Στις 16/03/21 η Πειραιώς ανακοίνωσε τα αποτελέσματά της για το έτος 2020 (ζημιές 520εκ.€), καθώς και τα σχέδια της για το μέλλον με την κωδική ονομασία Sunrize, τα οποία χωρίζονται σε τρεις πυλώνες: 1) Επιτάχυνση του προγράμματος μείωσης NPEs 2) Ενέργειες κεφαλαιακής ενίσχυσης 3) Επιχειρησιακό σχέδιο εξορθολογισμού.
Οι ξένοι αναλυτές την αμέσως επόμενη μέρα φάνηκαν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για τους στόχους που έχει θέσει η τράπεζα αφενός γιατί το περιβάλλον της πανδημίας αλλά και οι ανταγωνίστριες ελληνικές τράπεζες δε δίνουν τέτοια περιθώρια και αφετέρου και ίσως σημαντικότερο, λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης αναφορικά με την μέχρι τώρα πορεία της τράπεζας, δηλαδή τους στόχους που είχε θέσει παλιότερα και τι τελικά κατάφερε.
Αναφορικά με τον πρώτο πυλώνα διαβάζουμε για τις τιτλοποιήσεις στο σχέδιο Ηρακλής 2 όπου ” Τα χρεόγραφα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) περίπου €6,5 δισ. θα διακρατηθούν από τον Όμιλο, ενώ η πλειοψηφία των μεσαίας και χαμηλής προεξοφλητικής προτεραιότητας χρεογράφων σχεδιάζεται να διανεμηθεί στους μετόχους του Ομίλου”. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Ότι οι μέτοχοι της Πειραιώς θα πάρουν δωρεάν μετοχές του συγκεκριμένου SPV (όχημα ειδικού σκοπού) μέσω της τιτλοποίησης με τη μορφή ειδικού μερίσματος.
Γιατί τώρα προχωρούν σε δωρεάν διανομή μετοχών υπό τη μορφή ειδικού μερίσματος στους μετόχους, ενώ αυτό δεν έγινε στην παραπάνω περίπτωση πληρωμής του τοκομεριδίου; Το ΤΧΣ θα πάρει τις μετοχές που του αναλογούν με βάση ποιο ποσοστό; Το 61,34% ή αυτό που θα προκύψει μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Πειραιώς;
Ένα σύντομο ιστορικό
Για να δούμε όμως τι έχει συμβεί με το ΤΧΣ που είναι ο βασικός μέτοχος της Πειραιώς με 61,34% και την μη πληρωμή του τοκομεριδίου του CoCos της Πειραιώς: Η τράπεζα για το 2020, όπως έκανε και τα προηγούμενα χρόνια βάσει συμβατικής υποχρέωσης, έπρεπε να πληρώσει το τοκομερίδιο αξίας 166εκ. € προς το ΤΧΣ, όμως λόγω της σύστασης μη πληρωμής μερισμάτων από την ΕΚΤ προς τις τράπεζες κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό, παρά του ότι κεφαλαιακά η τράπεζα ήταν σε καλύτερη θέση το 2020 σε σχέση με το 2019 που έγινε κανονικά η πληρωμή. Υπήρχε όμως η δυνατότητα πληρωμής του τοκομεριδίου σε μετοχές αντί για μετρητά. Το Δ.Σ της Πειραιώς αποφάσισε ωστόσο ότι δεν το συμφέρει κάτι τέτοιο λόγω του dilution, της ζημιάς που θα είχαν υποστεί οι μέτοχοι, γιατί το ΤΧΣ θα αποκτούσε με αυτόν τον τρόπο το 44% περίπου της τράπεζας ενώ με την ολική μετατροπή των CoCos των 2δις € προς 6€ ανά μετοχή το dilution αναλογικά θα ήταν χαμηλότερα φτάνοντας σε ποσοστό το 61,34%.
Τι ψήφισε ο εκπρόσωπος του ΤΧΣ αναφορικά με την μη πληρωμή σε μετοχές του τοκομεριδίου; Πήρε την ίδια θέση με το υπόλοιπο ΔΣ συνηγορώντας στη ζημιά που τελικά υπέστη το ελληνικό Δημόσιο; Όμως ποια ζημιά τελικά υπέστη το ελληνικό Δημόσιο;
Ανεπανόρθωτη ζημιά του Δημοσίου στο άμεσο μέλλον
Το Ελληνικό Δημόσιο ζημιώθηκε μέσα σε τρεις μήνες με 1,318 δις για να μην πληρώσει η Πειραιώς 166 εκατομμύρια ευρώ που αντιστοιχούσαν στην ετήσια δόση της προς το Δημόσιο για την αποπληρωμή των μετατρέψιμων ομολογιών (CoCos) που οφείλει μετά τα 2 δις που πήρε από το Δημόσιο το 2014.
