Με την επιστροφή του στο Οβάλ Γραφείο ο Ντόναλντ Τραμπ, αντί να κλείνει, ανοίγει συνεχώς νέα μέτωπα, στοχεύοντας όσους και όσα στέκονται εμπόδιο μπροστά στο όραμα MAGA (Make America Great Again) που θέλει «να κάνει την Αμερική σπουδαία ξανά». Στη δίνη του κυκλώνα Τραμπ 2.0 έχει βρεθεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι φοιτητές, οι μαθητές και οι επιστήμονες. Ο μεγιστάνας απαιτεί από τα κορυφαία πανεπιστήμια να υποκύψουν στις απαιτήσεις του, αλλιώς κινδυνεύουν να χάσουν ζωτικής σημασίας χρηματοδοτήσεις.
Ορκισμένος εχθρός της woke κουλτούρας, θέλει επίσης να βάλει τέλος στις θεσμοθετημένες πρακτικές που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της φυλετικής και οικονομικής ανισότητας στην εκπαίδευση. Οι Ρεπουμπλικανοί, από την πλευρά τους, προωθούν την αύξηση του φορολογικού συντελεστή στα πανεπιστημιακά ιδρύματα με μεγάλα κεφάλαια, συνδέοντας το μέτρο με την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την αντίθεσή τους στις –δοκιμασμένες– πολιτικές διαφοροποίησης, ισότητας και ένταξης (DEI).
Η κυβέρνηση καλλιεργεί σκοταδιστικό κλίμα έναντι του φοιτητικού ακτιβισμού, απειλώντας με απέλαση τους αλλοδαπούς φοιτητές που διαδήλωσαν κατά του Ισραήλ στις καταλήψεις των πανεπιστημιουπόλεων το 2024. Ηδη οι πρώτοι φοιτητές από άλλες χώρες που στοχοποιήθηκαν εγκατέλειψαν τις ΗΠΑ.
Πριν από δύο εβδομάδες η υπηρεσία μετανάστευσης συνέλαβε μια μεταπτυχιακή φοιτήτρια από την Τουρκία που έκανε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο Ταφτς της Βοστώνης και ανακάλεσε τη βίζα της. Αφορμή στάθηκε ένα άρθρο γνώμης που έγραψε μαζί με άλλους φοιτητές στη φοιτητική εφημερίδα «Tufts Daily», επικρίνοντας την αντίδραση του πανεπιστημίου στις εκκλήσεις των σπουδαστών να διακόψει τους δεσμούς του με εταιρείες που συνδέονται με το Ισραήλ και «να αναγνωρίσει την παλαιστινιακή γενοκτονία». Το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας κατηγόρησε την 30χρονη Ρουμέισα Οζτούρκ, χωρίς να παράσχει αποδείξεις γι’ αυτό, για «εμπλοκή σε δραστηριότητες προς υποστήριξη της Χαμάς». Ωστόσο, ομοσπονδιακή δικαστής στη Μασαχουσέτη απαγόρευσε την προηγούμενη Παρασκευή την απέλασή της.
Τη στιγμή που ο υπεύθυνος του Τμήματος Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) και δεξί χέρι του Αμερικανού προέδρου Ιλον Μασκ σκορπούσε εκατομμύρια δολάρια για να χρηματίσει ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν με σκοπό να εκλεγεί ο συντηρητικός υποψήφιος Μπραντ Σίμελ στο ανώτατο δικαστήριο της πολιτείας (τελικά δεν εξελέγη), ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα για τη διάλυση του «σπάταλου» υπουργείου Παιδείας. Πρώτα ήρθαν οι απολύσεις. Ο Τραμπ είχε ξεκινήσει ήδη να εφαρμόζει το σχέδιο αποδυνάμωσης του υπουργείου μειώνοντας το προσωπικό του κατά το ήμισυ.
