Το τεύχος του Hot.Doc History που κυκλοφορεί την Κυριακή, ένθετο στο Documento, είναι αφιερωμένο στους διπλανούς μας. Τους τόσο μακρινούς και άγνωστους. Τους Τσιγγάνους, Ρομ ή Ρομά ή Ρομανί, αν προτιμάτε ή Γύφτους όπως ακομπλεξάριστα δηλώνει μια κατηγορία απ΄ αυτούς, ή Ατζίγκανους, κατά τους παλιότερους.
Μέσα από τις σελίδες θα γνωρίσουμε την περιπέτεια μια φυλής που ξεκίνησε πριν από 17 αιώνες από τη βόρεια Ινδία, διέσχισε την Περσία και έφτασε στη Μικρά Ασία και τη «Μικρά Αίγυπτο». Στην Κωνσταντινούπολη τον 11ο αιώνα και το 1332 στην Κρήτη. Γύρω στο 1400 περνάνε από την Βλαχία στην Ουγγαρία και τη Γερμανία. Και το 1513 διαβαίνουν τη Μάγχη. Σήμερα συνθέτουν έναν παγκόσμιο πληθυσμό 20.000.000 ανθρώπων –ακόμη και στην Αμερική και την Αυστραλία- ο οποίος όμως δεν επεζήτησε εθνική-κρατική συγκρότηση.
Μαθαίνουμε τα περιπλανώμενα επαγγέλματα τους (μουζικάντες, χειρομάντες, σιδεράδες, ακροβάτες) και ανατρέχουμε στον νομαδικό και άστατο τρόπο ζωής τους που παραδοσιακά προκαλούσε την αντιπάθεια των «νοικοκυραίων». Στις κρατικές διώξεις που τους ανάγκασαν να αναπτύξουν νέες στρατηγικές επιβίωσης.
Καταγράφουμε το Ολοκαύτωμα των Τσιγγάνων από τους ναζί. Το «καφέ τρίγωνο» που τους φόρεσαν, όπως το κίτρινο αστέρι στους Εβραίους. Με τραγικό απολογισμό τουλάχιστον 250.000 θυμάτων.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αγνοημένη σελίδα της συμμετοχής Τσιγγάνων στην ελληνική Εθνική Αντίσταση και τον θάνατο του «καπετάν Γύφτου» στη μάχη της Λαμπούσας.
Τέλος γνωρίζουμε τα ονόματα πολλών συμπολιτών μας που διαπρέπουν στην τέχνη ή τον αθλητισμό και έχουν δηλώσει την τσιγγάνικη καταγωγή τους.
