Ο δημοφιλής ηθοποιός Βλαδίμηρος Κυριακίδης μιλάει για τον ρόλο του εμβληματικού ήρωα του Θερβάντες που ενσαρκώνει φέτος το καλοκαίρι, ένα ρόλο που θεωρεί φάρο στην καριέρα του.
Οταν μαθεύτηκε πως ο Βλαδίμηρος Κυριακίδης θα ενσαρκώσει τον εμβληματικό ρόλο του Δον Κιχώτη από το ομότιτλο μυθιστόρημα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες η ταύτιση ηθοποιού με ρόλο έγινε σχεδόν αυτόματα. Οσοι γνωρίζουν τον δημοφιλή ηθοποιό κάνουν λόγο για έναν από τους πιο ευγενικούς ανθρώπους στον χώρο του θεάτρου. Με αφορμή την περιοδεία της παράστασης, που θα κάνει πρεμιέρα στις 5 Ιουλίου στο Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης, συναντήθηκα μαζί του και μιλήσαμε για τη δύναμη της καλοσύνης, τη γοητεία των ρομαντικών ανθρώπων αλλά και για τους νάρκισσους του θεάτρου. Στο τέλος δώσαμε όρκο πως ό,τι κι αν συμβεί, σε πείσμα των καιρών, εμείς θα συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε.
Σας νιώθω πολύ ενθουσιασμένο που θα ερμηνεύσετε τον Δον Κιχώτη. Τι σας συνδέει μαζί του;
Ο Δον Κιχώτης είναι ρόλος-φάρος στην καριέρα μου. Ενα φως που το νιώθω να με προστατεύει από πολλά δεινά. Τα λόγια του Θερβάντες βοούν και μας καλούν να στραφούμε στο πνεύμα και στον συνάνθρωπο μπας και καταφέρουμε να σώσουμε κάτι. Εδώ και πολλά χρόνια έχουμε αφιερώσει τη ζωή μας στην ύλη. Εξαρτιόμαστε σε τέτοιο βαθμό που λησμονήσαμε τις βασικές αξίες της ζωής μας, που δεν είναι άλλες από την καλοσύνη, την αγάπη και την προσφορά. Από τη στιγμή που απομακρυνθήκαμε από το πνεύμα αποτύχαμε και ως άνθρωποι. Δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας ούτε να ονειρευτεί. Ξέρετε, είναι κάποιοι ρόλοι που τους παντρεύεσαι. Τους νιώθεις μέσα σου. Αποζητώ την καλοσύνη των ανθρώπων. Με ενδιαφέρουν πολύ η ευγένεια και το όνειρο. Αν το καλοσκεφτούμε, το μόνο κρίμα του Δον Κιχώτη είναι ότι ονειρεύεται κι αυτό από μόνο του είναι επικίνδυνο. Για τις εξουσίες ο Δον Κιχώτης είναι επικίνδυνος άνθρωπος.
Τι είναι αυτό που τους τρομάζει σ’ εκείνον;
Η αλήθεια του! Κι ακόμη περισσότερο η τόλμη του να την εκφράζει. Δεν είναι εύκολο να ζεις όπως επιθυμείς. Δεν είναι καν εύκολο να επιθυμείς. Δεν μας επιτρέπεται. Μας θέλουν γρανάζια να δουλεύουμε όλη μέρα και να καταναλώνουμε. Καθόλου χρόνος για σκέψη, για αφύπνιση. Οποιος τολμήσει να ονειρευτεί και να διεκδικήσει έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο ανθρώπινο, φαντάζει ο τρελός του χωριού. Αν δεν μπορούμε να τον φιμώσουμε, θα τον χαμηλώσουμε. Θα του κλέψουμε την αξιοπρέπειά του και θα τον αφήσουμε γυμνό με την αλήθεια του. Οι μεγαλύτεροι επαναστάτες είναι οι «τρελοί», γιατί πώς αλλιώς κάποιος θα έβρισκε την τόλμη να υψώσει το ανάστημά του και να αντισταθεί; Τον Δον Κιχώτη τον φοβούνται και τον ζηλεύουν γιατί βγήκε από τη γραμμή και έζησε σ’ έναν άλλο κόσμο. Μαζί με τους γίγαντες και τους ανεμόμυλους. Μαζί με την αλήθεια και την καλοσύνη.