Παρότι μόνο το Κογκρέσο έχει τη νομική εξουσία να το καταργήσει (ιδρύθηκε το 1979), οι παρατηρητές εκτιμούν ότι Τραμπ πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει κάθε εργαλείο που διαθέτει για να το καταστήσει ανίσχυρο ώσπου οι Ρεπουμπλικανοί να έχουν τις ψήφους που απαιτούνται «για να τελειώσουν τη δουλειά». Ο ένοικος του Λευκού Οίκου θεωρεί πως «οι ΗΠΑ δαπανούν περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση από οποιαδήποτε άλλη χώρα, αλλά οι μαθητές βρίσκονται κοντά στον πάτο». Η πρακτική του εγείρει σοβαρές ανησυχίες για επιδείνωση των –ήδη μεγάλων– εκπαιδευτικών ανισοτήτων στη χώρα.
Υποκύπτουν στις πιέσεις
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης έχουν αποκαλέσει τα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια «εχθρό», εξαπολύοντας μυριάδες επιθέσεις εναντίον τους και καταπατώντας την ανεξαρτησία τους. Αυτές περιλαμβάνουν περικοπές στη χρηματοδότηση της βιοϊατρικής έρευνας, κατάργηση ερευνητικών οργανισμών, απειλές για μειώσεις στις φοιτητικές υποτροφίες, ακυρώσεις σε φοιτητικές βίζες και επιθέσεις στην ελευθερία του λόγου στις πανεπιστημιουπόλεις.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι επανεξετάζει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση που λαμβάνει το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπως και συμβόλαια που έχει υπογράψει με ομοσπονδιακές υπηρεσίες, συνολικού ύψους 9 δισ. δολαρίων, κατηγορώντας το, όπως και το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ότι επέτρεψε την εξάπλωση του «αντισημιτισμού» στους χώρους του. Ανέστειλε τη χρηματοδότηση ύψους 175 εκατ. δολαρίων και από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια λόγω της πολιτικής του για τη συμμετοχή τρανς αθλητριών στα γυναικεία αθλήματα.
Υπό την απειλή λοιπόν της διακοπής χρηματοδότησης, το αποτέλεσμα είναι τα κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ να αυστηροποιούν τη στάση τους απέναντι στις διαδηλώσεις και να αναθεωρούν πολιτικές δεκαετιών. Το Χάρβαρντ απέλυσε βιβλιοθηκάριο επειδή κατέβασε αφίσα με ομήρους ισραηλινής καταγωγής κατά τη διάρκεια διαδήλωσης υπέρ της Παλαιστίνης. Το Γέιλ έθεσε σε διαθεσιμότητα ερευνήτρια με φερόμενες σχέσεις με οργάνωση που υπόκειται σε κυρώσεις των ΗΠΑ. Στο Κορνέλ η φοιτητική οργάνωση Students for Justice in Palestine αντιμετωπίζει αναστολή λειτουργίας έπειτα από διαμαρτυρία σε εκδήλωση υπέρ της ειρήνης. Στο Κολούμπια, όπου πραγματοποιήθηκαν μερικές από τις πιο ηχηρές διαδηλώσεις κατά του Ισραήλ, η διοίκηση ανακοίνωσε ποινές για φοιτητές που κατέλαβαν κτίρια, ενώ παράλληλα προχωρά σε συνολική αναθεώρηση του πλαισίου διαχείρισης διαδηλώσεων.
Παράλληλα, η αυξανόμενη πίεση της κυβέρνησης Τραμπ έχει δημιουργήσει ανησυχίες όσον αφορά την ακαδημαϊκή ελευθερία. Καθηγητές του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια υπέγραψαν αναφορά καλώντας τη διοίκηση να προστατεύσει φοιτητές και προσωπικό από πολιτικά αντίποινα, υποστηρίζοντας ότι «η εκτελεστική εντολή της κυβέρνησης Τραμπ χρησιμοποιεί τον αντισημιτισμό ως όπλο για να καταπνίξει την ακαδημαϊκή ελευθερία».
