Μια συζήτηση με τον σκηνοθέτη Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο με αφορμή την παράσταση «Μια άλλη Θήβα».
Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, σκηνοθέτης που µας έχει συνηθίσει σε έργα που εµβαθύνουν στις περίπλοκες ανθρώπινες σχέσεις, αυτή την περίοδο παρουσιάζει στο Θέατρο του Νέου Κόσµου το «Μια άλλη Θήβα» του Σέρχιο Μπλάνκο. Ενας συγγραφέας αναπτύσσει µια ιδιαίτερη σχέση µε έναν 21χρονο ισόβια καταδικασµένο για πατροκτονία, σχέση που σηµαδεύει τη ζωή του νέου άντρα αλλά και δοκιµάζει τις βεβαιότητες του µεγαλύτερου.
Παρότι στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η πατροκτονία, δεν παύει να είναι ένα έργο «ευαίσθητο, λεπτών αποχρώσεων, συγκινητικό, χωρίς καθόλου βία επί σκηνής, που δεν του λείπει καθόλου το χιούµορ, ενώ µέσα από τη σχέση του συγγραφέα µε τον νεαρό ισοβίτη ανοίγει µια χαραµάδα ελπίδας» λέει ο σκηνοθέτης µιλώντας στην εφηµερίδα.
∆εν είναι η πρώτη φορά που αποφασίζετε να δουλέψετε µε ένα έργο που περιστρέφεται γύρω από τις γονεïκές σχέσεις (θυµόµαστε τον «Γιο» αλλά και το «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα µεσάνυχτα»). Γιατί σας απασχολούν τόσο;
Με αφορά ένα ανθρωποκεντρικό θέατρο. Και η οικογένεια, κυρίως οι σχέσεις παιδιών – γονέων, είναι όπως ξέρουν όλοι καθοριστικής σηµασίας για τη ζωή των παιδιών που θα γίνουν ενήλικοι πολίτες. Είναι τόσο δύσκολο να ξεφύγει κανείς από το πρότυπο των γονιών του. Είναι σχεδόν µοιραίο από ποιον θα γεννηθείς. Επιπλέον, ζούµε σε µια κοινωνία πατριαρχική, όσο κι αν η σηµερινή πατριαρχία δεν είναι ό,τι ήταν σε προηγούµενες εποχές. Η πατριαρχία είναι η µήτρα της αντρικής βίας, γιατί η βία σε µεγάλο βαθµό έχει φύλο.
Σε πρώτο επίπεδο το έργο «Μια άλλη Θήβα» θέτει στο επίκεντρο την πατροκτονία. Ωστόσο ποιες είναι οι επιπλέον αναγνώσεις του;
Η πατροκτονία στο έργο «Μια άλλη Θήβα» έχει συµβεί δύο χρόνια νωρίτερα και ο νεαρός πατροκτόνος πληρώνει το τίµηµα φυλακισµένος ισόβια. Ωστόσο τον συγγραφέα δεν τον απασχολεί µόνο η καθαυτή πατροκτονία, η εγκληµατική πράξη, που έτσι κι αλλιώς είναι σχετικά σπάνιο φαινόµενο –σε αντίθεση µε τις γυναικοκτονίες, που είναι καθηµερινή υπόθεση παγκοσµίως– αλλά και η συµβολική πατροκτονία, που είναι η προσπάθεια των νέων αντρών να απαλλαγούν από την παρουσία του πατέρα τους και την εξάρτηση από αυτόν για να πατήσουν στα δικά τους πόδια.
Η συµβολική πατροκτονία είναι υγιές φαινόµενο. Το έργο χωρίς να ξεφεύγει από τον πυρήνα του θίγει και µια σειρά από άλλα θέµατα, όπως η αντρική ταυτότητα, η ενοχή, η ψυχική ασθένεια, η θρησκεία, ο ερωτισµός. Και η µετάπλαση όλων αυτών σε τέχνη, σε θεατρικό έργο. Οσο το έργο εξελίσσεται δεν αφηγείται απλώς µια ιστορία αλλά µιλάει και για τον τρόπο που γράφεται και οικοδοµείται αυτή η ιστορία. Κι αυτό είναι κάτι που γοητεύει τους θεατές: παρακολουθώντας την παράσταση να µπορούν να µπουν και στην «κουζίνα» του θεάτρου.
