«Κόλαφος» τα στοιχεία του BBC News για τους ισχυρισμούς της ελληνικής ακτοφυλακής για τα όσα διαδραματίστηκαν την 14η Ιουνίου και προκάλεσαν την τραγική βύθιση του αλιευτικού σκάφους στα ανοιχτά της Πύλου. Περισσότεροι από εξακόσιοι πρόσφυγες και μετανάστες πνίγηκαν, εβδομήντα οκτώ άνθρωποι επιβεβαιώθηκαν ως νεκροί, ενώ η Μεσόγειος έγινε για μια ακόμη φορά υγρός τάφος.
Greek coastguard ‘pressured’ disaster survivors to blame Egyptian men: “When people replied by saying the Greek coastguard was the cause, the official in charge of the questioning asked the interpreter to tell the interviewee to stop talking,” says Ahmad. https://t.co/TOayQcVGgu
— Xenia Kounalaki (@xkounalaki) July 13, 2023
Οι επιζώντες «φιμώθηκαν και εκφοβίστηκαν»
Λίγο μετά το βύθισμα της 14ης Ιουνίου, εννέα Αιγύπτιοι άνδρες συνελήφθησαν και κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία και λαθρεμπόριο ανθρώπων. Ωστόσο, δύο επιζώντες της καταστροφής λένε ότι οι μετανάστες φιμώθηκαν και εκφοβίστηκαν από τις ελληνικές αρχές, όταν υποστήριξαν ότι η ακτοφυλακή μπορεί να ευθύνεται για την τραγωδία. Ο Άχμεντ και ο Μουσάμπ, δύο φίλοι που έφυγαν από τη Συρία, μπαίνοντας στο μοιραίο σαπιοκάραβο μιλώντας στο BBC News, ζήτησαν να χρησιμοποιήσουν ψευδώνυμα επειδή φοβούνται πως η ελληνική κυβέρνηση θα τους τιμωρούσε που μίλησαν για όσα είδαν εκείνο το βράδυ. Αντίστοιχες μαρτυρίες κατέγραψε και το Al Jazeera.
«Το ελληνικό σκάφος προκάλεσε την ανατροπή του αλιευτικού»
“Έδεσαν ένα σχοινί από τα αριστερά. Όλοι κινήθηκαν στη δεξιά πλευρά του σκάφους μας για να το ισορροπήσουν”, λέει ο Musaab. “Το ελληνικό σκάφος αποχώρησε γρήγορα προκαλώντας την ανατροπή του σκάφους μας. Συνέχισαν να το σέρνουν για αρκετή απόσταση.” Οι δύο διασωθέντες αποκάλυψαν πώς έμειναν για δύο ολόκληρες ώρες στη θάλασσα πριν τους παραλάβει η ακτοφυλακή. Όταν ρωτήθηκαν από τον δημοσιογράφο του BBC πως ήξεραν ακριβώς την ώρα, ο Musaab εξήγησε ότι το ρολόι του εξακολουθούσε να λειτουργεί και έτσι ήταν σε θέση να γνωρίζει το χρονικό διάστημα που παρέμειναν στη θάλασσα. Οι δυο τους λένε πως όταν έφτασαν στη στεριά, στην Καλαμάτα, η ακτοφυλακή είπε στους επιζώντες να «σιωπήσουν» όταν άρχισαν να μιλούν για το πώς οι ελληνικές αρχές προκάλεσαν την τραγωδία.
