Συναντηθήκαμε με τον εικονογράφο και συγγραφέα και μιλήσαμε για τη ζωή, την τέχνη και τους ήρωές του που διαβάστηκαν μέχρι και στο μοναστήρι του Δαλάι Λάμα
Πριν από λίγα χρόνια ο Τζέιμς Νόρμπερι ζούσε στα όρια της φτώχειας. Τα έργα που σχεδίαζε δεν είχαν βρει το κοινό τους και ένιωθε ότι όσο κι αν προσπαθούσε, δεν μπορούσε να βρει τον δρόμο του. Ενα βιβλίο με θέμα τον βουδισμό ήταν η αφορμή να γεννηθεί στο μυαλό του μια ιδέα που συνδύαζε το σκίτσο με την αφήγηση. Ετσι προέκυψε μια σειρά εικόνων με σύντομες αφηγήσεις, τις οποίες αρχικά μοιράστηκε στα social media. Η ανέλπιστη επιτυχία που είχαν τον οδήγησε στην αυτοέκδοση ενός βιβλίου για ενήλικες που περιλάμβανε την ιστορία ενός πάντα κι ενός δράκου που πορεύονται μαζί και επεξεργάζονται τα μεγάλα νοήματα της ζωής. Κάπως έτσι αρχίζει η ιστορία του βιβλίου «Το Μεγάλο Πάντα και ο Μικρός Δράκος», το οποίο στη συνέχεια μεταφράστηκε σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και έγινε παγκόσμιο best seller. Συνάντησα τον Τζέιμς Νόρμπερι κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του δεύτερου βιβλίου με τους δύο ήρωες, με τίτλο «Το ταξίδι του Πάντα και του Δράκου». Μιλήσαμε για τη ζωή του, την έννοια της επιτυχίας και τους ήρωές του που έφτασαν να διαβάζονται ακόμη και στο μοναστήρι του Δαλάι Λάμα.
Γεννηθήκατε στο δάσος του Ντιν, έναν τόπο ιδιαίτερο που λέγεται ότι ενέπνευσε στον Τόλκιν τον «Αρχοντα των δαχτυλιδιών».
Είναι ένα πανέμορφο και τεράστιο σε έκταση δάσος ανάμεσα στην Ουαλία και την Αγγλία, μέσα στο οποίο υπάρχουν μικρά χωριά. Σε ένα από αυτά γεννήθηκα. Ωστόσο δεν μεγάλωσα εκεί, καθώς δύο χρόνια μετά εγκατασταθήκαμε στο Τσέλτεναμ, μια αρκετά μεγάλη και όμορφη πόλη η οποία περιστοιχίζεται από μια σειρά λόφων. Πέρασα μεγάλο μέρος των παιδικών μου χρόνων μες στη φύση.
Αυτό σας έκανε να αγαπήσετε τα ζώα και να σπουδάσετε ζωολογία;
Ναι. Οταν ήμουν παιδί είχα μια σκυλίτσα την οποία αγαπούσα πολύ. Τα ζώα είναι τόσο αθώα. Είναι ευτυχισμένα με ελάχιστα πράγματα – λίγο φαγητό και νερό, μια ζεστή γωνιά και αγάπη. Εύχομαι να μπορούσα κι εγώ να ήμουν ευτυχισμένος με τόσο λίγα. Σκέφτομαι συχνά ότι χρειάζομαι καινούργιο αυτοκίνητο και καινούργια ρούχα και μετά κοιτάζω τη γάτα μου, η οποία είναι πολύ χαρούμενη χωρίς όλα αυτά. Ξέρω ότι είναι υπεραπλουστευτικό σχήμα σκέψης, ωστόσο με βοηθάει να περιορίζω την απληστία μου.
Ο πατέρας σας είναι ο ξυλογλύπτης Ιαν Νόρμπερι. Πώς ήταν να μεγαλώνετε μαζί του;
Με επηρέασε πολύ ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν επιτυχημένος στον τομέα του και μπορούσε να συντηρεί οικονομικά την οικογένειά μας από την τέχνη του. Για μένα υπήρξε το ζωντανό παράδειγμα ότι μπορεί κάποιος να βιοποριστεί από την τέχνη. Γι’ αυτό επέμεινα να σχεδιάζω για 25 χρόνια, ακόμη κι όταν αυτό που έκανα δεν είχε επιτυχία.
