Η κηδεία του Τζίμι Κάρτερ, του πρώην προέδρου των ΗΠΑ ο οποίος απεβίωσε την Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, θα τελεστεί στον Εθνικό Καθεδρικό της Ουάσινγκτον στις 9 Ιανουαρίου, σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times.
Νωρίτερα σήμερα ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κήρυξε την 9η Ιανουαρίου ημέρα εθνικού πένθους.
Ο Μπάιντεν θα εκφωνήσει τον επικήδειο στην κρατική κηδεία. Θα προηγηθούν οκτώ ημέρες τελετών στη μνήμη του Κάρτερ στην Τζόρτζια και την Ουάσινγκτον.
Κίνα: Κινητήριος δύναμη για τις διπλωματικές σχέσεις
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ απηύθυνε σήμερα τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Τζίμι Κάρτερ, λέγοντας πως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν η κινητήριος δύναμη για την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών πριν από 40 και πλέον χρόνια.
Κατά τη θητεία του το 1977-1981, η αμερικανική κυβέρνηση εγκαθίδρυσε επίσημες σχέσεις με την Κίνα, χτίζοντας πάνω στα θεμέλια που είχαν θέσει νωρίτερα ο πρώην πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον και ο υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσιντζερ.
Ο Σι απηύθυνε τα «βαθιά συλλυπητήρια» του για τον θάνατο το Κάρτερ σε μήνυμα που εστάλη στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, όπως μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.
«Ο πρώην πρόεδρος Κάρτερ ήταν η κινητήριος δύναμη της εγκαθίδρυσης διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ και είχε σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη των σχέσεων Κίνας-ΗΠΑ και τις φιλικές ανταλλαγές και συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών», δήλωσε ο Σι σύμφωνα με το Xinhua.
«Οι σινοαμερικανικές σχέσεις είναι από τις πιο σημαντικές διμερείς σχέσεις στον κόσμο», δήλωσε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι η Κίνα είναι πρόθυμη να εργαστεί με τις ΗΠΑ για να προωθήσει τις σχέσεις τους.
Η απόφαση της κυβέρνησης Κάρτερ να αναγνωρίσει το 1979 τη θέση του Πεκίνου ότι υπάρχει μόνο μία Κίνα και ότι η Ταϊβάν είναι τμήμα της Κίνας και να διακόψει τις επίσημες σχέσεις με την Ταϊβάν βοήθησε να χαραχθεί μια νέα πορεία στις σχέσεις.
«Η ιστορική συνεισφορά του στην εξομάλυνση και ανάπτυξη των σχέσεων Κίνας-ΗΠΑ θα μνημονεύεται πάντα από τον κινεζικό λαό», έγραψε σε ανάρτησή του στο Χ ο Σίε Φενγκ, ο Κινέζος πρεσβευτής στις ΗΠΑ.
Την ίδια χρονιά, το 1979, η αμερικανική κυβέρνηση, ενώ ακολουθούσε την πολιτική της ‘Μίας Κίνας’, ψήφισε τον Νόμο για τις Σχέσεις με την Ταϊβάν, που θεσπίζει μια νομική βάση προκειμένου να παρέχονται στη νήσο τα μέσα για να αμύνεται. Το Πεκίνο θεωρεί ότι η Ταϊβάν είναι μέρος του εδάφους της και δεν έχει αποκηρύξει ποτέ τη χρήση βίας για να φέρει τη νήσο υπό τον έλεγχό της.
Ο Τζίμι Κάρτερ δεν επισκέφτηκε ποτέ την Κίνα κατά την προεδρία του αλλά βρέθηκε εκεί πριν και μετά τη θητεία του.
Ο πρώην πρόεδρος είχε μεταβεί για πρώτη φορά στην Κίνα το 1949, όταν ήταν ακόμα νεαρός αξιωματικός στο ναυτικό. Στη συνέχεια επισκέφθηκε τη χώρα το 1981, αφού είχε αποχωρήσει από το αξίωμά του, και στη συνέχεια το 1991. Ο Κάρτερ επισκέφθηκε επίσης την Κίνα τον Ιούλιο του 1997, περνώντας αρκετές ημέρες σε ένα μικρό χωριό στην επαρχία Σαντόνγκ.
Ιράν: «Αρχιτέκτονας των κυρώσεων»
Από τη φιλία, στην εχθρότητα: το Ιράν διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζίμι Κάρτερ αλλά στην Τεχεράνη πολλοί είναι αυτοί που δεν συγχωρούν τον «αρχιτέκτονα των κυρώσεων», όπως τον αποκαλούν.