Εχουμε να κάνουμε μ’ ένα σύγχρονο διά Χριστόν σαλό όπως στον «Ηλίθιο» του Ντοστογέφσκι; Είναι υπαρκτό πρόσωπο ο Δον Κιχώτης;
Φυσικά και είναι. Ο καθένας θα μπορούσε να γίνει Δον Κιχώτης. Ο οποιοσδήποτε που θα πάλευε για έναν ομορφότερο κόσμο. Εναν κόσμο που δεν θα τον απασχολούσαν μόνο τα υλικά αγαθά αλλά θα έστρεφε το βλέμμα στον άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο που υπάρχουν οι ήρωες που αναφέρατε. Και πόσοι ακόμη που στην παγκόσμια λογοτεχνία και δραματουργία έχουν καταγραφεί ως «τρελοί». Εχουμε ανάγκη την αλήθεια τους. Τους γεννούν οι ίδιες οι εποχές. Μέσα από τα σκοτάδια αυτού του κόσμου ξεπηδούν οι Δον Κιχώτες. Δεν έχει σημασία αν φοράνε πανοπλία ή τζιν παντελόνι. Με ρωτήσατε πριν τι με συνδέει με τον Δον Κιχώτη. Επιτρέψτε μου να σας απαντήσω. Η ανάγκη μου και η επιμονή μου να ονειρεύομαι. Αν στερήσουμε από τον άνθρωπο το όνειρο, δεν μπορεί να υπάρξει σε αυτό τον πλανήτη. Από όλα τα δεινά το να σου στερούν το δικαίωμα στο όνειρο είναι το φοβερότερο από όλα.
Ο Θερβάντες βίωσε τον εξευτελισμό σε όλη του τη ζωή κι όμως έπλασε έναν ήρωα που αντιμετώπιζε όσους τον χλεύαζαν με καλοσύνη.
Η ευτυχία δεν είναι ουτοπία. Ούτε αφελές ρομάντζο. Είναι στάση ζωής και μπορεί να είναι δύσκολη, είναι όμως στο χέρι του καθενός να διαλέξει πώς θέλει να ζήσει. Ο συγγραφέας αν και είχε τραγική ζωή, με τον Δον Κιχώτη έστειλε ένα μήνυμα. Δεν άφησε να τον νικήσουν. Αντιστάθηκε και πρόσφερε στην ανθρωπότητα ένα σπουδαίο έργο. Ο Ντοστογέφσκι έγραψε πως «η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο». Να τολμήσω να προσθέσω πως η καλοσύνη και η ευγένεια θα σώσουν τον άνθρωπο; Μην τις προσπερνάμε αυτές τις αξίες. Είναι επανάσταση να σε λοιδορούν κι εσύ να τους απαντάς με καλοσύνη. Να γίνεσαι αυτό που φοβούνται. Ενας καθρέφτης που θα αντανακλά την ασχήμια τους. Οχι με σκοπό να τους τιμωρήσεις. Μα το φως γεννάει φως και νικάει τα σκοτάδια.
