Για την κυβέρνηση, σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό Παναγιώτη Τσακλόγλου, «είναι ένας νόμος, άρα πρέπει να εφαρμοστεί». Το ερώτημα είναι γιατί από το 2020 που ωρίμαζε η διάταξη για την περικοπή των συντάξεων χηρείας κατά 50% εφαρμόστηκε μόνο στους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα και του ΟΓΑ και όχι και στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα. Η απάντηση ότι δεν ήταν έτοιμο το απαραίτητο λογισμικό μόνο αστεία μπορεί να θεωρηθεί. Το ακριβές είναι ότι λόγω της πανδημίας… χάθηκαν δύο έτη και μετά έπρεπε να υφαρπαχθεί η ψήφος χιλιάδων συνταξιούχων ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2023. Αλλωστε μετά το 2020 επιχειρήθηκε η εφαρμογή του νόμου και στις συντάξεις λόγω θανάτου (χηρείας), αλλά οι αντιδράσεις ήταν τέτοιες που η κυβέρνηση Μητσοτάκη μαζεύτηκε.
Αφού πέρασαν και οι ευρωεκλογές, έρχεται «φωτιά και λεπίδι» στις συντάξεις χηρείας και στην εθνική σύνταξη που εμπεριέχεται σε αυτές. Συγκεκριμένα, είναι έτοιμο το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί εντός του ερχόμενου Ιουλίου, που θα φέρει την περικοπή στις συντάξεις λόγω θανάτου (χηρείας). Ωστόσο στο μίνι ασφαλιστικό που έρχεται προς ψήφιση ετοιμάζεται, στο όνομα της ισότητας που εξισώνει τις παροχές μόνο προς τα κάτω, να μειώσει τα επιδόματα ασθένειας, τα επιδόματα κύησης και λοχείας και τα έξοδα κηδείας με τη θεσμοθέτηση του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών του ΕΦΚΑ. Αλλά ας μείνουμε στις συντάξεις λόγω θανάτου.
Ποιο είναι το πρόβλημα
Βάσει του νόμου Κατρούγκαλου, που ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διατυμπάνιζε κατά την προεκλογική περίοδο του 2019 για ψηφοθηρικούς λόγους ότι θα τον καταργήσει, προβλέπεται περικοπή 50% αν μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της ο δικαιούχος σύνταξης χηρείας εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος.
Αναλυτικότερα, το άρθρο 12 του νόμου Κατρούγκαλου (ο νόμος Βρούτση 4670/2020 δεν αντέγραψε τη συγκεκριμένη διάταξη ούτε την κατήργησε) προβλέπει ότι στον επιζώντα σύζυγο καταβάλλεται ολόκληρη η σύνταξη χηρείας για μία τριετία από τον επόμενο του θανάτου μήνα. Ωστόσο μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται αναλόγως της χρονικής διάρκειας της εργασίας ή αυτοαπασχόλησης το 50% της σύνταξης. Με δεδομένο λοιπόν ότι παρήλθε τριετία από τις 13.05.2016 που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος Κατρούγκαλου, από το 2019 στους πρώτους συνταξιούχους που ελάμβαναν σύνταξη λόγω θανάτου (χηρείας) και εργάζονταν ή λάμβαναν σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος (λόγω της συμπλήρωσης ημερών ασφάλισης για απονομή κύριας σύνταξης, για παράδειγμα) θα έπρεπε να περικοπεί κατά 50% η σύνταξη χηρείας που λάμβαναν, η οποία υπολογίζεται στο 70% της κύριας σύνταξης που θα λάμβανε ο θανών.
Πόσα χάνουν
Για να καταλάβουμε τι σημαίνει «φωτιά και λεπίδι» στους συνταξιούχους, έστω ότι ο αποβιώσας δικαιούνταν σύνταξη 1.000 ευρώ. Ο επιβιώσας σύζυγος θα δικαιούνταν για μία τριετία το 70% αυτής, δηλαδή 700 ευρώ. Μετά την παρέλευση τριετίας αν εργαζόταν ή έπαιρνε άλλη σύνταξη, τότε θα γινόταν περικοπή κατά 50%. Αρα αντί για 700 ευρώ θα λάμβανε 350 ευρώ.