Τι θεωρείτε επιτυχία;
Να μπορεί κάποιος να ζει με τους δικούς του όρους. Επιτυχία είναι να ξυπνάς το πρωί και να ανυπομονείς να ζήσεις τη μέρα.
Μπορεί να νιώθει κάποιος απολύτως καλά όταν γύρω του τα πάντα είναι υπό κατάρρευση; Το ποσοστό των αστέγων στο Λονδίνο έχει εκτοξευτεί.
Παντού πλέον βλέπεις αστέγους. Σε ανθρώπινο επίπεδο κάνω ό,τι μπορώ, ακόμη κι αν αυτό είναι ελάχιστο σε σχέση με το πρόβλημα. Δεν μπορείς να απέχεις από το πρόβλημα, δεν μπορείς να κάνεις ότι δεν το βλέπεις. Ισως να μην μπορείς να σώσεις κάποιον, όμως και το λίγο που μπορείς κάνει μεγάλη διαφορά.
Γνωρίζω ότι μαζί με τη γυναίκα σας προσφέρετε σημαντική βοήθεια σε καταφύγια ζώων.
Είναι ο τρόπος μας να προσφέρουμε. Καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο.
Πώς προέκυψαν οι ήρωες των βιβλίων σας;
Τα πάντα είναι μεγάλα, απαλά, ζεστά και χαδιάρικα. Ολοι τα συμπαθούν. Το πάντα των δικών μου ιστοριών έχει αυτές τις ιδιότητες και μια εγγενή σοφία. Ο μικρός δράκος είναι το ακριβώς αντίθετο από το αναμενόμενο. Δεν είναι δυνατός και σοφός αλλά μικρός, αδύναμος και ανασφαλής. Καλλιτεχνικά πιστεύω ότι οι δύο αυτοί χαρακτήρες αλληλοσυμπληρώνονται.
Βρίσκω τους ήρωές σας σχεδόν καβαφικούς, με την έννοια ότι το πιο σημαντικό μέρος της κοινής διαδρομής τους δεν είναι ο προορισμός αλλά το ταξίδι.
Το θέμα είναι με ποιον κάνεις το ταξίδι. Κι αν το κάνεις μόνος, στόχος είναι η αυτογνωσία, η οποία έρχεται μέσα από την αποδοχή του εαυτού.
Μιλώντας για εμπειρίες ζωής ήθελα να σας ρωτήσω πώς θυμάστε την περίοδο που ζήσατε σε πλοιάριο.
Μέναμε σε ένα πλοιάριο από αυτά που υπάρχουν στα κανάλια της Αγγλίας τα οποία χρησιμοποιούνταν πριν από έναν αιώνα για τη μεταφορά άνθρακα και μετάλλων. Τα πλοιάρια αυτά εδώ και δεκαετίες χρησιμοποιούνται ως κατοικίες και διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό. Εγώ με τη γυναίκα μου τη Ρουθ, τα δύο σκυλιά μας και τα πέντε γατιά μας μείναμε σε ένα τέτοιο για ένα χρόνο. Αυτός ο τρόπος ζωής έχει χαμηλό κόστος, δεν χρειάζεται να καταβάλλεις φόρους, δεν υπάρχουν λογαριασμοί ρεύματος ή αερίου. Ωστόσο δεν είναι εύκολο να ζεις μακριά από όσα μπορεί να παρέχει ο πολιτισμός. Είναι πολύ όμορφο αλλά πολύ μοναχικό. Οπότε επιστρέψαμε στην πόλη.
Πώς νιώσατε όταν μάθατε ότι το πρώτο βιβλίο σας έφτασε μέχρι το μοναστήρι του Δαλάι Λάμα;
Οταν είδα το βίντεο που μου έστειλαν με ένα νεαρό μοναχό να διαβάζει το βιβλίο χάρηκα πολύ διότι πάντα αναρωτιόμουν πώς θα σκεφτόταν ένας βουδιστής βλέποντας τον τρόπο που έχω προσεγγίσει τον βουδισμό και την ανατολική φιλοσοφία.
INFO: Το βιβλίο «Το ταξίδι του Πάντα και του Δράκου» του Τζέιμς Νόρμπερι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση Σοφίας Τάπα
