Ο Κύπριος εκδότης Κώστας Χατζηκωστής μεταφέρει τη γνώμη του τέως προέδρου για τους Ελληνες πρωθυπουργούς
Σωρεία αντιδράσεων και εύλογη αμηχανία προκάλεσαν στο Μαξίμου τα αποσπάσματα του βιβλίου του Κύπριου εκδότη και δημοσιογράφου Κώστα Χατζηκωστή «7 προεδρικά πορτραίτα» (εκδ. Γερμανός) που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο και τα οποία αναδημοσίευσε η εφημερίδα «Εστία» (25.03.2023). Στις σελίδες αυτές ο απελθών πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης αποκαλύπτει τις πρωτοβουλίες Μητσοτάκη όσον αφορά τους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην ανατολική Μεσόγειο και την ελληνοτουρκική συμφωνία που «ψηνόταν» στο παρασκήνιο, η οποία επί της ουσίας θα παραγκώνιζε την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι χαρακτηρισμοί που επιφύλασσε ο Αναστασιάδης για τον Μητσοτάκη δεν ήταν καθόλου κολακευτικοί και «κυριολεκτικά εξευτελίζουν την πολιτική αξιότητά του στα Ελλαδοτουρκικά και κυρίως στο Κυπριακό», όπως σχολιάστηκε από τον Κ. Χατζηκωστή, ο οποίος μάλιστα απέφυγε να τους καταγράψει. Από την πλευρά του ο τέως πρόεδρος της Κύπρου τρεις μέρες αφότου κυκλοφόρησε το δημοσίευμα της «Εστίας» και του δημοσιογράφου Μανώλη Κοττάκη αντέδρασε διαψεύδοντας όσα γράφτηκαν και δήλωσε πως «τα όσα ισχυρίζεται ότι ελέχθησαν για τις θέσεις του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή περί της αλλαγής έλευσης του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου όχι μόνο δεν αληθεύουν αλλά και διαψεύδονται από τα ίδια τα γεγονότα και το άψογο και άριστον της συνεργασίας μεταξύ εμού και του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας καταγράφει».
Αμεση ήταν η αντίδραση του Κύπριου εκδότη, ο οποίος διέψευσε τη διάψευση Αναστασιάδη αναφέροντας: «Γνωρίζει ότι όσες λέξεις χρησιμοποίησα είναι αυτές που ο ίδιος μου είπε. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Πρόκειται 100% για λόγια και λέξεις του προέδρου Αναστασιάδη, τα οποία ευσταθούν, ανεξαρτήτως των σκοπιμοτήτων που θέλει τώρα να εξυπηρετήσει. […] Ουδείς και ουδέποτε από τους έξι προηγούμενους προέδρους διέψευσαν έστω κι ένα ιώτα της μακροχρόνιας δημοσιογραφικής και αρθρογραφικής μου πορείας. Το ίδιο ισχύει και για το βιβλίο μου».
Αξίζει να επισημανθεί ότι το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων καταρχάς μετέδωσε τις δηλώσεις Αναστασιάδη χωρίς να περιλαμβάνει την απάντηση του Κ. Χατζηκωστή. Δεν είναι η πρώτη φορά που το ΑΠΕ-ΜΠΕ του Αιμίλιου Περδικάρη συμπεριφέρεται αντιδεοντολογικά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μητσοτάκη δίνει συνεχώς και αδιαλείπτως τα διαπιστευτήριά του στον υπεύθυνό του, δηλαδή στον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Παράκαμψη της Κύπρου»
Η βαρύτητα όσων φέρεται να λέχθηκαν από τον Αναστασιάδη είναι μεγάλη. Δύο όμως σημεία ξεχωρίζουν.
Η πρώτη καταχώρηση για τον Κυρ. Μητσοτάκη γράφεται από τον Κ. Χατζηκωστή τον Φλεβάρη του 2020 (σελ. 337-338), όταν ο Ελληνας πρωθυπουργός βολιδοσκόπησε τον τότε Κύπριο πρόεδρο «εάν θα ήταν διατεθειμένος να διακόψει το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κύπρου χάριν της επανέναρξης του διαλόγου», ενώ τότε σχολίαζε πως «έχει άριστη συνεργασία με τον Μητσοτάκη και τον Δένδια. Ο πρώτος παρόλο που έχει δυνατότητες, ακόμη δεν έχει κατακτήσει την πείρα του Τσίπρα στο δεύτερο μισό της θητείας του. Ο Τσίπρας στο τελευταίο διάστημα τύγχανε του απόλυτου σεβασμού και από τους Αμερικανούς και από τους Ευρωπαίους. Ο Δένδιας είναι πολύ πιο αποτελεσματικός και σοβαρός από τον Κοτζιά…».