Στο κενό η ειδική αγωγή
Μεγάλο μέρος των κονδυλίων του υπουργείου Παιδείας που διοχετεύονται στα σχολεία για παιδιά με αναπηρίες διατίθεται μέσω μεγάλων ομοσπονδιακών προγραμμάτων. Τα προγράμματα αυτά υποστηρίζουν υπηρεσίες για μαθητές με αναπηρίες, μειώνουν τα μεγέθη των τάξεων με πρόσθετες θέσεις διδασκαλίας και πληρώνουν κοινωνικούς λειτουργούς και άλλες μη διδακτικές θέσεις στα σχολεία.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του ο Τραμπ ζήτησε να μεταφερθούν αυτές οι λειτουργίες στις πολιτείες. Δεν έχει δώσει λεπτομέρειες σχετικά με το πώς θα αντιμετωπιστούν βασικές λειτουργίες, όπως η αποστολή ομοσπονδιακών χρημάτων στις τοπικές περιφέρειες και στα σχολεία για παιδιά με αναπηρία.
Το Project 2025 του Ιδρύματος Heritage, μια σαρωτική πρόταση που συνθέτει ένα ακροδεξιό όραμα για τις ΗΠΑ, πρότεινε την ανάθεση της εποπτείας των προγραμμάτων για παιδιά με αναπηρίες και παιδιά με χαμηλό εισόδημα πρώτα στο υπουργείο Υγείας και Ανθρώπινων Υπηρεσιών, προτού τελικά καταργηθεί σταδιακά η χρηματοδότηση και μετατραπεί σε επιχορηγήσεις χωρίς δεσμεύσεις προς τις πολιτείες.
SOS από τους επιστήμονες
Ταυτόχρονα με τον ακήρυκτο πόλεμο στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και στους φοιτητές, ο Τραμπ έχει ανοίξει μέτωπο και με την επιστημονική κοινότητα περικόπτοντας δραστικά τη χρηματοδότηση για έρευνα, απολύοντας χιλιάδες επιστήμονες, καταργώντας τη δημόσια πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα και πιέζοντας ερευνητές να «αλλοιώσουν» ή να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους για ιδεολογικούς λόγους.
Σε μια ιστορική πρωτοβουλία, περισσότεροι από 1.900 επιστήμονες των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή προς τον αμερικανικό λαό προειδοποιώντας για τον «κίνδυνο των επιθέσεων της κυβέρνησης στην επιστήμη». Ζητούν να σταματήσει η καταστροφή του επιστημονικού οικοδομήματος της χώρας και καλούν την κοινή γνώμη να ενώσει τη φωνή της μαζί τους. «Εκπέμπουμε αυτό το SOS για να ηχήσουμε έναν ξεκάθαρο συναγερμό: το επιστημονικό οικοδόμημα του έθνους καταστρέφεται» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Στην επιστολή τους κατηγορούν επίσης την κυβέρνηση για «λογοκρισία», καθώς μπλοκάρει την έρευνα σε θέματα που θεωρεί περιττά, όπως η κλιματική αλλαγή, ή σε όσα «αποφέρουν αποτελέσματα που δεν της αρέσουν» σε διάφορα ζητήματα.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι οι κινήσεις αυτές θα μπορούσαν να επιφέρουν σημαντικές συνέπειες για την επιστημονική πρόοδο στις ΗΠΑ, στην οποία έχουν συμβάλει καθοριστικά τα αμερικανικά πανεπιστήμια. Χαρακτηριστικά, από το 2000 και την πλήρη χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, έχει σημειωθεί πολύ σημαντική πρόοδος όσον αφορά τη βιοϊατρική: CRISPR, γενετική θεραπεία, θεραπείες CAR-T για τον καρκίνο, εμβόλια mRNA και τώρα φάρμακα GLP1. Ολη αυτή η πρόοδος, με εξαίρεση τα GLP-1, που αναπτύχθηκε μεταξύ Αμερικής και Δανίας, οφείλεται σε κολέγια και πανεπιστήμια στις ΗΠΑ. Η ισχυρή ακαδημαϊκή έρευνα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ έχουν έξι από τις δέκα κορυφαίες εταιρείες φαρμακευτικής και βιοτεχνολογίας στον κόσμο.
