Τους πέντε Τρικαλινούς ΕΠΟΝίτες που απαγχονίστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, τίμησαν χθες η ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ , το ΚΚΕ και η ΚΝΕ.
Φέτος, συμπληρώνονται 76 χρόνια από την εκτέλεσή τους, εκείνη την τραγική μέρα -18 Απρίλη του 1944- όπου έλαβε χώρα μια απ’ τις πιο ηρωικές στιγμές του εργατικού – λαϊκού κινήματος και της ΕΑΜικής Αντίστασης στην περιοχή των Τρικάλων.
Η συμβολική εκδήλωση έγινε στο μνημείο των 5 ΕΠΟΝιτών που δεσπόζει στην πλατεία Ρήγα Φεραίου, όπου και ήταν ο τόπος της θυσίας τους. Απέναντι από το ιστορικό κτίριο του ξενοδοχείου «Πανελλήνιον», που υπήρχε και τότε και στεγαζόταν η γερμανική ναζιστική κατοχική διοίκηση, η «Κομαντατούρ».
Ιστορικό των γεγονότων του Απρίλη 1944
Τα γεγονότα εκείνες τις μέρες του Απρίλη του 1944 στα Τρίκαλα ξεκινούν την Κυριακή του Πάσχα στον Κόκκινο Πύργο (τότε χωριό 7 σήμερα συνοικία στα βορειοδυτικά της πόλης) και εξελίσσονται ταχύτατα τις επόμενες μέρες. Από τις δραματικότερες πράξεις των γεγονότων, σαν ένας τραγικός και συνάμα ηρωικός τους επίλογος, ήταν η εκτέλεση των 5ΕΠΟΝιτών στην πλατεία Ρήγα Φεραίου των Τρικάλων, την Τρίτη του Πάσχα 18 του Απρίλη.
Τα γεγονότα στην περιοχή του Κόκκινου Πύργου επικεντρώνονται στην επιχείρηση του ΕΑΜ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ να δράσει ενάντια στους δοσίλογους και τους συνεργάτες των Γερμανών στα Τρίκαλα, που επιχειρούσαν να τρομοκρατήσουν το λαό και να τον αποκόψουν από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Εκείνη τη χρονική περίοδο, μετά από αναδιοργάνωση που προηγήθηκε, οι δυνάμεις του εφεδρικού ΕΛΑΣ στην περιοχή έχουν ικανοποιητικό βαθμό ετοιμότητας με ψυχωμένους αγωνιστές, έτσι που οι Γερμανοί και οι προδότες να διακατέχονται από το φόβο και τον τρόμο.
Το Πάσχα αποφασίζεται, μετά από περιφερειακή σύσκεψη του εφεδρικού ΕΛΑΣ στον Κόκκινο Πύργο, βάσει ενός παράτολμου σχεδίου, να οργανωθεί επιχείρηση μέσα στην πόλη με σκοπό να δοθεί ένα χτύπημα στις προδοτικές οργανώσεις. Το βράδυ Δευτέρας του Πάσχα 17 Απρίλη, μπήκε σε εφαρμογή το σχέδιο με τη συμμετοχή ομάδων του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Πύργου, Μικρού Κεφαλοβρύσου, Αγίας Μονής και Γοργογυρίου. Στόχος ήταν, αφού κάνουν συγκεκριμένες συλλήψεις δοσίλογων, να επιστρέψουν στο μαντρί των αδελφών Στάμου στη θέση «Καραούλα» στον Κόκκινο Πύργο. Η επιχείρηση δεν απέδωσε αποτελέσματα επειδή οι Γερμανοί είχαν πληροφορηθεί το σχέδιο δράσης, προφανώς από προδοσία. Τούτο επιβεβαιώθηκε όταν οι αντάρτες εντόπισαν ασυνήθιστες κινήσεις, οπότε επέστρεψαν στο προκαθορισμένο σημείο, στο μαντρί Στάμου στον Πύργο.
Στη συνέχεια, οι Γερμανοί ξεκίνησαν μεγάλη νυχτερινή επιχείρηση με στρατιώτες SS, χωροφύλακες και ντόπιους συνεργάτες τους, κυκλώνοντας την ευρύτερη περιοχή από το ύψος της σιδηροδρομικής γραμμής Τρικάλων – Καλαμπάκας με κατεύθυνση το μαντρί στον Κόκκινο Πύργο.
Στην επίθεση και τη μάχη που εξελίχθηκε, στην καταδίωξη, τις συλλήψεις και στις εκτελέσεις που ακολούθησαν τις επόμενες μέρες, έπεσαν για το δίκιο και την απελευθέρωση του λαού οι: Τσουμένης Θανάσης, γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Τρικάλων του ΚΚΕ, Νίκος Λέγκας, γραμματέας του ΕΑΜ Πόλης Τρικάλων, Στάμος Βαγγέλης, επικεφαλής του ΕΛΑΣ Κόκκινου Πύργου, Ευθυμίου Βασίλης, εφεδροελασίτης, Διονύσης Δρακονταειδής, στέλεχος του ΕΑΜ Πόλης, καθώς και δύο κάτοικοι της περιοχής οι Γιώργος Κυριακόπουλος και Τάσος Κωνσταντινίδης.
Κατά την ίδια επίθεση των ναζί, πιάστηκαν σε διάφορα σημεία της ευρύτερης περιοχής οι πέντε αλύγιστοι ΕΠΟΝίτες – εφεδροΕΛΑΣίτες, που συμμετείχαν στην επιχείρηση του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ: Κώστας Σύρμπας, Κώστας Στεργιόπουλος, Γιάννης Μπριάζης, Αποστόλης Τσανάκας και Στέργιος Γάτσας. Οδηγήθηκαν στην αγχόνη με το που ξημέρωσε η μέρα Τρίτη 18 Απρίλη, γράφοντας νέες ηρωικές σελίδες στην ιστορία των λαϊκών αγώνων.
Πηγή: Ενεργός Πολίτης Τρικάλων