Ο συγγραφέας Σέρχιο Μπλάνκο είναι γνωστός για την ενασχόλησή του µε το θεατρικό είδος της «αυτοµυθοπλασίας», ορολογία που πρώτος χρησιµοποίησε στη λογοτεχνία ο Σερζ Ντουµπρόφσκι τη δεκαετία του ’90. Τι σηµαίνει για το θέατρο η αυτοµυθοπλασία;
Για να καταλάβει καλύτερα ο αναγνώστης, τα πρόσωπα του έργου είναι τρία: ο συγγραφέας (ερµηνεύει ο Θάνος Λέκκας), που γράφει ένα έργο για την πατροκτονία, ο πατροκτόνος και ο ηθοποιός που θα υποδυθεί τον πατροκτόνο στο θέατρο. Οι ρόλοι των δύο νεαρών ερµηνεύονται προγραµµατικά από τον ίδιο ηθοποιό (∆ηµήτρης Καπουράνης). Ο συγγραφέας στην παράσταση ταυτίζεται χονδρικά µε τον συγγραφέα του έργου, τον Σέρχιο Μπλάνκο, ο οποίος συναντιέται µε µια φανταστική πατροκτονία. Η αυτοµυθοπλασία είναι η διασταύρωση της ζωής του συγγραφέα µε φανταστικές ιστορίες. Από τη δική µου σκοπιά πάντα µε απασχολεί ως σκηνοθέτη η συνάντηση της προσωπικότητας του ηθοποιού µε τον χαρακτήρα του ήρωα που θα ερµηνεύσει. Γι’ αυτό και χαίροµαι που ήρθε στα χέρια µου αυτό το έργο.
Με τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας να αποδεικνύονται παιδοβιαστές ή γυναικοκτόνοι, πώς νιώθετε για ό,τι συµβαίνει καθηµερινά γύρω µας;
Πέρα από την άβυσσο της ψυχής του ανθρώπου, φαίνεται πως έχουν ξεχαρβαλωθεί όλοι οι κοινωνικοί µηχανισµοί που βοηθούν και προστατεύουν σ’ ένα βαθµό τον κόσµο. Σίγουρα έχουν παίξει ρόλο ο πολύµηνος εγκλεισµός της πανδηµίας, η γκρίνια και η φαγωµάρα µες στα σπίτια, ο φόβος του θανάτου. Αλλά τι να λέµε; Ανασφάλεια, ανέχεια, φόβος του πολέµου, ακροδεξιά… όπου κι αν κοιτάξεις, δεν θέλει και πολύ ο άνθρωπος για να βγάλει τον χειρότερο εαυτό του. Λίγα πράγµατα µας παρηγορούν µέσα σε αυτό τον ζόφο. Το θέατρο είναι ανάµεσα σε αυτά, θέλω να πιστεύω, µε τις λίγες δυνάµεις του.
Με την οικονοµική δυσχέρεια ποια είναι η υποστήριξη που περιµένετε ως καλλιτέχνες από την πολιτεία;
Μας χωρίζει µια άβυσσος από την πολιτεία. Αναγκαστικά θα µιλήσω µόνο για το θέατρο. Η µόνη υποστήριξη που είχαν οι άνθρωποι του θεάτρου (φυσικά όχι όλοι, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) την περίοδο της καραντίνας ήταν κάποια επιδόµατα, θα τα ονόµαζα πείνας. ∆εν καλύπταν τις βασικές ανάγκες ζωής. Τώρα λοιπόν που έχει τελειώσει αυτή η αναγκαστική ανεργία και ξανάνοιξαν τα θέατρα, πέρα από κάποιες επιχορηγήσεις της ντροπής σε θιάσους, δεν έχουµε δει κανένα δείγµα πολιτικής για τον σύγχρονο πολιτισµό. Προσωπικά είχα ακούσει θετικά την ιδέα δηµιουργίας ενός υφυπουργείου για τον σύγχρονο πολιτισµό. Έχουν περάσει τρία χρόνια διακυβέρνησης και δεν έχουµε ούτε ένα δείγµα από το όραµά τους. Οχι µόνο για τους καλλιτέχνες αλλά πρωτίστως για τους πολίτες.
INF0
«Μια άλλη Θήβα» του Σέρχιο Μπ λάνκο. Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Παίζουν: Θάνος Λέκκας, Δημήτρης Καπουράνης. Θέατρο
του Νέου Κόσμου