δόμησης, δόμηση που εάν απειληθεί εξεγείρεσαι. Στις πολεμικές τέχνες, που τόσο αγαπώ, η δόμηση είναι το θηλυκό, η ρίζα. Το χτύπημα, η εξέγερση είναι τα κλαδιά, είναι η εκδήλωση της ρίζας. Ο πολεμιστής πρέπει να έχει δυνατή ρίζα (θηλυκή δύναμη) αν θέλει αποτελεσματικά κλαδιά (αρσενική δύναμη). Να είναι λίγο περισσότερο ‘θηλυκός’ απ’ ότι ‘αρσενικός’ . Να γίνεσαι νερό που έλεγε ο Μπρούς Λι. Όταν στηρίζουμε τις συναυλίες μόνο εξεγερτικά, τον πολιτικό λόγο μόνο εξεγερτικά αλλά όχι δομικά, δεν υπάρχει λογική. Η βασική μας δουλειά είναι το όραμα να παίρνει σάρκα και οστά και τα μικρά μας περβολάκια να ανθοκοπούνε και να είναι ανοιχτά για όλους. Η εξέγερση να γίνει εάν απειληθεί αυτή η ομορφιά. Ας ποθάνουμε για την παπαρούνα μας παρά για τις ‘υψηλές’ παπαριές που πεθαίνουν οι άλλοι! Δεν μπορώ τον παραδοσιακό τρόπο αντίδρασης. Είναι προβλεπόμενος από το σύστημα, φτωχός σε φαντασία και υπερβολικά βαρετός. Λόγω της πολεμικής τέχνης που κάνω, που είναι εσωτερική και μη προτυπολογική, δεν αντιδρώ όπως οι υπόλοιποι.
Γιατί θεωρείς ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει ενταθεί το φαινόμενο των γυναικοκτονιών;
Η ‘Αριστερά’ δεν πήρε πάλι καθαρή θέση, για την αντιμετώπιση του κορονοïού, για τα δυο χρόνια αιχμαλωσίας. Αυτά ‘έγραψαν’ στην ήδη εύθραυστη ψυχολογία του κόσμου. Χάθηκε ο κοινωνικός ρυθμός, που είναι εξισορροπητικός και ιαματικός. Η αρχή της απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ για το μικρόκοσμο λέει ότι, αν κλείσεις πολλά άτομα σε στενό χώρο, ‘τρελαίνονται’. Κατ’ αναλογία, ο εγκλεισμός οδήγησε τους ανθρώπους σε καταστάσεις συναισθηματικής ακρότητας. Εν μέσω καραντίνας ηχογραφήσαμε ένα τραγούδι που με συγκλόνισε, το «Αλεξανδρινό», για τη εμβληματικότερη γυναικοκτονία στην ιστορία, τη δολοφονία της Υπατίας, η οποία για πολλούς ιστορικούς ,σηματοδοτεί το πέρασμα από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα.
Το τραγούδι γράφτηκε προτού το φαινόμενο πάρει διαστάσεις- η αληθινή τέχνη είναι εξ’ ορισμού προφητική, σαν αποκύημα του συλλογικού ασυνείδητου. (Περιττό να σας πω, ότι το τραγούδι δεν προβλήκε από κανένα ‘αριστερό’ σάιτ- αφού οι «Χαΐνηδες» δεν προσκομίζουν πιστοποιητικό αριστεροφροσύνης, ούτε αναλώνονται σε αντικυβερνητικά τσιτάτα). Αυτό που δεν έχει βάλει ο κόσμος καλά στο μυαλό του είναι ότι, οι γυναικοκτονίες είναι θέμα ταξικό. Ο πρώτος ταξικός διαχωρισμός δεν είναι πλούσιοι-φτωχοί, αλλά άντρες-γυναίκες. Κατά τη γνώμη μου, οι γυναίκες πρέπει να ανατινάξουν τα θεμέλια όλων των πατριαρχικών θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της αστικής δημοκρατίας. Από την περίοδο των μητρογραμμικών κοινωνιών, δεν έχομε κανένα στοιχείο συγκρούσεων ή ομαδικής βίας. Η ταξική κοινωνία εμφανίστηκε ταυτόχρονα με την ιδιοκτησία και την πατριαρχία.
Η ερμηνεία σου προϋποθέτει κριτική ιστορική μνήμη.