Στη σελίδα 24 των Ενδιάμεσων Οικονομικών Καταστάσεων του ΤΧΣ για το εννεάμηνο του 2020 (αναρτήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2021) αναγράφεται ρητά ότι το Δημόσιο (ΤΧΣ) έχει υποστεί ζημιά από την μετατροπή των μετατρέψιμων ομολογιών σε μετοχές, η οποία «έχει οριστικοποιηθεί σε €1.100,2 εκατ. €» με τιμή μετοχής 1,241€ (4/1/21).
Στην πραγματικότητα η ζημιά του 1,1 δις είναι πολύ μεγαλύτερη με βάση τη σημερινή τιμή της μετοχής (0,686). Αν υπολογιστεί η διαφορά, το Ελληνικό Δημόσιο ζημιώθηκε μέσα σε τρεις μήνες με 1,318 δις για να μην πληρώσει η Πειραιώς 165 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς σε αλλεπάλληλα πρακτικά – και ηχητικά- των τακτικών ενημερώσεων αναλυτών διεθνών δικτύων και στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2020 δήλωνε ότι η Τράπεζα θα συνεχίζει να πληρώνει το τοκομερίδιο του CoCo’s ακόμη και μετά το 2022.
Πλέον πρόκειται να χαθεί σημαντικό μέρος του 61,34% του ΤΧΣ, γιατί ήδη ανακοινώθηκε από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Τράπεζας αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της κατά 1 δις.
Στο μεταξύ φήμες κάνουν λόγο για πρωτοφανείς πρόσθετους όρους και προϋποθέσεις που θα έλθουν με την Αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της Τράπεζας. Αρχικά θα γίνει Reverse Split με το οποίο οι μέτοχοι θα πάρουν 1 μετοχή σε 16,5 παλιές, γεγονός που θα δεκαεξαπλασιάσει την ονομαστική τιμή (από 6 ευρώ σε 99 ευρώ) και θα υποδεκαεξαπλασιάσει τις μετοχές από (831 εκατ. σε 50,36 εκατ. μετοχές). Εν συνεχεία, με χρηματιστηριακούς αλχημισμούς, θα δημιουργηθεί ειδικό αποθεματικό ύψους 4,935 δισ. ευρώ με τις μετοχές να παραμένουν 50,36 εκατομμύρια και την ονομαστική τους αξία στο 1€. Το Δημόσιο απλώς παρακολουθεί τις εξελίξεις που ενδέχεται να προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερη ζημιά.
Το ελληνικό Δημόσιο που ανακεφαλαιοποίησε τις τράπεζες με 45 δις € και τον Σεπτέμβριο του 2021 οι συσσωρευμένες του ζημιές ήταν 37 δις €, οι οποίες αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένες στις οριστικοποιημένες καταστάσεις το πρώτο τρίμηνο του 2021, πρέπει να μπει, μέσω του ΤΧΣ, στην Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου με τα ταμειακά του διαθέσιμα, που ενώ είναι 1,4 δις, αλλά δεν πρόκειται να τοποθετήσει τόσα ώστε να κρατήσει το 61% ή έστω την πλειοψηφία των μετοχών.
Το ερώτημα για την κυβέρνηση της ΝΔ, που ήδη με την μετατροπή των ομολόγων CoCos σε μετοχές πλήγωσε επιπλέον με 1,318 δις το ήδη πληγωμένο από τα μέσα του 2019 με απομείωση Συμμετοχών στις τράπεζες 1,205 δις (σελ 15 Ενδιάμεσων Οικονομικών Καταστάσεων Γ Τριμήνου, Φεβρουάριος 2021) είναι αν θα φροντίσει να παραμείνει το Ταμείο για μεγάλο διάστημα, για 5 ή 10 χρόνια, μέτοχος των τραπεζών.
Ούτως ώστε να δει την αξία των μετοχών του στις Τράπεζες να αυγατίζει και – μέχρι να γίνει αυτό – να εισπράττει μερίσματα που θα μπαίνουν ως έσοδο στον προϋπολογισμό, να συμμετέχει στα ΔΣ των τραπεζών και να επηρεάζει τις αποφάσεις ούτως ώστε να ενισχύονται οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι ΜΜΕ ή να προωθείται η ευνοϊκότερη ρύθμιση οφειλών (με κουρέματα και αποπληρωμή σε περισσότερες δόσεις σύμφωνα με την πραγματική ικανότητα αποπληρωμής των νοικοκυριών και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων).
