Πέντε βιβλία που εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1974 και αιχμαλωτίζουν το μυαλό και τη φαντασία μας μέχρι σήμερα.
Εκτός από τα «Σαγόνια του καρχαρία» του Πίτερ Μπένσλεϊ και τη φρενίτιδα που ξεσήκωσε το ξεβρασμένο κορμί της άτυχης νεαρής στην ακτή του Λονγκ Aϊλαντ, το 1974 είδαν το φως της δημοσιότητας πολλές εκδόσεις που έγραψαν ιστορία. Ο ψυχροπολεμικός Τζον λε Καρέ φυσικά με τον αξέχαστο Σμάιλι, το σκάνδαλο Γουοτεργκέιτ στο βιβλίο των δημοσιογράφων Καρλ Μπερνστάιν και Μπομπ Γούντγουορντ και το «Αρχιπέλαγος γκουλάγκ» του Σολζενίτσιν στα αγγλικά και γαλλικά ήταν μεταξύ των μεγάλων σουξέ της χρονιάς. Υπάρχουν ωστόσο εκδοτικά διαμάντια που κυκλοφόρησαν το 1974 και μπορούμε να τα βρούμε σήμερα στα βιβλιοπωλεία το ίδιο φρέσκα και διαχρονικά, γοητευτικά και περιπετειώδη.
Από τον Κινγκ στον Μπόλντουιν
Περίοπτη θέση στη λίστα μας έχει το πρώτο μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ «Κάρι», που στοιχειώνει ακόμη τους λάτρεις του βασιλιά του σασπένς και της λογοτεχνίας του τρόμου. Ακραίο για την εποχή του ανάγνωσμα, ολοκληρώθηκε μέσα σε δύο εβδομάδες από τη στιγμή που η σύζυγος του συγγραφέα, Τάμπιθα, διέσωσε σελίδες του χειρογράφου από τον κάδο σκουπιδιών. Τη συνεπήρε τόσο η ιστορία της έφηβης αποσυνάγωγης Κάρι Γουάιτ με τις τηλεκινητικές ικανότητες, ώστε επέμεινε να ολοκληρωθεί το βιβλίο και να σταλεί σε εκδότες. Ετσι η Κάρι πήρε τη φοβερή εκδίκησή της για το σκληρό μπούλινγκ που είχε υποστεί ακόμη και από τη μητέρα της και ο 26άχρονος τότε Στ. Κινγκ έβαλε πλώρη για μια ζωή δόξας, πλούτου και πολλών ακόμη μπεστ σέλερ. Για την ιστορία, όταν το Χόλιγουντ δύο χρόνια μετά αγόρασε τα δικαιώματα για την πρώτη μεταφορά του μυθιστορήματος στον κινηματογράφο, ο Κινγκ αγόρασε στη γυναίκα του ένα πανάκριβο ευχαριστήριο δώρο.
Την ίδια χρονιά στην Ευρώπη κυκλοφόρησε ένα βιβλίο που έμελλε να αγαπηθεί πολύ και στη χώρα μας: «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ» του αντικομφορμιστή νομπελίστα Χάινριχ Μπελ με ηρωίδα τη νέα και αθώα Καταρίνα που ο κίτρινος Τύπος βάφτισε ως «υποστηρίκτρια τρομοκρατών». Η παράλογη αντιμετώπισή της από την αστυνομία και η απάνθρωπη δυσφήμησή της από τη μεγαλύτερη εφημερίδα της Γερμανίας επειδή έκανε το «λάθος» να ερωτευτεί τον καταζητούμενο παραβατικό φίλο της άγγιξαν τις ευαίσθητες χορδές χιλιάδων αναγνωστών παγκοσμίως. Ο Μπελ στηλίτευσε άγρια στο βιβλίο τη βία της δημοσιογραφίας των ταμπλόιντ πριν από την έλευση του διαδικτύου και τον επαίσχυντο τρόπο που χρησιμοποιούν για να δολοφονήσουν χαρακτήρες. Διάσημη έχει γίνει έκτοτε η εισαγωγική τολμηρή σημείωση του συγγραφέα: «Τα άτομα και η δράση αυτής της αφήγησης είναι φανταστικά. Οποιαδήποτε ομοιότητα με τις πρακτικές της εφημερίδας “Bild” δεν είναι ούτε τυχαία ούτε σκόπιμη. Είναι απλώς αναπόφευκτη».
