Ο κόσμος της Βάσως Μαυρουδή είναι γεμάτος από ευγένεια και γλυκύτητα. Μαγικά πλάσματα κατοικούν στις σελίδες των βιβλίων της. Μια σύγχρονη «Παραμυθαντζού» που πιστεύει πως η αγάπη κάνει θαύματα. Στο νέο της βιβλίο «Η Πεταλούδα με το τσακισμένο φτερό» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις iwrite καταπιάνεται με το ευαίσθητο θέμα της συμπερίληψης και το πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει όλους όσοι νιώθουν και αισθάνονται διαφορετικοί. Έχοντας στην καρδιά της τη μικρή Φρύνη, που έτυχε να γεννηθεί τετραπληγική, η συγγραφέας θέλησε να αφιερώσει το τρίτο της βιβλίο σε ένα κορίτσι που δεν βρίσκεται πια κοντά μας. Το οπισθόφυλλο του βιβλίου φιλοξενεί σημείωμα της Μαρίζας Κωχ και την εικονογράφηση έχει επιμεληθεί η εικαστικός –και μητέρα της Φρύνης- Κατερίνα Σαμαρά. Μια ιστορία χάδι στην καλοσύνη που κρύβει μέσα του κάθε πλάσμα.
Η πεταλούδα με το τσακισμένο φτερό είναι μια τρυφερή ιστορία συμπερίληψης. Θέλετε να μου πείτε ποια είναι η μικρή Φρύνη που της αφιερώσατε το βιβλίο;
Η Φρύνη Παπαδάτου ήταν η κόρη της αγαπημένης μου φίλης Κατερίνας Σαμαρά, η οποία είναι εικαστικός και έχει εικονογραφήσει αυτή την ιστορία και υπήρξε βαφτιστικιά μου. Το μεταξένιο αυτό πλασματάκι έτυχε να γεννηθεί τετραπληγικό και όσο έζησε μας χάρισε πολλά χαμόγελα και μας έκανε καλύτερους ανθρώπους. Η Φρύνη «έφυγε» από κοντά μας στα 22 της χρόνια και πάντα σκεφτόμουνα ότι δεν έπρεπε να χαθεί το χνάρι της από τη ζωή. Έτσι σκέφτηκα να της αφιερώσω το τρίτο μου παραμύθι, μιλώντας για μια ανάπηρη πεταλούδα, η οποία είχε αρκετές γνώσεις, για τις ιδιότητες των φυτών, που τις χάριζε απλόχερα στα πλάσματα τού δάσους και κέρδισε την αγάπη και τον σεβασμό τους.
Στη σημερινή εποχή ποια είναι η Πεταλούδα με το τσακισμένο φτερό;
Όλοι όσοι βρίσκονται στο περιθώριο. Όλοι όσοι θεωρούνται «διαφορετικοί», όλοι εκείνοι που, είτε από αδιαφορία είτε από έλλειψη ενσυναίσθησης της πολιτείας και του κοινωνικού περιβάλλοντος, δεν ανήκουν στο όλον τού κοινωνικού γίγνεσθαι. Υπάρχουν πολλές ανθρώπινες πεταλούδες με τσακισμένα φτερά τριγύρω μας, ενώ θα έπρεπε, ξέχωρα από τη σωματική και νοητική τους κατάσταση, να είναι μέρος τού κοινωνικού συνόλου και να δέχονται την αγάπη και την φροντίδα μας. Βλέπετε η μοίρα δεν είναι καλότροπη σε όλους, αλλά πιστεύω πως η αγάπη μπορεί να κάνει θαύματα. Ο κάθε άνθρωπος, ανάπηρος ή όχι, πληγωμένος ή όχι, «διαφορετικός» ή όχι, μπορεί να βρει τη δημιουργική του θέση ανάμεσά μας!