Η δεύτερη καταχώρηση (σελ. 351) που αφορά τον Ελληνα πρωθυπουργό χρονολογείται τον Αύγουστο του 2021 και καταγράφεται στον απόηχο της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Βερολίνο (14.06.2021) και της συνάντησης Μητσοτάκη – Αναστασιάδη (28.7.2021). Εκεί, σύμφωνα με τον Χατζηκωστή, ο Αναστασιάδης ανέφερε: «Ο Μητσοτάκης μού ανέφερε ότι μία από τις εισηγήσεις του για βελτίωση των σχέσεων Ελλάδος – Τουρκίας ήταν και η παράκαμψη της Κύπρου από κατασκευή του Αγωγού Φυσικού Αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη και η κατεύθυνσή του προς την Τουρκία και από εκεί προς Ελλάδα και Ευρώπη».
Οι δηλώσεις αυτές, που πλέον διαψεύδονται από τον Αναστασιάδη, προκύπτουν ως συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής που άσκησε προσωπικά ο Κυρ. Μητσοτάκης και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις κατευθυντήριες γραμμές και τους χειρισμούς του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Οι χειρισμοί του Μαξίμου, ωστόσο, ήταν εκείνοι που επέτρεψαν στο τουρκικό σεισμογραφικό πλοίο «Oruç Reis» να πραγματοποιεί έρευνες επί τρεις συναπτούς μήνες στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Το δρομολόγιο του πλοίου δε, σύμφωνα με τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα, ήταν «ζήτημα που οφείλεται στις καιρικές συνθήκες». Με άλλα λόγια, το πήρε ο άνεμος… Και αφού το πήρε ο άνεμος, ο Μητσοτάκης και οι σύμβουλοί του χειρίστηκαν τις ελληνοτουρκικές διαφορές βάσει του δόγματος «όσα παίρνει ο άνεμος».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επαφές που έγιναν στο Βερολίνο τον Ιούνιο του 2021 με τον Ερντογάν και τον εκπρόσωπό του Ιμπραήμ Καλίν από τη μία και τον Κυρ. Μητσοτάκη και την τότε διευθύντρια του γραφείου του Ελένη Σουρανή από την άλλη. Τι συζητήθηκε ακόμη δεν έχει γνωστό, όμως κρίνοντας από όσα κατέγραψε ο Κ. Χατζηκωστής γίνεται κατανοητό ότι συζητήθηκαν διάφορες «δημιουργικές» ιδέες που μόνο στο δόγμα της εξωτερικής πολιτικής του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν μοιάζουν. Η κατοχύρωση του εμπορικού σήματος «Turkaegean» από την ΕΕ, στον αντίποδα, μπορεί να μη φαντάζει τόσο σημαντική μπροστά στις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά αναμφίβολα αποτελεί ένα επεισόδιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων που στιγμάτισε τη διακυβέρνηση της ΝΔ κρίνοντας από τις αντιδράσεις στον ελληνικό Τύπο.
Ο Σαμαράς και ο «χαρισματικός Τσίπρας»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές του Ν. Αναστασιάδη στους δύο προηγούμενους πρωθυπουργούς Αντώνη Σαμαρά και Αλέξη Τσίπρα. Για τον μεν Αντ. Σαμαρά ο Αναστασιάδης υπογράμμισε (σελ. 305), σύμφωνα με το βιβλίο του Κ. Χατζηκωστή: «Διαπίστωσα […] ότι η Ελλάδα συμπαρίσταται στον βαθμό και με τον τρόπο που μπορεί και ότι σύντομα θα συναντηθούμε στην Κύπρο και στην Αίγυπτο για σχετικό συντονισμό ενεργειών και εμπέδωση πιο στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας. Μιας συνεργασίας που θα πρέπει να εξελιχθεί σε ευρύτερο Μέτωπο Κρατών φιλικών και συνεργατών στην καυτή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής».
Στη συνέχεια, πάντως, ο Ν. Αναστασιάδης έριξε τα «καρφιά» του εναντίον του Αντ. Σαμαρά (σελ. 314), όπως γράφει ο Κ. Χατζηκωστής: «Μερικές εβδομάδες νωρίτερα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μού είχε δώσει την εντύπωση ότι στις Βρυξέλλες θα πήγαινε επιθετικά και ότι η “εισβολή” του Μπαρμπαρός στην Κυπριακή ΑΟΖ, που ήταν και ο βασικός λόγος που τον οδήγησε εκτός Συνομιλιών, θα ήταν η ευκαιρία για να ασκήσει “μεγάλη” πολιτική. Ιδιαίτερα θα τόνιζε στο Συμβούλιο Αρχηγών ότι, αν η Τουρκία δεν αναγνωρίσει την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και αν δεν υποστεί κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση για την επίθεση κατά της Κυπριακής Κυριαρχίας, τότε η Κύπρος θα έθετε επισήμως θέμα επανεξέτασης των Ευρωπαϊκών Κυρώσεων κατά της Ρωσίας λόγω του Ουκρανικού… Τελικά, δεν πήγε ποτέ στο Συμβούλιο Αρχηγών και παρακάλεσε τον Ελληνα πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά να αναγνώσει την ομιλία του στο Συμβούλιο. Εκείνος, αντί να τη διαβάσει, απλώς την κυκλοφόρησε… Επίσης παρά την επιμονή του Αναστασιάδη η ομιλία του δεν περιελάμβανε πουθενά εκ μέρους του αξίωση κυρώσεων κατά της Τουρκίας».