Όμως όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση δεν θα ακολουθήσει αυτή τη λογική της μεγιστοποίησης του οφέλους για το Δημόσιο και θα οδηγηθεί σε ασύνταχτη αποεπένδυση-παραίτηση από τις σταδιακές επιστροφές των 45 δις που έχει τοποθετήσει το Δημόσιο στα Πιστωτικά Ιδρύματα με γρήγορη μαζική πώληση (fire sale)των μετοχών που o Έλληνας φορολογούμενος πλήρωσε ξανά και ξανά με πώληση έναντι πινακίου φακής.
Κυβερνητική πρόθεση για γρήγορη κι επιζήμια έξοδο του Δημοσίου από τις τράπεζες
Την προηγούμενη εβδομάδα παρέλασαν από τις επιτροπές του Νομοσχέδιου που τροποποίησε τον Νόμο του ΤΧΣ, υπουργοί, εκπρόσωποι της ΤτΕ και ο Πρόεδρος του ΤΧΣ. Τοποθετήθηκαν ευθέως ότι ο στόχος αυτού του Νομοσχέδιου είναι η αποεπένδυση του ΤΧΣ, η έξοδος του Δημοσίου από τις τράπεζες, η οποία έχει αργήσει. Έγινε έκδηλο ότι οι διατάξεις του Νομοσχέδιου που η κυβέρνηση έφερε άνοιξαν τον δρόμο για την αποεπένδυση του Ταμείου, την σταδιακή ή και την άμεση έξοδο του από το Μετοχικό Κεφάλαιο των τραπεζών προς όφελος ιδιωτών επενδυτών.
Ο εκπρόσωπος της ΤτΕ είπε ευθέως ότι η ασυλία που παρέχει η κυβέρνηση με το έκτο άρθρο στα στελέχη του ΤΧΣ από την απιστία κατά του Δημοσίου είναι για να απεμπλακεί το Ταμείο από τις τράπεζες. Είπε: “Το τελευταίο πράγμα που θα θέλαμε, θα είναι ένα Ταμείο το οποίο κρυπτόμενο πίσω από το φόβο ποινικών διαδικασιών, θα απέφευγε να πάρει αποφάσεις απεμπλοκής του και αποεπένδυσης. Δηλαδή, να διαιωνίζει τον ρόλο του στα πιστωτικά ιδρύματα, ο οποίος κάποια στιγμή, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις, να πρέπει να τελειώσει” (Επιτροπή 9/3/21).
Με το Άρθρο τέταρτο που δίνει όλες τις αρμοδιότητες στον Πρόεδρο του Γενικού Συμβουλίου αλλά και τη δικαστική εκπροσώπηση (να κάνει μήνυση στο Ταμείο) δίνεται όλη την ευθύνη στον Πρόεδρο του ΓΣ ο οποίος παίρνει και τη wild card της ασυλίας. Μάλιστα όπως είπε ο κ. Καραγκούνης, εισηγητής της ΝΔ: «Θα ήταν ανέφικτο να μπούμε στη διαδικασία αποεπένδυσης με συγκροτημένες αρμοδιότητες και χωρίς να γνωρίζουμε ποιο είναι το κυρίαρχο όργανο του Ταμείου (εννοεί το ΓΣ και τον Πρόεδρο)» (από τα Πρακτικά της 9/3/21).
Ο δε υφυπουργός Οικονομικών, κ. Ζαββός, έδωσε και το γενικότερο στίγμα. Είπε ότι το Ταμείο επιτέλεσε τον σκοπό του και είναι σε αποδρομή. Είπε: “Σημαντικό βήμα για την κατεύθυνση αυτή είναι, λοιπόν, η απεμπλοκή του δημοσίου από τις τράπεζες. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δημιουργήθηκε το 2010 για να στηρίξει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, παρείχε την κεφαλαιακή ενίσχυση είτε για σκοπούς ανακεφαλαιοποίησης είτε για σκοπούς εξυγίανσης σταδιακά και πρέπει τώρα να αποχωρήσει εφαρμόζοντας, όμως, μια συντεταγμένη στρατηγική εξόδου” (από τα Πρακτικά της Βουλής 8/3/21).
Να γιατί το Ταμείο δεν θα χρησιμοποιήσει τα ρευστά των 1,4 δις που διαθέτει – και τα άλλα που θα εισέπραττε στο μέλλον- για να μπει σε αυξήσεις ΜΚ, όπου χρειάζεται, για να διατηρήσει τη θέση του και να μεγιστοποιήσει μακροπρόθεσμα το όφελος του: Γιατί οι ΑΜΚ που θα γίνουν θα είναι απλώς τα οχήματα για να αποεπενδύσει το Ταμείο ή αν θέλετε θα είναι η έξωση του Δημοσίου από τις τράπεζες.
