Οι ασφαλιστικές εισφορές γίνονται χρηματιστηριακός τζόγος και η ζημιά μεταφέρεται στον φορολογούμενο
Τελικά ψηφίστηκε το έκτρωµα που αλλάζει τα πάντα στην επικουρική ασφάλιση από τις αρχές του 2022. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεπικουρούµενος από τους Παναγιώτη Τσακλόγλου και Κωστή Χατζηδάκη αλλά και από το σύνολο των βουλευτών του κυβερνώντος κόµµατος έζωσε τα θεµέλια του συστήµατος επικουρικής ασφάλισης µε βόµβες ναπάλµ. Ετοιµάζεται άµεσα, εντός του 2022, να βάλει φωτιά στην επικούρηση, ενώ στέλνει και τον λογαριασµό του κόστους µετάβασης στον φορολογούµενο πολίτη. Βέβαια δεν φεύγουν από το στόχαστρο του πρωθυπουργού ούτε οι µελλοντικές γενιές, οι οποίες ύστερα από 40 έτη, όταν λάβουν την επικουρική ασφάλιση που τους αναλογεί από τον ατοµικό τους κουµπαρά, θα λάβουν ως επικουρική σύνταξη ένα ποσό πετσοκοµµένο κατά 35% σε σχέση µε αυτό που απολαµβάνουν σήµερα οι συνταξιούχοι µε το διανεµητικό σύστηµα που περιέχει στοιχεία νοητής κεφαλαιοποίησης…
Από την άλλη, υπάρχει ένα τεράστιο κόστος µετάβασης της τάξης των 78 δισ. ευρώ (χωρίς να υπολογίσουµε το κρυφό κόστος) που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούµενοι ειδικά µετά το 2030! Το ζήτηµα δεν είναι να αναλύσουµε τους οικονοµικούς όρους µε τους οποίους λειτουργούν τα συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης. Αυτό που ενδιαφέρει είναι γιατί ο Κυρ. Μητσοτάκης πηγαίνει ενάντια στην παγκόσµια πεπατηµένη που θέλει τα κεφαλαιοποιητικά συστήµατα να αντικαθίστανται από τα διανεµητικά συστήµατα.
Αποτυχηµένη συνταγή
Οπως κατήγγειλε ο πρόεδρος του Ενιαίου ∆ικτύου Συνταξιούχων (ΕΝ∆ΙΣΥ) Νίκος Χατζόπουλος κατά τη συζήτηση του νοµοσχεδίου –που πλέον είναι νόµος του κράτους– στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, «από τις 30 χώρες που επέλεξαν αυτό το µοντέλο από το 1980 και µετά, οι 18 επανήλθαν στο προηγούµενο σύστηµα µετά από χρεοκοπία». Στην ίδια γραµµή πλεύσης κινείται και ο εγκυρότερος αναλυτής σε θέµατα εγχώριας κοινωνικής ασφάλισης, ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστηµίου Σάββας Ροµπόλης. «Με την κεφαλαιοποίηση των ατοµικών λογαριασµών της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης η κυβέρνηση επιλέγει την κατάργηση στη χώρα µας του αντίστοιχου µε τα ισχύοντα στην Ευρώπη, τη Σουηδία κ.λπ. κεφαλαιοποιητικού συστήµατος νοητής κεφαλαιοποίησης και την αντικατάστασή του µε την αποτυχηµένη κεφαλαιοποίηση των ατοµικών λογαριασµών που εφαρµόστηκε µόνο για τρεις δεκαετίες στη Λατινική Αµερική, την Αφρική και την ανατολική Ευρώπη, µε ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσµατος των προαναφερόµενων χωρών, για την ελληνική οικονοµία, τους συνταξιούχους, τους φορολογούµενους πολίτες, την κοινωνία και τη νέα γενιά» έχει υποστηρίξει ο κ. Ροµπόλης.