Ο Κ. Χατζηκωστής σε δεύτερο χρόνο ρώτησε τη γνώμη του Αναστασιάδη για τον τότε πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα (σελ. 319). «Με τον Αλέξη Τσίπρα πώς πάτε; Αν επρόκειτο να δώσεις κάποιον ορισμό περί του ανδρός, τι θα έλεγες εξ όσων τον γνωρίζεις;» ρώτησε ο βετεράνος δημοσιογράφος τον τέως πρόεδρο της Κύπρου, για να λάβει την εξής απάντηση: «“Κοίταξε να δεις”, μου απάντησε ο Πρόεδρος, “ο Τσίπρας είναι χαρισματικός. Δεν είναι τυχαία η πολιτική του ανέλιξη. Είναι άνθρωπος με ικανότητες και ηγετικά προσόντα”. “Εννοείς, Πρόεδρε, ότι τα καταφέρνει χαρισματικά και αποτελεσματικά στη μικροπολιτική και στα Party Politics”; “Εννοώ ότι έχει αποδειχθεί ότι η απειρία του ήταν σοβαρή και είχε ανάλογες αρνητικές συνέπειες, όμως σου λέγω είναι ηγετικά δυνατός. Είναι χαρισματικός. Μαθαίνει γρήγορα. Είναι αποφασιστικός και έχει επιδείξει πολύ σοβαρές δεξιότητες”».
Με την ανάρρηση του Μητσοτάκη στον πρωθυπουργικό θώκο τον Ιούλιο του 2019 ο ιδιοκτήτης του συγκροτήματος ΔΙΑΣ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους επανέλαβε την ερώτηση για τον Τσίπρα ενώπιον του Χρύσανθου Τσουρούλλη, γενικού διευθυντή της τηλεόρασης Sigma, ζητώντας από τον Ν. Αναστασιάδη να πει τη γνώμη του συγκριτικά με τον νέο ένοικο του Μαξίμου. «Μετά τις λίγες αυτές προεισαγωγικές λέξεις για την ομιλία στα Ηνωμένα Εθνη, άλλαξα θέμα και ρώτησα τον Πρόεδρο τι είδους Συνομιλίες είχε πρόσφατα με τον Ελληνα πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη στην Αθήνα. Ποια ήταν η εκτίμησή του για τον πολιτικό και για τον ηγέτη Κυριάκο Μητσοτάκη. Ιδιαίτερα τον ρώτησα αν ο κ. Μητσοτάκης, συγκρινόμενος με τον τέως Τσίπρα, ήταν καλύτερος και αποτελεσματικότερος συνεργάτης στο Κυπριακό» έγραψε χαρακτηριστικά ο Κ. Χατζηκωστής (σελ. 332) και ο «πρόεδρος», όπως τον αναφέρει, απάντησε: «Ο Μητσοτάκης δεν είναι βαθύς γνώστης του Κυπριακού. Είναι καλός όμως ακροατής. Εχει γνήσιο και ζωντανό ενδιαφέρον για το τι γίνεται στην Κύπρο και στο Αιγαίο. Φαίνεται ότι έχει και επίγνωση της Στρατιωτικής αδυναμίας της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας. Πιστεύει, λανθασμένα νομίζω, όπως πίστευα και εγώ στο παρελθόν, ότι οι Συνομιλίες είναι αποτελεσματικός τρόπος κατευνασμού της Τουρκικής επιθετικότητας. Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να βοηθήσει παρά μόνο διπλωματικώς. Ούτε ως Μητέρα Πατρίδα μπορεί να πράξει κάτι παραπάνω από το τίποτε. Ούτε βεβαίως ως Εγγυήτρια να στείλει Στρατιωτικές προστατευτικές αποτελεσματικές δυνάμεις. Και στο Αιγαίο ακόμα, ίσως, να έχει εξίσου το ίδιο πρόβλημα. Συνεπώς, η Κύπρος από την Ελλάδα δεν μπορεί να αναμένει ούτε στρατιωτική, ούτε ευρύτερα εγγυητική συμπαράσταση. Μπορεί μόνο να ελπίζει ότι σε κάποια πολύ κρίσιμη ώρα θα έχει καθαρή διπλωματική υποστήριξη της Ελλάδος. Οχι, ίσως, άλλες περίεργες λόγω φοβικού συνδρόμου και αδυναμίες περί του αντιθέτου πιέσεις… Πιέσεις που πολλάκις στο παρελθόν ασκήθηκαν σε προηγούμενες φάσεις του Κυπριακού. Ο Μητσοτάκης ρωτάς αν γνωρίζει το Κυπριακό. Δεν το γνωρίζει σε βάθος. Δεν γνωρίζει ούτε την Ιστορία του ούτε τα προβλήματα που το συνοδεύουν. Ούτε το πώς μπορεί να σωθεί η Κύπρος από την Τουρκική εντεινόμενη επεκτατική πολιτική. Η σύγκριση με τον Τσίπρα δεν είναι εύκολη. Είναι νωρίς ακόμη. Ο Τσίπρας, θα μπορούσα να πω, ότι είχε ένα είδος ταχείας μάθησης και αποφασιστικότητας…».
