Οργή προκαλεί στη δημοσιογραφική κοινότητα η πληροφορία ότι η δημοσιογραφική ένωση Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ) μετατρέπεται συνειδητά σε όχημα ξεπλύματος των αρθρογράφων της ιστοσελίδας Ellinika Hoaxes, η οποία έχει αναλάβει εργολαβικά από το Facebook τη λογοκρισία και την επιβολή ποινών στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες υπό τον μανδύα της καταπολέμησης των… fake news. Ως γνωστόν, τα Ellinika Hoaxes έχουν τη δύναμη να περιορίζουν τη συνολική αναγνωσιμότητα ιστοσελίδων που εκτιμούν ότι διακινούν ψευδείς ειδήσεις, μειώνοντας την ορατότητά τους στο Facebook.
Ήδη η ΕΣΗΕΜ-Θ φέρεται να έχει δώσει την ιδιότητα του μέλους σε τουλάχιστον πέντε αρθρογράφους των Ellinika Hoaxes, ενώ πρόσφατα έφτασε στο Μεικτό Συμβούλιο της ένωσης η περίπτωση ενός υποψήφιου μέλους με έδρα τη… Λάρισα. Ο συγκεκριμένος μάλιστα είχε υπογράψει άρθρο που διέψευδε ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Βασίλη Ιγνατιάδη, επιβάλλοντας ποινή στην ιστοσελίδα iatronet.gr που εργαζόταν. Σύμφωνα με πληροφορίες, έτερο μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ κατέθεσε ένσταση για την εγγραφή του συγκεκριμένου στην ένωση, με αποτέλεσμα η περίπτωσή του να φτάσει στο Μεικτό Συμβούλιο.
Ποιος είναι όμως ο «δημοσιογράφος» που προκάλεσε τόσες αντιδράσεις στην ΕΣΗΕΜ-Θ; Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας, σε συνδυασμό με το βιογραφικό που παραθέτει στην ίδια τη σελίδα των Ellinika Hoaxes, o νέος μας «συνάδελφος» είναι «πτυχιούχος του τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στην επιχειρησιακή έρευνα και τη διαχείριση γνώσης. Εργάζεται ως business και web developer για το Κέντρο Διά Βίου Μάθησης και στο διαδικτυακό κόμβο εκπαίδευσης edu4u. Έχει αρθρογραφήσει στη lifo.gr και συμμετέχει στην ομάδα των Ellinika Hoaxes από τον Δεκέμβριο του 2017.
Ο συγκεκριμένος δηλώνει στο ίδιο βιογραφικό ότι είναι ήδη μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ, γεγονός που επιβεβαιώνουν και οι πηγές μας, οι οποίες λένε ότι τελικά η εγγραφή του στην ένωση εγκρίθηκε, αν και με οριακή πλειοψηφία.
Γιατί είναι πρόβλημα;
Το γεγονός της ένταξης αρθρογράφων των Ellinika Hoaxes σε δημοσιογραφικές ενώσεις προκαλεί τεράστια ερωτήματα δεοντολογίας, στα οποία οφείλουν να απαντήσουν οι ενώσεις που τους αποδέχονται, εν προκειμένω η ΕΣΗΕΜ-Θ και η ΕΔΗΠΗΤ που έχουν κάνει μέλος τους τον απόστρατο ναρκαλιευτή που ίδρυσε την ιστοσελίδα.
Από την πλευρά του πάντως ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΜ-Θ Νίκος Καρράς, με τον οποίο επικοινώνησαν το Documento και το koutipandoras.gr, περιορίστηκε στο εξής σχόλιο: «Το Μεικτό Συμβούλιο κατά πλειοψηφία αποφάσισε την εγγραφή του συναδέλφου».