Αν το δούμε όμως στην πραγματική διάστασή του, θα διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για ανάλγητη περικοπή συντάξεων στο όνομα της δημοσιονομικής κάθαρσης και με τη λογική του τσεκουρώματος στη βάση της έλλειψης κοινωνικής ενσυναίσθησης που διατρέχει τον Κυρ. Μητσοτάκη και κατά συνέπεια τους υπουργούς της κυβέρνησής του. Με βάση τα στοιχεία του ΗΛΙΟΣ (Μάρτιος 2024), καταβάλλονται 370.756 συντάξεις θανάτου με μέσο όρο 577,78 ευρώ. Από αυτούς τους συνταξιούχους περί τις 60.000 εργάζονται ή λαμβάνουν άλλη σύνταξη. Συνεπώς, με βάση τον μέσο όρο αυτοί οι συνταξιούχοι σε συνθήκες κρίσης κόστους ζωής που γεννούν η αισχροκέρδεια και η φορομπηχτική ανάπτυξη του ΑΕΠ θα απολέσουν 577,78 ευρώ / 2 = 288,89 ευρώ από τη σύνταξή τους.
Συνεπώς το ασφαλιστικό σύστημα γλιτώνει μηνιαίως 17,33 εκατ. ευρώ όταν δαπανά 2,58 δισ. ευρώ. Αρα το ασφαλιστικό σύστημα θα περικόψει δαπάνες κατά 0,67% και οι 60.000 αυτοί συνταξιούχοι θα κληθούν να ζήσουν με πολύ λιγότερα ποσά. Σε αυτό το σημείο να υπομνήσουμε την πρόσφατη τοποθέτηση του προέδρου του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων Νίκου Χατζόπουλου που ανέφερε ότι η συντριπτική πλειονότητα των 2,45 εκατ. συνταξιούχων (με μέσο συντάξιμο μισθό 876,77 ευρώ) αδυνατεί να αντεπεξέλθει στο κόστος τροφίμων και φαρμάκων μετά το πρώτο 15νθήμερο του μήνα.
Καταβολή δυσθεώρητων αναδρομικών
Οι περικοπές δεν είναι το μόνο πρόβλημα που πνίγει τους συνταξιούχους. Με δεδομένο ότι η περικοπή ισχύει για τους συνταξιούχους του δημοσίου και του ΟΓΑ από το 2020, προκύπτει ότι θα πρέπει να επιστραφούν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες συντάξεις τεράστια ποσά. Συγκεκριμένα, με βάση πάντα τον μέσο όρο, έχουμε 54 μήνες που θα πρέπει να επιστραφούν 288,89 ευρώ Χ 54 μήνες = 15.600 ευρώ από κάθε συνταξιούχο.
Οι συνταξιούχοι ζουν ίσως και κάτω από το όριο της επιβίωσης ειδικά μετά τον βρόχο αισχροκέρδειας που έχει εφαρμόσει στον λαιμό τoυς ο Κυρ. Μητσοτάκης από το 2021 και έπειτα. Το να μη δοθούν τα αναδρομικά δεν γίνεται, διότι θα υπάρχει νέος ορυμαγδός προσφυγών από συνταξιούχους του δημοσίου και του ΟΓΑ, στους οποίους οι περικοπές ισχύουν από το 2020. Τα συστημικά ΜΜΕ προσπαθούν να φορέσουν μανδύα ευαισθησίας στους Μητσοτάκη και Τσακλόγλου πληροφορώντας το ευρύ κοινό, αφού το θέμα βγήκε προεκλογικά, για καταβολή σε δόσεις. Είπαμε, είναι θέμα υφαρπαγής των ψήφων των συνταξιούχων από τον κοινωνικά ανάλγητο Κυρ. Μητσοτάκη.