Οι πράξεις της εξόδου του Δημοσίου από τις τράπεζες
Η Εθνική Ασφαλιστική είναι η πρώτη απόπειρα να εφαρμοστούν οι διατάξεις του πρόσφατα τροποποιημένου Νόμου του ΤΧΣ. Όπως διαβάζουμε στον Τύπο το ΤΧΣ θα λάβει τη θετική εισήγηση έκθεση των εταιριών αξιολόγησης της προσφοράς εξαγοράς της Εθνικής Ασφαλιστικής και θα γνωμοδοτήσει σχετικά με το συμφέρον ή μη αυτής για την τράπεζα και τους μετόχους της.
Λαμβάνοντας το «πράσινο φως» από το ΤΧΣ η τράπεζα θα κινήσει εσωτερικές διαδικασίες για έγκριση της συμφωνίας από την διοίκηση ενώ δεν αποκλείεται και έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων.
Με τον προ εβδομάδος τροποποιημένο Νόμο του ΤΧΣ και συγκεκριμένα με το Άρθρο τέταρτο και το Άρθρο έκτο, την ευθύνη για την απόφαση έχει πλέον το ΓΣ του ΤΧΣ έχοντας απαλλαγεί με ασυλία από κάθε ευθύνη απιστίας αν αποδεχτεί την εισήγηση από δύο εκθέσεις αποτίμησης που διενεργούνται από δύο ανεξάρτητους χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Όμως, όπως εκφράζεται και στην ερώτηση που κατέθεσαν 55 βουλευτές τις αξιωματικής αντιπολίτευσης το ύψος της προσφοράς εξαγοράς είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με την πριν μόλις τέσσερα χρόνια πώληση του 80% της Eurolife πουλήθηκε στο 127% της αξίας των Ιδίων Κεφαλαίων της (Book Value), αντί € 324,7 εκατ και τα οικονομικά στοιχεία τόσο από την πώληση της AXA στη Generali, όσο και από τα στοιχεία του χρηματιστηρίου για την Ευρωπαϊκή Πίστη και την Interlife. Συγκεκριμένα, η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής θα γίνει στο 40% των ιδίων κεφαλαίων της Εταιρίας και έχει οσμή οικονομικού σκανδάλου.
Αμείλικτα ερωτήματα
Το ερώτημα παραμένει αμείλικτο: Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το Ελληνικό Δημόσιο, έβαλε στις τράπεζες 45 δις και σήμερα έχει ζημιές 37 δις ή 39 δις με την πρόσφατη ανοχή που η κυβέρνηση έδειξε στην άρνηση της Πειραιώς να πληρώσει αυτά που όφειλε και τις ζημιές 1,314 δις που προέκυψαν από αυτό. Επίσης, το Ταμείο έχει μόλις 629 εκατ. αξία συμμετοχής σε μετοχές συστημικών τραπεζών μειωμένες τρεις φορές σε σχέση με το τέλος του 2019 (1,834 δις). Συνεπώς το ΤΧΣ με τις πρόσφατες αποφάσεις της κυβέρνησης βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο της αξίας του χαρτοφυλακίου του.
Σε αυτή την χειρότερη φάση θέλουν οι κυβερνητικοί παράγοντες να “ρεφάρει” το Δημόσιο στα 45 δις που έβαλε στις τράπεζες – εν μέσω σκανδάλων του PSI με το οποίο ελληνικές ζημιώθηκαν 45 δις και τα Ασφαλιστικά Ταμεία 25 δις;
Γιατί έδωσαν τη δυνατότητα το Ταμείο να πουλάει μετοχές σε χαμηλότερη τιμή από την τιμή κτήσης με ασυλία από απιστία;
Γιατί δεν αναλαμβάνει ο ίδιος ο Υπουργός να το κάνει και αφήνεται η τύχη του Δημοσίου χρήματος στον Πρόεδρο του ΤΧΣ; Αποποιείται ο Υπουργός την ευθύνη;
Μήπως ακόμα και με το κακούργημα της απιστίας, φορτώνοντας κάθε ευθύνη στη Διοίκηση του Ταμείου, με την τεράστια απώλεια για το Δημόσιο να επικρέμεται ήδη, η κυβέρνηση επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος της περιόδου 2010-2013 και ολοκληρώνει ένα καταστροφικό έργο γιατί επέρχεται γενικότερη οικονομική και πολιτική κρίση;
Το μέλλον θα φέρει πολιτικές ανακατατάξεις και οι ευθύνες θα αναζητηθούν. Όταν ο Σόλων ρωτήθηκε τι είναι νόμος, απάντησε: «ο φόβος των δειλών και η τιμωρία των τολμηρών”