Παρά το δεοντολογικό ζήτημα που ανακύπτει για την ένωση πάντως, οι πρώτοι που οφείλουν απαντήσεις είναι η ίδια η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, η οποία στις 20 Οκτώβρη 2021 προχώρησε στην εγγραφή της ιστοσελίδας ellinikahoaxes. gr στο Μητρώο Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης. Αλήθεια, πέραν των τυπικών χαρακτηριστικών που η ιστοσελίδα μπορεί να πληροί, η Γενική Γραμματεία θεωρεί πράγματι τα Ellinika Hoaxes ακόμη ένα ΜΜΕ; Αν ναι, πώς γίνεται ένα ΜΜΕ να έχει τη δύναμη να προκαλεί άμεση και μετρήσιμη βλάβη στην αναγνωσιμότητα των ανταγωνιστών του, χωρίς αυτό να συνιστά παραβίαση κάθε αρχής ανταγωνιστικότητας αλλά και της κοινής λογικής;
Στο ίδιο πλαίσιο κινείται άλλωστε και ο Β. Ιγνατιάδης, η περίπτωση του οποίου στάθηκε αφορμή ώστε να γνωστοποιηθεί η ένταξη αρθρογράφων των Ellinika Hoaxes στην ΕΣΗΕΜ-Θ. «Κατά την άποψή μου, είναι τουλάχιστον υποκριτικό να αναγνωρίζεται σε κάποιον η ιδιότητα του δημοσιογράφου όταν δεν την επικαλείται ούτε ο ίδιος στο βιογραφικό του. Άλλωστε πώς να την επικαλεστεί αυτός που εκ του ρόλου του στέκεται απέναντι στον δημοσιογράφο και στο έργο του;» αναφέρει σε δήλωσή του στο Documento.
Αντιδράσεις για τη δράση των Ellinika Hoaxes
Τα Ellinika Hoaxes, που ιδρύθηκαν όχι από δημοσιογράφο αλλά από… απόστρατο ναρκαλιευτή του στρατού, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στον δημοσιογραφικό κόσμο, ιδιαίτερα από τη στιγμή που το Facebook τούς έδωσε τη δυνατότητα να επιβάλλουν αυστηρές ποινές σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.
Εκτός από τα εκτενή ρεπορτάζ που έχουν δημοσιεύσει το Documento και το koutipandoras.gr για τη δράση τους, τα Ellinika Hoaxes έχουν κατηγορηθεί για καταπάτηση δεοντολογίας και έλλειψη δημοσιογραφικής επάρκειας από πολλά ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων η ΕΡΤ, η «Εφημερίδα των Συντακτών», το The Press Project, το iatronet.gr, o Ημεροδρόμος, το militaire.gr, το zougla. gr και πολλά άλλα.
Κατά των Ellinika Hoaxes άλλωστε έχει στραφεί και η ΕΣΗΕΑ, η οποία απαντώντας σε «hoax» της σελίδας τόνισε ότι συμπαραστέκεται στους δημοσιογράφους και στα ΜΜΕ «που διαμαρτύρονται για υπερβολική και άδικη αρνητική αξιολόγηση, κατά τη διαδικασία ελέγχου γεγονότων, που εφαρμόζουν το Facebook και οι συνεργάτες του στην Ελλάδα, Hellenic Hoaxes», τονίζοντας μάλιστα ότι υπάρχει αναγκαιότητα για τη δημιουργία ενός νέου φορέα ελέγχου γεγονότων με διαφάνεια, αμεροληψία και αξιοπιστία, θεσμική κατοχύρωση και οικονομική ανεξαρτησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η ανακοίνωση έγινε από την ΕΣΗΕΑ με αφορμή το συγκεκριμένο ρεπορτάζ του iatronet. gr, το οποίο «διέψευσε» ο αρθρογράφος την ίδια στιγμή που η αντίδραση της ΕΣΗΕΜ-Θ ήταν αντί ανακοίνωσης να αποστείλει επιστολή απευθείας στα Ellinika Hoaxes.
Πόσα παίρνουν για να παίζουν με τις δουλειές δημοσιογράφων
Το ερώτημα που πάντα ανακύπτει όταν ανοίγει η συζήτηση για τα Ellinika Hoaxes είναι: πόσα χρήματα αξίζει το να παίζεις με τις δουλειές των ανθρώπων που θέλεις να αποκαλείς και συναδέλφους σου; Την απάντηση δίνουν τα ίδια τα Ellinika Hoaxes στην ιστοσελίδα τους, αφού αυτό ορίζει η σύμβασή τους με το Facebook.
Συγκεκριμένα, το 2009 έλαβαν μόνο από το Facebook 302.400 δολάρια, ενώ το 2020 το ποσό από το Facebook αυξήθηκε στα 475.600 δολάρια.
Την ίδια χρονιά από τον οργανισμό πιστοποίησης των fact checkers του Facebook, τον IFCN, έλαβαν συνολικά και για διαφορετικούς λόγους 36.250 δολάρια.
