Η επέτειος πέρασε απαρατήρητη. Τέτοιες μέρες πριν από ακριβώς 30 χρόνια, στις 15 Απριλίου 1989, πέθανε ο πρώην γενικός γραμματέας του ΚΚ Κίνας (1981-87) Χου Γιαομπάνκ.
Είχε επιχειρήσει τα πρώτα ανοίγματα στους «νόμους της αγοράς», πιστός στην καπιταλιστική γραμμή του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, επικεφαλής της τότε πανίσχυρης Κεντρικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του κόμματος.
Στην κηδεία του Χου χιλιάδες νέοι και νέες αγνόησαν ότι το πείραμα προκάλεσε πληθωρισμό, απέφερε πλούτη σε ελάχιστους και αμόλησε το φάντασμα της εργασιακής ανασφάλειας. Παρέστησαν πενθούντες και σε λίγες μέρες κατέλαβαν ειρηνικά την πλατεία Τιανανμέν του Πεκίνου.
Η μαζική έξαψη, που θα φούσκωνε ένα κύμα διαδηλώσεων σε περίπου 400 (!) κινεζικές πόλεις, θα τρομοκρατούσε τους μανδαρίνους και θα κατέληγε στην επέμβαση του στρατού και στο μακελειό της 4ης Ιουνίου 1989 (με ακόμη άγνωστο αριθμό νεκρών), είχε αφορμή την εξύψωση του Χου σε σύμβολο ελευθερίας.
Μιας ελευθερίας θολής όσο οι νόμοι της αγοράς. Ξεβαμμένης όσο τα unisex τζιν παντελόνια. Και ποθητής όσο μόνο η αγρίως καταπιεσμένη νεότητα δικαιούται να τη φαντασιώνεται και να τη διεκδικεί, παντού, πάντοτε και με κάθε μέσο. Απέναντι στη διαφθορά, την καταστολή, τη λογοκρισία και τη γραφειοκρατία εκατοντάδες χιλιάδες Κινέζοι ύψωσαν την ιερή αγανάκτησή τους και τη μοιραία ανοργανωσιά τους.
Δικαιώθηκαν; Οχι βέβαια. Θριάμβευσαν ο νεοαυταρχισμός, το κόμμαε-πιχείρηση, το μικροσυμφέρον της χορτασμένης και πολιτικά αδρανούς μεσαίας τάξης και η επιστροφή της προσωπολατρίας αλά Μάο με αντικείμενο τον πολυχρονεμένο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. Εκτός κι αν η ιστορία επιφυλάσσει μια νέα Μεγάλη Πορεία, με ψηφιακούς όρους 21ου αιώνα, εκεί που απαριθμούμε αδιέξοδα και αναλύουμε μακαρίως. Ραντεβού τον Ιούνιο, στα τριαντάχρονα της διάψευσης.