Η κοινωνία φαίνεται να μην είναι πρόθυμη να δεχτεί ό,τι δεν της μοιάζει; Ποιος είναι ο τρόπος να αλλάξει αυτό;
Τί λέτε για μια επανάσταση(χαμόγελα); Ας σοβαρευτώ όμως! Δεν είναι εύκολο να αλλάξει άρδην η κοινωνία. Χρειάζεται εκπαίδευση και μόρφωση. Και δεν εννοώ μόνο ο άνθρωπος να πάει να σπουδάσει σε όλες τις βαθμίδες, αλλά να σκεφθεί πέρα από τον εαυτό του. Να έρθει σε επαφή με όλες τις εκφάνσεις τού πολιτισμού. Να συνειδητοποιήσει ότι το κέντρο τού κόσμου δεν είναι το Εγώ του ή το χρήμα και η εξουσία, αλλά ο άνθρωπος και το περιβάλλον. Ο άλλος άνθρωπος. Ο διπλανός. Ο αλλιώτικος. Και να αγωνιστεί για το δικαίωμα τού Άλλου στην ύπαρξη, στην μόρφωση, στην εργασία, στον πολιτισμό, παράλληλα με το προσωπικό του δικαίωμα σε όλα αυτά. Και βέβαια για τον σεβασμό στο κοινό μας σπίτι που είναι ο πλανήτης και ο οποίος φιλοξενεί με έναν ολιστικό τρόπο τελείως διαφορετικά πλάσματα. Πλάσματα που συμβιώνουν εκατομμύρια τόσα χρόνια τώρα, με μια αξιοθαύμαστη και σοφή ισορροπία. Ο πλανήτης μάς διδάσκει. Αρκεί να τον «ακούσουμε» με τα μάτια τής ψυχής και του νου. Όλα είναι ειπωμένα. Δεν υπάρχει τίποτα το κρυφό στην πορεία τής ζωής. Κι όταν καταφέρουμε να συνομιλήσουμε με τον πλανήτη και τους συνανθρώπους μας, ίσως τότε να έχουμε καταφέρει να αλλάξουμε και την κοινωνία!
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αγαπήσουν το βιβλίο;
Δίνοντάς τους βιβλία από πριν μάθουν γραφή κι ανάγνωση. Ευτυχώς υπάρχουν πάμπολλα, πανέμορφα βιβλία και με ουσιαστικό περιεχόμενο. Και βέβαια να παίζουμε διάφορα παιχνίδια με το παιδί, όπου συχνά το βιβλίο θα είναι η αφορμή τού παιχνιδιού. Θυμάμαι, όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά, παίρναμε τα βιβλία τής Ζαραμπούκα π.χ., και αφού τα ξεφυλλίζαμε, παίζαμε την ιστορία που περιείχε υποδυόμενοι τα πρόσωπα τής ιστορίας. Και ήταν μια θαυμάσια εμπειρία για όλους μας.
Το αγαπημένο σας παιδικό βιβλίο;
Το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» τού Μενέλαου Λουντέμη και αργότερα το «Ο μικρός πρίγκιπας» του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ.
Γιατί τα σχολικά βιβλία είναι τόσο δυσνόητα με μια παρωχημένη και ξύλινη γλώσσα;
Φαντάζομαι, γιατί απουσιάζει η φαντασία, η τρυφερότητα και το συναίσθημα που συνήθως έχουν οι συγγραφείς. Τα βιβλία εδώ και χρόνια τα ετοιμάζουν άνθρωποι γραφειοκράτες, που δεν τους ενδιαφέρει η σε βάθος γνώση και η ευχαρίστηση που μπορεί να προσφέρει το βιβλίο στα παιδιά. Κοιτάνε να καταγράψουν τα απαραίτητα, να μάθουν τα παιδιά κουτσά-στραβά κάποια πράγματα, χωρίς όραμα. Χωρίς να ονειρεύονται ή να αγωνιούν, για έναν καλύτερο κόσμο!
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια άνθηση των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής, και μάλιστα πολλά εργαστήρια αφορούν το παιδικό βιβλίο. Θα ήθελα ένα σχόλιο.
Ό,τι προσφέρει στον άνθρωπο την δυνατότητα να εκφραστεί, που σημαίνει να σκεφθεί, να παρατηρήσει και να καταγράψει την ευαισθησία, τις ανησυχίες και τις ελπίδες του, είναι πολύ ευχάριστο. Χαίρομαι γι’ αυτό. Ίσως κι αυτή η δράση να βοηθά στην αλλαγή τής κοινωνίας, προς το καλύτερο. Όποιος μαθαίνει να γράφει, σημαίνει ότι μαθαίνει και να σκέφτεται. Κάτι που είναι πολύ αισιόδοξο και ελπιδοφόρο!
Μπορεί ένας συγγραφέας να βιοποριστεί από το επάγγελμά του; Υπάρχει στήριξη από την πολιτεία;
Κοιτάξτε! Για να καταφέρει ένας συγγραφέας να βιοπορίζεται από την συγγραφή των βιβλίων του, θα πρέπει να έχει γράψει δεκάδες βιβλία, να έχει επιτυχημένη πορεία και να έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό όνομα στην λογοτεχνία. Τι να πω για το κράτος. Δεν νομίζω ότι το υπουργείο πολιτισμού ενδιαφέρεται γενικά για τους ανθρώπους τού πολιτισμού και της τέχνης. Όσο για την στήριξη από την πολιτεία… Η γιαγιά μου έλεγε: «αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς μην περιμένεις άλλον να σε ξύσει». Πολλοί συγγραφείς επιλέγουν να ασχοληθούν και με άλλα επαγγέλματα, ώστε να επιβιώνουν με αξιοπρέπεια.
