Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει σχετικά με τις βόμβες διασποράς που πρόκειται να προμηθευτεί η Ουκρανία από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα όπλο εξαιρετικά επικίνδυνο για άμαχους. Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Πυρομαχικά Διασποράς του 2010, την οποία έχουν υπογράψει 123 χώρες (13 δεν την έχουν επικυρώσει) απαγορεύεται η παραγωγή, αποθήκευση και χρήση τους.
Ανάμεσα στις χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση βρίσκεται και η Ελλάδα, η οποία επιπλέον τα παράγει! Σύμφωνα με πληροφορίες το θέμα έχει συζητηθεί μερικές φορές στο υπουργείο Αμυνας αλλά έχει φρενάρει από την αντίθεση ανώτατων στρατιωτικών που τα θεωρούν σημαντικό αμυντικό όπλο, ειδικά για τον Εβρο.
Τα πυρομαχικά διασποράς χρησιμοποιούνται είτε ως βόμβες από αεροπλάνα ή εκτοξεύονται από πυροβόλα. Αντί για ένα βλήμα, όπως τα συνηθισμένα πυρομαχικά έχουν δεκάδες ή εκατοντάδες μικρές βόμβες που διασκορπίζονται σε ιδιαίτερα μεγάλες εκτάσεις, σκοτώνοντας όχι μονάχα στρατιώτες, αλλά κυρίως αμάχους, συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών. Καθώς μόνο το 40% εκρήγνυται κατά την πρόσκρουση αποτελούν θανάσιμη απειλή για δεκαετίες μετά τις πολεμικές συγκρούσεις και μπορούν να εκραγούν και να ακρωτηριάσουν ή να σκοτώσουν ένα άτομο ανά πάσα στιγμή.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα στηρίξουν τον ουκρανικό στρατό περαιτέρω, με την αποστολή πυρομαχικών διασποράς. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου υπογράμμισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε συζητήσει ήδη το θέμα με τους συμμάχους. Δικαιολόγησε ωστόσο την απόφαση της Ουάσιγκτον λέγοντας ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί ήδη αυτόν τον τύπο εκρηκτικής ύλης στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει Deutsche Welle ο αριθμός των θυμάτων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Οι μισές απώλειες καταγράφηκαν στη Συρία – τόσο από επιθέσεις, όσο και από πυρομαχικά που δεν εξεράγησαν. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), οι Ρώσοι έχουν χρησιμοποιήσει σε μεγάλη κλίμακα πυρομαχικά διασποράς κατά την εισβολή στην Ουκρανία. Ως αποτέλεσμα, πολλοί πολίτες σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις είχαν επίσης χρησιμοποιήσει πυρομαχικά διασποράς, σύμφωνα με το HRW.
«Εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις αυτών των όπλων, υπάρχουν σοβαρές συνέπειες για τους αμάχους» δήλωσε στην DW ο ερευνητής του HRW Ριχ Βάιρ. «Πολλά από αυτά τα πυρομαχικά δεν εκρήγνυνται και εκθέτουν τους πολίτες σε κίνδυνο για δεκαετίες».
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι τα πυρομαχικά διασποράς θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ουκρανία στην αντεπίθεσή της κατά των ρωσικών στρατευμάτων που έχουν ταμπουρωθεί σε χαρακώματα. Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία θα μπορούσε να επισπεύσει με άλλους τρόπους το τέλος του πολέμου, χωρίς να καταφύγει σε αυτές τις βόμβες, υποστηρίζει ο Βάιρ, προσθέτοντας ότι και η Ρωσία θα πρέπει να απέχει από τη χρήση βομβών διασποράς.
Σύμφωνα με το Cluster Munitions Monitor 2022, 16 χώρες εκτιμάται ότι εξακολουθούν να παράγουν πυρομαχικά διασποράς ή σχεδιάζουν να το πράξουν στο μέλλον, όπως η Βραζιλία, η Κίνα, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Ρωσία, η Τουρκία, οι ΗΠΑ και άλλες.