Δυστυχώς είναι της μόδας το new age παντού… και στην πολιτική. Να ξεχάσουμε τον Εμφύλιο λένε. Τίποτε δεν ξεχνιέται. Δεν μπορούμε να λέμε ότι οι Τούρκοι δεν έκαναν σφαγές και πως η Καταστροφή της Σμύρνης ήταν αποτέλεσμα του συνωστισμού. Ο αραβικός εξτρεμισμός εδράζεται στην ανάμνηση των Σταυροφοριών. Δεν σβήνουν αυτά. Οι μνήμες κρατούν αιώνες. Οι σημερινές κοινωνίες είναι χτισμένες πάνω σε ποτάμια αίματος και δακρύων. Η πραγματική δύναμη, είναι όχι να ξεχάσεις-δεν μπορείς άλλωστε- αλλά να μην αναπαράξεις τη βία που δέχτηκες.
Ποια είναι η δική σου πατρίδα;
Η ματιά του απέναντί μου. Σ’ αυτήν καθρεφτίζονται οι αλλαγές που θα οικοδομήσουν τον καινούργιο εαυτό μου. Έναν εαυτό που θα είναι πιο λεύτερος και πιο κοντά στα παιδικά μου όνειρα. Αυτά τα όνειρα είναι τα μόνα πραγματοποιήσιμα γιατί δεν αποκλείουν κανέναν.
Μουσική ακούς;
Δεν ακούω πολύ γιατί με κάνει άνω κάτω. Ακούω π.χ. το «Ολοι οι ρεμπέτες του ντουνιά» και τρέχουν τα δάκρυα μέχρι τους αστραγάλους μου. Αμα ακούω μουσική μπαίνω σε άλλη, απόκοσμη ενεργειακή κατάσταση. Δεν καταναλώνω μουσική. Η μουσική είναι ιερά πελέκια που καρφώνονται στα στήθια μου, όταν τα έχω απόλυτη ανάγκη, και με αναγεννούν. Δεν μπορώ να την ακούω στις τράπεζες, στα σουπερμάρκετ… δεν το αντέχω. Αγαπώ την ταβέρνα του Οικονόμου στα Πετράλωνα – από τις ελάχιστες που δεν βάζει μουσική γιατί τη σέβεται. Δεν είναι συνοδευτικό της μπριζόλας. Αυτή τη δουλειά την κάνουν οι πατάτες.
Τι θα δούμε στις τωρινές σας παραστάσεις;
Οι Χαΐνηδες κάνουν ένα πείραμα: συναυλίες με κέντρο τη μουσική. Σε όλες τις μουσικές σκηνές, το επίκεντρο είναι το αλκοόλ και το κουτομπολιό. Αυτό δε συμβαίνει με τις άλλες τέχνες (θέατρο, χορός, κινηματογράφος). Η μουσική είναι η πιο ξεφτιλισμένη τέχνη. Στις ‘Ροές’ ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα θέατρα που διαχειρίζονται καλλιτέχνες κι όχι εταιρείες παραγωγής, μας φιλοξενεί η ιδιοφυής συνεργάτιδα μας, Χριστίνα Σουγιουλτζή από την ομάδα «Κι όμΩς κινείται».
Έχομε φτάξει μια πολύ ωραία μπάντα. Θα ’θελα να πω τα ονόματά τους: ο Μιχάλης Γαλάνης στα ντραμς, ο Γιώργος Κωνσταντίνου στο μπάσο, ο Δημήτρης Ζαχαριουδάκης στην κιθάρα και το τραγούδι, ο Μιχάλης Νικόπουλος στο λαούτο, το μαντολίνο, το μπουζούκι και το τραγούδι, η Αγγελική Σύρκου στο τραγούδι, ο Πίτερ Τζέικς στο κλαρίνο, το φλικόρνο, την τρομπέτα, το νέι, εγώ στη λύρα και τη φωνή κι ο Βασίλης Αλεξόπουλος στην ηχοληψία. Καλούμε τον κόσμο να ’ρθει, έχουμε και ωραίο ρακάκι! (χα χα!).
INFO
Στις 13, 14, 20 και 21/1. Οι Ροές διαθέτουν χώρο για καθήμενους, όρθιους και για όσους επιθυμούν να χορέψουν.