Ποια είναι τα όρια στα οποία μπορούμε να επέμβουμε πάνω στα κλασικά κείμενα;
Το πρόβλημα δεν είναι τα όρια αλλά οι προθέσεις. Οι περισσότεροι θέλουν απλώς να εντυπωσιάσουν. Το θέατρο αυτό λέγεται Provoke ή αλλιώς θέατρο της πρόκλησης. Είναι διαφορετικό το εμπνευσμένο θέατρο που αναζητά νέες εκφράσεις κι άλλο πράγμα ο στείρος μιμητισμός που ενδεχόμενος έχεις δει σε σκηνές του εξωτερικού και προσπαθείς να τον αντιγράψεις. Παλιά έλεγαν «δεν καταλαβαίνω και για να μην καταλαβαίνω θα είναι καλό», αυτό όμως δεν είναι σωστό. Το θέατρο δεν είναι δυσνόητο ούτε απευθύνεται στους λίγους. Εχει στο κέντρο τον άνθρωπο και σέβεται κάθε άνθρωπο χωριστά. Για να σπάσεις το άβατο των κλασικών κειμένων χρειάζεται πρωτίστως να σέβεσαι τον συγγραφέα και να δουλεύεις σκληρά.
Μέσα από τον πειραματισμό όμως δεν εξελισσόμαστε; Και σαφώς ο πειραματισμός έχει μέσα του και την αποτυχία.
Δικαίωμα στην αποτυχία έχουμε όλοι μας, άρα και ο πειραματισμός. Και έχετε δίκιο πως μπορεί να μας οδηγήσει σε νέα μονοπάτια, με μία ένσταση όμως. Για να γκρεμίσεις κάτι και να το χτίσεις από την αρχή –προτείνοντας κάτι καινούργιο– πρέπει πρώτα να το γνωρίσεις και να το σεβαστείς. Πρέπει να νικηθείς από το κείμενο. Χρειάζεται βαθιά και επίμονη γνώση. Οχι άποψη ούτε γνώμη. Γνώση καθολική που θα σε συνταράξει. Πρώτα πρέπει να μελετήσεις, να γνωρίσεις και στη συνέχεια αν έχεις κάτι να προτείνεις, είναι καλοδεχούμενο. Και δεν πειράζει αν αποτύχεις. Είναι κι αυτό μέρος της δουλειάς μας. Δεν με ενοχλεί η αποτυχία. Η ευκολία με θυμώνει. Είναι κουραστικό να προσπαθείς συνεχώς να προκαλείς.
Ενδιαφέρεται το κοινό για όλα αυτά; Οταν ένας θεατής έρθει να δει τον Κυριακίδη που τον γνωρίζει κυρίως από την τηλεόραση θα κάτσει να αναλύσει τεχνικές και προθέσεις;
Το κοινό μια χαρά μπορεί να αντιληφθεί τι είναι αυτό που βλέπει. Δεν το ξεγελάς. Οι θεατές έχουν κουραστεί από τη μανία του δημιουργού. Βλέπουν ένα συναίσθημα αυνανιστικό και ναρκισσιστικό. Φεύγουν θυμωμένοι και μπερδεμένοι γιατί αυτό που παρακολουθούν δεν τους συμπεριλαμβάνει. Το κοινό θα έρθει να δει τον Κυριακίδη γνωρίζοντας πως θα δει ένα θέατρο που θα το σεβαστεί. Δεν ξέρω αν θα το πείσει αυτό που θα δει, αλλά δεν θα νιώσει πως το κοροϊδεύει.
Θέλω να κλείσω τη συζήτησή μας με τη μνημειώδη φράση «Να αλλάξεις τον κόσμο, φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα ούτε ουτοπία. Είναι δικαιοσύνη!» και περιμένω το δικό σας σχόλιο.
Είμαι ευγνώμων στη ίδια τη ζωή για τη συνάντησή μου με τον Δον Κιχώτη. Τον ευχαριστώ γιατί κάθε φορά που πάω να λυγίσω έρχεται στον νου μου αυτός ο στίχος και ξέρω, νιώθω, πως κανείς και τίποτε δεν μπορεί να με κάνει να πάψω να ονειρεύομαι.
INFO
5 Ιουλίου έως 4 Σεπτεμβρίου. Πολλαπλοί χώροι