Οι ΗΠΑ και το Ιράν, κάποτε στενοί σύμμαχοι, διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις του το 1980, επί προεδρίας του Τζίμι Κάρτερ, λίγο μετά την Ισλαμική Επανάσταση με την οποία ανατράπηκε η δυναστεία των Παχλαβί που έχαιρε της στήριξης της Ουάσινγκτον.
Ο Κάρτερ ήταν ο τελευταίος Αμερικανός πρόεδρος που επισκέφθηκε το Ιράν, τον Δεκέμβριο του 1977. Τότε μάλιστα είχε χαρακτηρίζει το Ιράν «νησίδα σταθερότητας σε μια από τις πιο ταραγμένες περιοχές του κόσμου».
Δύο χρόνια αργότερα, Ιρανοί φοιτητές εισέβαλαν στην αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη και έπιασαν ομήρους περίπου 50 διπλωμάτες και εργαζόμενους. Η «κρίση των ομήρων» κράτησε 444 ημέρες και η στρατιωτική επιχείρηση για την απελευθέρωσή τους κατέληξε σε φιάσκο.
Η «κρίση των ομήρων» θεωρείται από πολλούς στο Ιράν ως «ιδρυτική πράξη» της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
«Το γεγονός αυτό είχε σοβαρές συνέπειες για τις σχέσεις του Ιράν με την Αμερική», θυμάται ο Αλιρεζά, ένας 60χρονος κάτοικος της Τεχεράνης, μπροστά από την πρώην αμερικανική πρεσβεία που σήμερα στεγάζει το «μουσείο της φωλιάς της αμερικανικής κατασκοπείας». Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τηλέτυπα, δορυφορικοί αναμεταδότες και καταστροφείς εμπιστευτικών εγγράφων παρουσιάζονται ως αποδείξεις, στα μάτια ορισμένων, ότι η Τεχεράνη υπήρξε «το βασικό κέντρο της CIA στη Μέση Ανατολή».
«Ο Κάρτερ έπαιξε αρνητικό ρόλο στο Ιράν και δεν ήταν καλός για εμάς», επέμεινε ο Αλιρεζά, που δεν θέλησε να αποκαλύψει το επώνυμό του.
«Αντί να στηρίξει την επανάστασή μας, άνοιξε ένα κέντρο κατασκοπείας στη χώρα μας», είπε ο Χασάν Ταχεριφάρ, ένας έμπορος 56 ετών.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2014 στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNBC, ο Τζίμι Κάρτερ αναφέρθηκε στην κρίση των ομήρων. «Θα μπορούσα να σβήσω το Ιράν από τον χάρτη με τα όπλα που διαθέταμε» αλλά «θα σκοτώνονταν πολλοί αθώοι, συμπεριλαμβανομένων, πιθανότατα, και των ομήρων», σχολίασε τότε ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης πρώην πρόεδρος.
Έξω από την πρώην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, πολλοί Ιράν δεν έκρυβαν τη χαρά τους για τον θάνατο του Κάρτερ. «Θα σαπίσει στην κόλαση» είπε, χαμογελαστός, ένας 50χρονος άνδρας. Η κρατική τηλεόραση τον αποκάλεσε σήμερα «αρχιτέκτονα των οικονομικών κυρώσεων» σε βάρος του Ιράν, που συνεχίζονται και διευρύνονται εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
Ο πρώην πρόεδρος είχε στηρίξει πάντως τη συμφωνία του 2015 μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων. Με τη συμφωνία αυτή θα τερματιζόταν η απομόνωση του Ιράν στη διεθνή σκηνή, καθώς προέβλεπε την άρση ενός μέρους των κυρώσεων, με αντάλλαγμα τη δέσμευση της Τεχεράνης να μην αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Το Ιράν επιμένει ότι δεν έχει τέτοιες βλέψεις. Τον Μάιο του 2018 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε μονομερώς από τη συμφωνία και επέβαλε εκ νέου βαριές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, κυρίως στον πετρελαϊκό και τον οικονομικό τομέα.
Διαβάστε επίσης:
Ισπανία: Παραιτήσεις υπευθύνων ζητούν χιλιάδες πολίτες μετά τς φονικές πλημμύρες (Video)
Συρία: Ξένοι τζιχαντιστές εντάχθηκαν ως αξιωματικοί στον νέο συριακό στρατό
