Σε αχαρτογράφητα νερά θα κληθεί να κρατήσει το τιμόνι της Καθολικής Εκκλησίας ο διάδοχoς και το ερώτημα είναι αν θα πορευτεί στα χνάρια του πάπα Φραγκίσκου ή όχι
Σε μια περίοδο αυξανόμενων προκλήσεων και με μια βαθιά διχασμένη και ταραγμένη από σκάνδαλα Καθολική Εκκλησία, η απώλεια του πάπα Φραγκίσκου φέρνει το Βατικανό ενώπιον ευρύτερων διλημμάτων. Η θλίψη για την απώλεια του ποντίφικα συνυπάρχει με τις σκέψεις για τη διαδοχή του και, παράλληλα, προκύπτει μια σειρά από ερωτήματα για το τι μέλλει γενέσθαι όταν θα εμφανιστεί λευκός καπνός στη σκεπή του παρεκκλησίου του Σίξτου.
Προοδευτικός και οιονεί αντικομφορμιστής, συντάχθηκε με τους φτωχούς, τους μετανάστες και τους περιθωριοποιημένους. Τάχθηκε υπέρ του διαθρησκευτικού διαλόγου και της ειρήνης και προειδοποίησε μέχρι και για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Ο διάδοχός του –θα κληθεί να κρατήσει το τιμόνι της Καθολικής Εκκλησίας σε αχαρτογράφητα νερά– θα πορευτεί στα χνάρια του ή θα αλλάξει ρότα; Ποιος ο ρόλος του νέου πάπα σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, από την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ μέχρι την ανερχόμενη Κίνα και την αιματοβαμμένη Μέση Ανατολή;
Οι πιθανοί διάδοχοι
Ορισμένοι Ιταλοί καρδινάλιοι, συμπεριλαμβανομένων των Πιέτρο Παρολίν, Ματέο Ζούπι και Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα, έχουν συζητηθεί ως πιθανοί διάδοχοι, ωστόσο κι άλλοι υποψήφιοι εκτός Ευρώπης βρίσκονται επίσης στην κούρσα διαδοχής. Αν μάλιστα εκλεγεί ο 76άχρονος Πίτερ Τέρκσον ή ο 79χρονος Ρομπέρ Σαρά, τότε ο πρώτος μαύρος πάπας στην Ιστορία θα είναι γεγονός.
Παρά τους περιορισμούς που συνοδεύουν τον ρόλο του, ο ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας διαθέτει ένα είδος εξουσίας και ισχύος που συνδυάζονται η πίστη και η διπλωματία. Για τον λόγο αυτό οι πάπες υπήρξαν σημαντικοί παίκτες στις παγκόσμιες υποθέσεις, έχοντας συχνά την ικανότητα να επηρεάζουν συνειδήσεις, ακό
Διαχρονικά οι πάπες υπήρξαν σημαντικοί παίκτες στις παγκόσμιες υποθέσεις, επηρεάζοντας συνειδήσεις, ακόμη και πολιτικές αποφάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο
μη και πολιτικές αποφάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο εκλιπών Φραγκίσκος άλλωστε είχε χαρακτηρίσει τη σφαγή στη Γάζα γενοκτονία και δεν έβγαλε εκτός κάδρου κριτικής τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το 2015, μετά την πρώτη συνάντησή του Φραγκίσκου με τον τότε ηγέτη της Κούβας Ραούλ Κάστρο, ο άθεος Κάστρο αναφώνησε: «Αν ο πάπας συνεχίσει να μιλάει έτσι, αργά ή γρήγορα θα αρχίσω να προσεύχομαι ξανά».
Οι γεωπολιτικές παρεμβάσεις
Το Βατικανό έχει συνδεθεί συχνά με την παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή και ο προκαθήμενος έχει πολλές φορές ενεργό ρόλο. Ο Πολωνός Ιωάννης Παύλος Β΄ είχε ενεργό συμμετοχή στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ενθρονίστηκε καθώς μπορούσε να συμπυκνώσει όλο τον αντικομμουνιστικό συντηρητισμό του πολωνικού κλήρου και την παράδοση του εθνικιστικού-εθνικού αισθήματος της Πολωνίας ενάντια στη διπλή κατοχή της χώρας από τη ναζιστική Γερμανία και την ΕΣΣΔ στο ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Η μεγαλύτερη κίνησή του με άκρως πολιτικό συμβολισμό ήταν η επίσημη επίσκεψη στην πατρίδα του στις 2 Ιουνίου 1979. Την πραγματοποίησε παρότι είχε απαγορευτεί από τον Λεονίντ Μπρέζνιεφ, τότε γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης, ο οποίος είχε προειδοποιήσει τον πάπα να μην ανακατεύεται στα εσωτερικά της Πολωνίας. Ο Βοϊτίλα προσέλκυσε μεγάλα πλήθη, στα οποία διακήρυττε πως είχαν δικαίωμα να είναι «ελεύθεροι».
Σε μια άλλη περίπτωση, κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κονκλάβιο εξέλεξε πάπα τον αρχιεπίσκοπο της Μπολόνια Τζιάκομο ντάλα Κιέζα ως Βενέδικτο ΙΕ΄. Ο πάπας είχε απευθύνει μάλιστα την περίφημη έκκληση το 1917 κατά της «άχρηστης σφαγής», η οποία είχε πολλά κοινά με τα «Δεκατέσσερα Σημεία» με τα οποία ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον υπαγόρευσε τις συνθήκες ειρήνης σε μια κατεστραμμένη Ευρώπη δύο χρόνια αργότερα. Ενώ είχε ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ενθρονίστηκε ο Εουτζένιο Πατσέλι ως πάπας Πίος IB΄, ο οποίος έμεινε στην Ιστορία ως ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους πάπες της σύγχρονης εποχής. Βασικός λόγος ήταν η στάση του απέναντι στο Ολοκαύτωμα και οι σχέσεις του τόσο με το φασιστικό καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι όσο και με τη ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ.