Ο Τζέιμς Μπόλντουιν υπήρξε πρωτοπόρος ακτιβιστής σε μια εποχή που το κίνημα των ομοφυλοφίλων δεν είχε καν γεννηθεί. Ο τολμηρός και σπαρακτικά ειλικρινής Αμερικανός συγγραφέας παρέδωσε έργα που ξεσκίζουν τις σάρκες της λευκής, προτεσταντικής, ταξικής Αμερικής. Μίλησε όπως κανένας άλλος για τις φυλετικές, ταξικές και σεξουαλικές διακρίσεις στις δυτικές κοινωνίες, για τα εσωτερικά εμπόδια στον δρόμο της αποδοχής και για την ανάγκη της δίκαιης ενσωμάτωσης before it was cool. Το συγγραφικό έργο του θεωρείται κλασικό και επηρέασε πολλούς έπειτα απ’ αυτόν. Το μυθιστόρημά του «Αν η Beal Street μπορούσε να μιλήσει» θα μας αποκάλυπτε τους καημούς, τις αδικίες, τους έρωτες, τον φυλετικό ρατσισμό, την προδοσία, τον αδιάκοπο αγώνα, την οργή, την απελπισία και το ασήκωτο βάρος στους ώμους των μαύρων, οι οποίοι ήταν και είναι οι «ιδανικοί ένοχοι» μιας κοινωνίας που διαλύεται κάτω από το βάρος των ενοχών της.
Τα πιο διάσημα αστυνομικά ζευγάρια
«Μα όταν σου εξηγώ, mon ami, δεν είναι πάντοτε όλα απλούστατα;». Κάτι μας θυμίζει αυτή η φράση; Σωστά. Είναι του Ηρακλή Πουαρό, ο οποίος, με τη λογοτεχνική βοήθεια της Αγκαθα Κρίστι, ανέβασε σε αλγεβρικά ύψη την τέχνη του φόνου, αφού τη στόλισε με φινέτσα και μπόλικη βελγική εκκεντρικότητα. Το πιο διάσημο ζευγάρι της αστυνομικής λογοτεχνίας είναι ένας συνδυασμός που σκοτώνει με τον πιο διασκεδαστικό και ευφάνταστο τρόπο. Στη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Οι πρώτες υποθέσεις του Πουαρό» αποκαλύπτεται πώς ο ντετέκτιβ με το περιποιημένο μουστάκι έγινε διάσημος και ποια μυστήρια έλυσε για να χτίσει τη φήμη του καλύτερου ντετέκτιβ στον κόσμο. Αφηγητής των καθοριστικών για την καριέρα του υποθέσεων είναι ο φίλος του, Αρθουρ Χέιστινγκς, άτομο της απόλυτης εμπιστοσύνης του αλαζονικού και αξιαγάπητου ήρωα.
Το άλλο δίδυμο που άφησε εποχή στην αστυνομική λογοτεχνία από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Τομ Ρίπλεϋ και η Πατρίσια Χάισμιθ, είχε επίσης την τιμητική του το 1974 με την έκδοση του τρίτου μυθιστορήματος για τον διαβόητο δολοφόνο. Τώρα ο Ρίπλεϋ είναι ένας ολοκληρωμένος εγκληματίας που σκοτώνει μόνο όταν είναι απολύτως αναγκαίο στέλνοντας άλλους να κάνουν τη βρόμικη δουλειά. Στο μυθιστόρημα «Το παιχνίδι του Ρίπλεϋ» ο ψυχοπαθής και διαβολικά σαγηνευτικός αντι-ήρωας παρασύρει στο έγκλημα έναν έντιμο άνθρωπο που βρίσκεται στα πρόθυρα του θανάτου.