H Μαρί Ντουτρεπόν μιλάει για τον προσφυγικό καταυλισμό στη Λέσβο.
Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ποταμός το βιβλίο «Μόρια. Μετέωροι στο πουθενά της Ευρώπης» (μτφρ.: Σάντρα Βρέττα), στο οποίο η Βελγίδα δικηγόρος Μαρί Ντουτρεπόν περιγράφει όσα έζησε τις τρεις εβδομάδες του 2017 που βρέθηκε στον προσφυγικό καταυλισμό της Λέσβου ως εθελόντρια δικηγόρος, απεσταλμένη του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (ένωση από 45 χώρες της Ευρώπης).
«Παρότι ασχολούμουν με το μεταναστευτικό για καιρό, δεν πίστευα ότι αυτό που αντίκρισα στη Μόρια μπορεί να συμβαίνει εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι τρεις αυτές εβδομάδες άλλαξαν την εικόνα που είχα για την Ευρώπη και έπληξαν την αισιοδοξία μου σε σχέση με το θέμα» λέει η κ. Ντουτρεπόν.
Μιλάμε για την αντίληψη που επικρατεί αυτήν τη στιγμή στη χώρα της, το Βέλγιο, σχετικά με το θέμα της μετανάστευσης. «Οπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, έχουμε μια αλλαγή κατεύθυνσης προς τη δεξιά πτέρυγα. Στο φλαμανδικό κομμάτι του Βελγίου υπάρχει ένα πολύ δυνατό κομμάτι της ακροδεξιάς που έχει πρόβλημα με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Πολύς κόσμος έχει τρομοκρατηθεί και πάνω σε αυτό τον φόβο δουλεύουν αρκετά τα πολιτικά κόμματα».
Οι άνθρωποι πάνω από τους αριθμούς
Σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν το θέμα τα βελγικά ΜΜΕ, απαντά ότι πλέον υπάρχουν περισσότερες αναφορές στο μεταναστευτικό σε σχέση με πριν. «Την τελευταία τριετία βλέπουν το φως της δημοσιότητας περισσότερες αποκαλύψεις, αν και κατά το διάστημα της καραντίνας, λόγω του κορονοϊού, η πληροφόρηση που λαμβάναμε αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον ιό».
Το βιβλίο στην ουσία αποτελεί μια σειρά από επιστολές. Οταν άρχισε να τις γράφει δεν είχε κατά νου να τις εκδώσει σε βιβλίο. Αυτό που ήθελε ήταν να πληροφορήσει τους δικούς της ανθρώπους σχετικά με όσα αντίκριζε. «Την πρώτη μέρα στον καταυλισμό ήμουν τόσο σοκαρισμένη από όσα είδα που ξεκίνησα να τα καταγράφω, ώστε να μπορέσω καταρχάς να τα επεξεργαστώ και να τα κατανοήσω. Συνέχισα να γράφω βλέποντας ότι όσοι τα διάβασαν ήθελαν πραγματικά να μάθουν τι συμβαίνει».
Προτίμησε την ανθρώπινη προσέγγιση της κατάστασης στη Μόρια γιατί θεώρησε ότι αυτός ήταν ο πιο άμεσος τρόπος να γνωστοποιηθεί η κατάσταση. «Υπάρχει ένας άνθρωπος από το οικογενειακό μου περιβάλλον με τον οποίο είχα πολλές διαφωνίες πάνω στο μεταναστευτικό ζήτημα. Οι επιστολές αυτές ήταν η αφορμή να καταλάβει ότι πίσω από τους αριθμούς και τις στατιστικές κρύβονται αληθινοί άνθρωποι οι οποίοι έχουν χάσει τα πάντα».
Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισε η ίδια στη Μόρια ήταν «η αίσθηση ότι είσαι αδύναμος και πως μπορείς να κάνεις πολύ λίγα γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Ποτέ δεν μπορείς να προσφέρεις αρκετά σε κάποιον που σφαδάζει από τον πόνο. Μιλάμε για ανθρώπους που στερούνται βασικές παροχές, όπως η τροφή, τα μέσα προσωπικής υγιεινής και η στοιχειώδης ασφάλεια. Χάνονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η πρόσβαση στην υγεία, την εκπαίδευση και τη νομική βοήθεια. Στη Μόρια δεν είσαι καν σίγουρος ότι μπορείς να παραμείνεις ζωντανός».
Ο εγκλεισμός διαλύει ψυχή και σώμα
Συζητάμε για όσα γράφει στο βιβλίο της σχετικά με τα υψηλά ενοίκια κατοικίας στην περιοχή, τα οποία αγγίζουν ακόμη και τις 3.000 ευρώ. «Αυτό είναι μια λεπτομέρεια της μεγάλη εικόνας. Για μένα δεν είναι τόσο σημαντικό ότι κάποιοι στη Λέσβο εκμεταλλεύονται τις ΜΚΟ. Δεν θα μπορούσα να πω πολλά σχετικά με το θέμα, γιατί ο χρόνος που έμεινα δεν ήταν αρκετός ώστε να κάνω έρευνα. Η γενική εικόνα πάντως που έχω από τους ανθρώπους του νησιού είναι πολύ θετική. Και δεν θέλω να σκέφτομαι με όρους καλού – κακού. Η Λέσβος δεν αποτελεί οικονομικά το πιο ισχυρό κομμάτι της Ευρώπης. Είναι δύσκολο για ένα τέτοιο μέρος που ήδη παλεύει με ένα σωρό προβλήματα να δέχεται τόση πίεση».
Σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα λέει ότι θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι ροές θα συνεχιστούν και θα πρέπει να επιλέξουμε είτε να αφήσουμε τους ανθρώπους να πεθαίνουν στη Μεσόγειο –με τους επιζήσαντες να κλείνονται επ’ αόριστον σε hotspots– είτε να βρούμε μια βιώσιμη λύση για όλες τις πλευρές.
«Πολλοί από αυτούς που φτάνουν στη Μόρια σφύζουν από ενέργεια και θέλουν να δουλέψουν και να συνεχίσουν τη ζωή τους. Οσο περισσότερο μένουν εκεί –για μήνες ή και χρόνια– καταλήγουν να βγαίνουν εντελώς διαλυμένοι σωματικά και ψυχολογικά. Η μετανάστευση είναι συνυφασμένη με την ανθρωπότητα και δεν πρόκειται να σταματήσει τώρα που τα πράγματα γίνονται όλο και πιο περίπλοκα, τώρα που όλο και περισσότερες περιοχές του κόσμου εμπλέκονται σε εμπόλεμη κατάσταση ή γίνονται αβίωτες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής».
INFΟ
Το βιβλίο «Μόρια. Μετέωροι στο πουθενά της Ευρώπης» της Μαρί Ντουτρεπόν κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ποταμός σε μετάφραση Σάντρας Βρέττα