Πράγµατι από το 1981 και µετά χώρες που εφάρµοσαν το συγκεκριµένο µοντέλο διαπίστωσαν ότι δεν µπορεί να πετύχει τους στόχους που είχαν τεθεί και επέστρεψαν στην προηγούµενη κατάσταση. Αυτό συνέβη σε Βενεζουέλα (2018), Εκουαδόρ (2002), Νικαράγουα (2005), Βουλγαρία (2007), Αργεντινή (2008), Ουγγαρία (2010), Κροατία (2011), Βόρεια Μακεδονία (2011), Πολωνία (2011), Ρωσία (2012), Καζακστάν (2013), Τσεχία (2016) και Ρουµανία (2017).
Οσο για το σουηδικό µοντέλο που υιοθετεί η κυβέρνηση (τουλάχιστον έτσι διατείνονται οι Τσακλόγλου και Χατζηδάκης), καλό είναι να γνωρίζουµε, όπως έχει γράψει το Documento, την αυτοκριτική που έκανε µία δεκαετία µετά τη λειτουργία του (εισήχθη στη Σουηδία το 1994) ένας εκ των εµπνευστών του: «Η προσήλωσή µας αποκλειστικά στη διατήρηση της χρηµατοοικονοµικής σταθερότητας του συστήµατος στέρησε την επικουρική ασφάλιση από την αλληλεγγύη, η οποία αποτελεί τη βασική αρχή της κοινωνικής ασφάλισης, µε αποτέλεσµα τη µείωση του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων». Αυτή ήταν το 2003 η διατυπωµένη άποψη του Καρλ Γκούσταφ Σέρµαν στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 2004 µε τίτλο «Το AP Fund φρενάρει και τη σύνταξή σας».
Σύστηµα Πινοτσέτ
Στην πραγµατικότητα η κυβέρνηση Μητσοτάκη εισάγει το σύστηµα Πινοτσέτ στην επικουρική ασφάλιση. Ηταν το 1981 όταν ο Χοσέ Πινιέρα ως αρµόδιος υπουργός της δικτατορίας Πινοτσέτ στη Χιλή ανακήρυξε την Πρωτοµαγιά εκείνου του έτους ως ηµέρα κατάργησης της δηµόσιας κύριας και επικουρικής σύνταξης. Ηταν το αποτέλεσµα της επιβολής των νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών της Σχολής του Σικάγου στην οποία οµνύουν ο Κυρ. Μητσοτάκης και βέβαια ο υπουργός Κ. Χατζηδάκης αλλά και ο Π. Τσακλόγλου.
Τι κατάφερε το µοντέλο Πινοτσέτ στο ασφαλιστικό σύστηµα της Χιλής; Η µέση σύνταξη (κύρια και επικουρική) διαµορφώνεται περίπου στα 245 ευρώ (δεν επαρκούν ούτε για να νοικιάσεις µια γκαρσονιέρα στη Χιλή). Βέβαια εδώ εισάγεται µόνο στην επικουρική ασφάλιση.
Αυτό προβλέπεται να γίνει και στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε τον κ. Ροµπόλη, η µέση µηνιαία επικουρική σύνταξη για τους νέους µε το ισχύον σύστηµα θα είναι 221 ευρώ, ενώ µε το σύστηµα της κεφαλαιοποίησης των ατοµικών λογαριασµών θα είναι 145 ευρώ.
Τζόγος το καινούργιο σύστημα
Οι εισφορές των νέων που θα εισέλθουν για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1.1.2022 υποχρεωτικά θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Επίσης θα μπορούν να εισέλθουν εθελοντικά σε αυτό το σύστημα όσοι εργαζόμενοι είναι κάτω των 35 ετών. Οι εισφορές που θα πληρώνει κάθε εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων. Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολούμενους.
Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις. Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό», το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία. Οπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, εισάγεται ο χρηματιστηριακός τζόγος στην κοινωνική ασφάλιση και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δηλώνει ότι θα εγγυηθεί πως θα καταβάλλονται πίσω οι εισφορές του ασφαλισμένου αν οι «εκλεκτοί» της χάσουν τα χρήματά τους στα χρηματιστηριακά παίγνια (άρα θα τα πληρώσει ο Ελληνας φορολογούμενος)!