Είναι η γαλλική, ευρύτερα η ευρωπαϊκή, κοινωνία «λευκή, καπιταλιστική και ανδροκρατούμενη»; Κακά τα ψέματα, είναι και τα τρία.
Κι ας αραδιάζει κανείς «προοδευτικά» νομοθετικά πλαίσια, εξαιρέσεις, στατιστικά στοιχεία για τη μόρφωση και την απασχόληση των γυναικών. Κι ας είναι προφανής η πρόοδος που έχει επιτευχθεί από τις 5 Οκτωβρίου 1791, όταν μια χούφτα ψυχωμένες Παριζιάνες κατέλαβαν το ανάκτορο των Βερσαλλιών χώνοντας ακόμα πιο βαθιά στη γη το «παλαιό καθεστώς».
«Αφού η γυναίκα έχει το δικαίωμα να ανέβει στη λαιμητόμο, έχει και το δικαίωμα να ανεβαίνει στο βήμα του ρήτορα». έγραψε η ηρωίδα της Γαλλικής Επανάστασης Ολυμπία ντε Γκουζ, στη «Διακήρυξη για τα Δικαιώματα της Γυναίκας Πολίτισσας». Πολύ σωστά. Όμως ο δρόμος για την ισότητα είναι ακόμα μακρύς , ανηφορικός, γεμάτος πισωγυρίσματα και παγίδες.
Σε μία τέτοια παγίδα έπεσαν οι Γαλλίδες της αφρο-φεμινιστικής κολλεκτίβας Mwasi. Είναι αριστερές, φεμινίστριες και μαύρες – με γειά τους, με χαρά τους και καλούς αγώνες. Όμως το αυτογκόλ τους ήταν εντυπωσιακό. Προγραμμάτισαν ένα «αφροφεμινιστικό φεστιβάλ» για το τριήμερο 28 – 30 Ιουλίου έξω από το Παρίσι, όπου αποφάσισαν να επιβάλλουν το απαρτχάιντ απ’ την ανάποδη. Στο 80% των χώρων, είπαν, δεν θα επιτρέπεται η είσοδος σε κανέναν άνδρα. Σε λίγους από τους εναπομείναντες χώρους θα κυκλοφορούν μόνο «μαύροι άνδρες κάθε προέλευσης». Και σ’ ακόμη λιγότερους χώρους «όλοι οι άλλοι άνδρες».
Τρίζουν τα κόκκαλα της Ρόζα Παρκς, της γενναίας Αμερικανίδας μοδίστρας που την 1η Δεκεμβρίου του 1955, στην Αλαμπάμα, αρνήθηκε να παραχωρήσει ταπεινωτικά τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό, πυροδοτώντας συμβολικά το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων στις ΗΠΑ.
Οι καιροί της κρίσης είναι πονηροί. Ας είμαστε προσεκτικοί και υποψιασμένοι. Το σύνθημα για την… ρατσιστικά αντιρατσιστική εκδήλωση το έδωσε μεν η δήμαρχος του Παρισιού, η Αν Ινταλγκό, που μόνο ξενόφοβη δεν είναι, ως θυγατέρα αριστερών Ισπανών μεταναστών, σοσιαλίστρια, κινηματική και δεδηλωμένη άθεη. Το παρασύνθημα όμως, το έδωσε, μεταξύ άλλων, το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν. Στελέχη του διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, κόβοντας και ράβοντας στην προκρούστειο κλίνη το «σώμα» του φόβου για τον άλλο.
Η κολλεκτίβα Mwasi πέρασε στην αντεπίθεση. Κατήγγειλε ότι έγινε «στόχος εκστρατείας παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων, που ενορχήστρωσε η πιο βρώμικη ακροδεξιά». Ας τις ακούσουμε αυτές τις γυναίκες. Ένα μέρος της αλήθειας περιέχεται στην καταγγελία τους, κι ας μην κάνουν αυτοκριτική. Όταν όμως εκφράζουν τη λύπη τους γιατί «ορισμένες αντιρατσιστικές οργανώσεις αφέθησαν να χειραγωγηθούν από την ακροδεξιά», χάνουν και το δίκιο τους για τη θέση των μαύρων γυναικών στη Γαλλία, και τις εντυπώσεις. Οι «ορισμένες οργανώσεις» περιλαμβάνουν την SOS Racisme, την LICRA, καθώς και προσωπικότητες, ακτιβιστές και ακτιβίστριες που έχουν ψηθεί μια ζωή σε αγώνες ενάντια στον δράκο του ρατσισμού. Δεν είναι παιδάκια που χειραγωγούνται.
Η δήμαρχος Ανν Ινταλγκό ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει να απαγορευτεί το επίμαχο φεστιβάλ. Όσοι σπεύσουν να μιλήσουν για ακραία λογική, ας θυμηθούν το ειδικό βάρος που έχει ιστορικά στη γαλλική κοινωνία η laicite, το λαϊκό κράτος σε όλες τις εκφάνσεις του από την εποχή που καθημερινά πέφτανε κεφάλια παπάδων, για να ξαναθυμηθούμε τη Γαλλική Επανάσταση. Εκεί εδράζεται και η απαγόρευση των εμφανών θρησκευτικών συμβόλων και της ισλαμικής μαντήλας στα γαλλικά σχολεία ή η απαγόρευση του μπουρκίνι στις παραλίες.
«Μην υποφέρεις, οργανώσου! » είναι το σύνθημα του επίμαχου φεστιβάλ. Το σοφότερο θα ήταν να γίνουν εργαλεία συναντίληψης και κοινής δράσης όλα όσα σηματοδοτεί το «βαρύ» του όνομα: Festival Nyansapo. «Νιανσάπο» είναι ένα γράμμα-σύμβολο του δυτικοαφρικανικού αλφάβητου «Αντίκνκρα», το οποίο ανέπτυξαν πριν από περίπου 400 χρόνια οι Ακάν, ένας λαός της Γκάνας και της Ακτής του Ελεφαντοστού. Αν το δείτε, μοιάζει με δύο θηλιές έτοιμες να δεθούν η μία με την άλλη. Θα μπορούσε να είναι οι γυναίκες και οι άνδρες.
Στην γλώσσα των Ακάν το συγκεκριμένο γράμμα-σύμβολο ερμηνεύεται με τέσσερις λέξεις, ανθρώπινες ιδιότητες που – μαζί με τους πολιτικούς αγώνες ασφαλώς -, υπερβαίνουν κάθε σεξισμό: τη σοφία, την εφευρετικότητα, την εξυπνάδα και την υπομονή.
Είναι μια εργαλειοθήκη για τη συνύπαρξη, κατευθείαν από τη μήτρα της πολιτισμένης Αφρικής.