«Σταμάτα να μιλάς για το περιστατικό»
«Όταν οι άνθρωποι απάντησαν λέγοντας ότι η ελληνική ακτοφυλακή ήταν η αιτία, ο αξιωματούχος που ήταν υπεύθυνος για την ανάκριση ζήτησε από τον διερμηνέα να πει στον ερωτώμενο να σταματήσει να μιλάει», λέει ο Άχμαντ. Ο ίδιος πρόσθεσε πως οι ελληνικές αρχές έλεγαν στους διασωθέντες πως πρέπει να είναι ευγνώμονες που δεν έχουν πεθάνει. Σύμφωνα με τον Άχμαντ φώναζαν στους επιζώντες: «Έχεις επιζήσει από το θάνατο! Σταμάτα να μιλάς για το περιστατικό! Μην κάνεις περισσότερες ερωτήσεις γι’ αυτό!» Μάλιστα, οι δύο άνδρες εξηγούν ότι βρίσκονται ακόμη υπό το καθεστώς φόβου και δεν θέλουν να μιλήσουν, καθώς φοβούνται ότι θα κατηγορηθούν και αυτοί όπως οι 9 Αιγύπτιοι.
Η ελληνική ακτοφυλακή έδωσε εντολή στους επιζώντες να «δείξουν» τους 9 Αιγυπτίους ως διακινητές
Το BBC γράφει πως οι ελληνικές αρχές λένε ότι οι κατηγορούμενοι Αιγύπτιοι ανήκουν σε κύκλωμα λαθρεμπορίου και αναγνωρίστηκαν από συνεπιβάτες του μοιραίου αλιευτικού. Σε περίπτωση που κριθούν ένοχοι αντιμετωπίζουν ποινή ισόβιας κάθειρξης. Μερικοί επιζώντες ισχυρίζονται ότι κάποιοι από τους εννέα υπόπτους κακοποίησαν όσους επέβαιναν στο πλοίο – ενώ άλλες μαρτυρίες λένε ότι κάποιοι προσπαθούσαν πραγματικά να βοηθήσουν. Ωστόσο, αποκαλυπτική είναι η μαρτυρία των Άχμαντ και Μουσάμπ, οι οποίοι είπαν ότι η ακτοφυλακή είχε δώσει εντολή σε όλους τους επιζώντες να πουν ότι οι εννέα Αιγύπτιοι είναι οι διακινητές. «Φυλακίστηκαν και κατηγορήθηκαν άδικα από τις ελληνικές αρχές ως απόπειρα να καλύψουν το έγκλημά τους», λέει ο Musaab.
Αποκαλυπτικό βίντεο εκθέτει το ελληνικό Λιμενικό
Το BBC επικαλούμενο βίντεο του Mega, το οποίο τραβήχτηκε όταν λέγεται πως το σκάφος βρισκόταν σε «σταθερή πορεία». τo βίντεο με υπερφορτωμένο σκάφος να βυθίζεται στη θάλασσα αμφισβητεί την εκδοχή της ελληνικής ακτοφυλακής ότι οι πρόσφυγες δεν ζήτησαν βοήθεια. Το BBC Verify επιβεβαίωσε ότι το βίντεο μαγνητοσκοπήθηκε όταν η ακτοφυλακή ισχυρίστηκε ότι το σκάφος δεν χρειαζόταν διάσωση – και μάλιστα κινηματογραφήθηκε από την ίδια την ακτοφυλακή. Αν και το Λιμενικό ισχυρίστηκε ότι οι επιβαίνοντες του αλιευτικού δεν ζήτησαν βοήθεια το βίντεο δείχνει το σκάφος να γέρνει επικίνδυνα ώρες πριν τη βύθισή του τη στιγμή που άλλο πλοίο προσπαθεί να του δώσει τρόφιμα.
Προβληματικές δίκες
Στο βρετανικό μέσο μιλάει και η δικηγόρος από την Καλαμάτα Χρυσάνθη Καούνη που εκφράζει την ανησυχία της για τον τρόπο που αποδίδεται δικαιοσύνη. Η ίδια έχει συμμετάσχει σε περίπου 10 παρόμοιες υποθέσεις. Η δικηγόρος τ λέει ότι έχει δει και άλλες ποινικές υποθέσεις που έχουν ασκηθεί εναντίον φερόμενων διακινητών ανθρώπων που την έχουν προβληματίσει.
«Οι ανησυχίες μου αφορούν τις μεταφράσεις, τον τρόπο συλλογής των αποδεικτικών στοιχείων και – αργότερα – τη δυνατότητα των κατηγορουμένων να αμφισβητήσουν αυτά τα στοιχεία», δήλωσε.