Οι εργαστηριακές εργασίες και η κλινική έρευνα νέων θεραπειών βρίσκονται σε αναμονή, την ώρα που τα πανεπιστήμια μειώνουν τον αριθμό των μεταπτυχιακών φοιτητών που δέχονται. Για παράδειγμα, το μέλλον για το Ινστιτούτο Καρκίνου Huntsman του Πανεπιστημίου της Γιούτα, το οποίο περιθάλπει ασθενείς από πολλές δυτικές πολιτείες, είναι αβέβαιο εφόσον προχωρήσουν οι περικοπές στη χρηματοδότηση των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας.
Μεσαίωνας με ανήλικη εργασία στη Φλόριντα
Σε πολιτείες των ΗΠΑ η ανάγκη για φτηνά εργατικά χέρια βρίσκει απάντηση στους εφήβους και ψηφίζονται νόμοι για χαλάρωση των περιορισμών απέναντι στην παιδική εργασία. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό της Φλόριντα, όπου οι νομοθέτες εξετάζουν το ενδεχόμενο μείωσης του ορίου για την παιδική εργασία, με στόχο να καλυφθούν οι θέσεις που έχουν μείνει κενές μετά τις μαζικές απελάσεις μεταναστών από την κυβέρνηση Τραμπ.
Με το νομοσχέδιο, που προχώρησε μέσω της Γερουσίας της Φλόριντα στην οποία επικρατούν οι Ρεπουμπλικανοί, επιδιώκεται να καταργηθούν οι ρυθμίσεις που προστατεύουν τους έφηβους εργαζόμενους και να τους επιτραπεί, σύμφωνα με τον κυβερνήτη Ρον ΝτεΣάντις, να μπουν στη θέση των μεταναστών. Το σχέδιο προβλέπει συγκεκριμένα ότι οι έφηβοι από 14 ετών θα μπορούν σύντομα να εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες χωρίς διάλειμμα, ακόμη και κατά τις μέρες του σχολείου. Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, οι 16άχρονοι και οι 17χρονοι δεν μπορούν να εργάζονται περισσότερες από 30 ώρες την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου, εκτός εάν ο γονέας, ο κηδεμόνας ή ο επιθεωρητής του σχολείου χορηγήσει απαλλαγή. Επιπλέον, απαγορεύεται να εργάζονται μετά τις
11 το βράδυ τις ημέρες του σχολείου ή πάνω από οκτώ ώρες την ημέρα. Το νομοσχέδιο που θέλουν να περάσουν οι νομοθέτες στη Φλόριντα θα καταργήσει αυτούς τους περιορισμούς. Αρκετές πολιτείες έχουν καταργήσει περιορισμούς εργασίας για τους εφήβους τα τελευταία χρόνια. Από το 2023, στην Αϊόβα, στο Αρκανσο και στην Αλαμπάμα έχουν ανακληθεί νόμοι που απαιτούν από τους ανηλίκους να λαμβάνουν ειδικές άδειες εργασίας για νέους. Το 2024 οι νομοθέτες του Κεντάκι ψήφισαν νομοσχέδιο για την αύξηση του συνολικού αριθμού ωρών που μπορούν να εργάζονται άτομα ηλικίας 16-17 ετών την ημέρα και την εβδομάδα. Στην αρχή του 2025 η Ιντιάνα ψήφισε νόμο που επιτρέπει σε ανηλίκους άνω των 16 ετών να εργάζονται όσες ώρες επιθυμούν και αφαίρεσε ακόμη και τη γονική άδεια που απαιτούνταν.