«Εξαιτίας αυτών των τριών σημείων, δεν νομίζω ότι υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τελικά δεν πιστεύω ότι αποδίδεται δικαιοσύνη», αναφέρει.
Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η μέση δίκη στην Ελλάδα για μετανάστες που κατηγορούνται για διακίνηση διαρκεί μόλις 37 λεπτά και η μέση ποινή φυλάκισης που επιβάλλεται είναι τα 46 χρόνια.
Η μελέτη ισχυρίζεται ότι οι ετυμηγορίες – που εξέτασε- συχνά προέκυπταν με βάση τη μαρτυρία ενός και μόνο αστυνομικού ή αξιωματικού του λιμενικού και, σε περισσότερα από τα τρία τέταρτα των περιπτώσεων, δεν εμφανίστηκαν στο δικαστήριο για να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς τους και να φέρουν στοιχεία.
Κατηγορούνται ως διακινητές χωρίς επαρκείς αποδείξεις
Ο Farzin Khavand, βρετανός πολίτης που μιλάει φαρσί, ζει στην Καλαμάτα εδώ και 20 χρόνια και έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του ως διερμηνέας στις ελληνικές αρχές σε ναυάγιο που έγινε πέρσι και από το οποίο διασώθηκαν 32 άνθρωποι, 28 Αφγανοί και 4 Ιρανοί. Σε εκείνη την περίπτωση λέει ότι οι Ιρανοί είχαν κατηγορηθεί ως διακινητές, χωρίς αυτό να προκύπτει από τα όσα του είχαν δηλώσει οι διασωθέντες οι οποίοι είπαν ότι ο οδηγός του σκάφους τους είχε εγκαταλείψει και ότι προσπαθούσαν όλοι να χειριστούν τη βάρκα προκειμένου να μην βυθιστούν.
Τα όσα του είπαν οι διασωθέντες τα μετέφερε στις λιμενικές αρχές αλλά λέει ότι όταν είδε τα πρακτικά η μαρτυρία των Αφγανών είχε αλλάξει και κατονόμαζαν τους Ιρανούς ως διακινητές.
Λέει ακόμα ότι οι Ιρανοί του είπαν ότι κάποιοι από τους Αφγανούς συνεπιβάτες τους είχαν πιεστεί από την ακτοφυλακή να τους κατονομάσουν ως τους διακινητές ανθρώπων – για να αποφύγουν να τους αντιμετωπίσουν «δυσάρεστα», να τους απειλήσουν με φυλάκιση και να τους «επιστρέψουν στους Ταλιμπάν».
Το κατηγορητήριο τελικά κατέρρευσε. Ο κ. Khavand λέει ότι δεν ήταν πρόθυμος να βοηθήσει ξανά την ελληνική ακτοφυλακή. Το BBC αναφέρει ότι δεν πήρε απάντηση από τις ελληνικές αρχές στα αιτήματα για σχολιασμό που έθεσε, ενώ ζήτησε συνέντευξη από τον υπουργό Ναυτιλίας αλλά προς το παρόν δεν έχει πάρει απάντηση.
«Δικαστικές υποθέσεις που καταρρέουν»
Το BBC αναφέρει πως εκτός από τις μαρτυρίες των Άχμαντ και Μουσάμπ, έχουν δει δικαστικά έγγραφα που εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο συγκεντρώνονται αποδεικτικά στοιχεία για να παρουσιαστούν στο δικαστήριο. Συγκεκριμένα, γράφεις πως στις αρχικές δηλώσεις πέντε επιζώντων του σαπιοκάραβου, κανένας δεν ανέφερε ότι η ακτοφυλακή προσπάθησε να ρυμουλκήσει το σκάφος μεταναστών με σχοινί, όμως μέρες αργότερα, μπροστά σε έναν δικαστή, όλοι εξήγησαν ότι είχε γίνει μια αποτυχημένη προσπάθεια να το ρυμουλκήσουν.
