Τα πολύνεκρα ναυάγια δείχνουν την αδυναμία της Ευρώπης, η οποία αδιαφορεί για τα αίτια και εστιάζει στην αποτροπή.
Ακόμη ένα ναυάγιο στην κεντρική Μεσόγειο αυτή την εβδομάδα άφησε πίσω του νεκρούς μετανάστες, μεταξύ των οποίων και δύο βρέφη. Η Ευρώπη επικεντρώνεται στην αποτροπή της μετανάστευσης αδιαφορώντας για τα αίτια, δείχνοντας το σκληρό της πρόσωπο σε ανθρώπους που προσπαθούν να διαφύγουν από τη φτώχεια και τον πόλεμο.
Την Πέμπτη 20 Μαΐου μια πλαστική βάρκα αφήνει τη Ζουβάρα της δυτικής Λιβύης. Λόγω δυσμενών καιρικών φαινομένων η βάρκα αναποδογύρισε, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 50 άνθρωποι να θεωρούνται αγνοούμενοι. Αυτό ήταν το τελευταίο από μια σειρά από ναυάγια στα ανοιχτά της Τυνησίας και της Λιβύης, στα οποία χάνονται μετανάστες στη θάλασσα.
Σφίγγουν το στομάχι οι φωτογραφίες
Ο Οσκαρ Καμπς, επικεφαλής της ΜΚΟ Open Arms, δημοσίευσε στον λογαριασμό του στο Twitter φωτογραφίες με τα θύματα που παρέσυρε το κύμα, οι οποίες σφίγγουν το στομάχι. Η Σάφα Μεσλί, εκπρόσωπος Τύπου της υπηρεσίας μετανάστευσης του ΟΗΕ, αποκάλυψε ότι περισσότεροι από 8.000 μετανάστες έχουν «αναχαιτιστεί» και επιστραφεί στη Λιβύη, ενώ πάνω από 600 έχουν χάσει τη ζωή τους στην κεντρική Μεσόγειο.
Σε ένα άλλο μέτωπο του μεταναστευτικού ζητήματος που άνοιξε πρόσφατα στη Θέουτα οι τραγικές εικόνες που προέκυψαν έκαναν τον επικεφαλής της υπηρεσίας μετανάστευσης του ΟΗΕ Εουτζένιο Αμπρόζι να γράψει στο Twitter ότι «το σκοτάδι συνεχίζεται».
Η ΕΕ δεν ενδιαφέρεται να χτυπήσει το πρόβλημα της μετανάστευσης στη ρίζα του, αλλά απλώς προσπαθεί να ανακόψει τις μεταναστευτικές ροές. Ετσι, τόσο στο Μαρόκο όσο και στη Λιβύη η ΕΕ επιδοτεί απλώς τη φύλαξη των συνόρων τους. Το Μαρόκο έχει λάβει από το 2014 περίπου 1,6 δισ. ευρώ, ενώ η Λιβύη έχει λάβει τα τελευταία χρόνια 700 εκατομμύρια, μερικά από τα οποία κατευθύνθηκαν στην εκπαίδευση της λιβυκής ακτοφυλακής για να επιστρέφει μετανάστες στις ακτές της χώρας.
Η Λιβύη θέλει κονδύλια αλά Ερντογάν
Από το 2017 η Τρίπολη έχει τιμήσει τη συμφωνία, αλλά με το 30% της οικονομίας να έχει χαθεί μέσα στο 2020 λόγω της πανδημίας ίσως ο νέος πρόεδρος της κυβέρνησης εθνικής ενότητας Χαμίντ Ντμπεϊμπά να προσπαθεί να βαδίσει στα βήματα του Τούρκου προέδρου και να πιέσει την ΕΕ για επιπλέον ενισχύσεις με το «άνοιγμα της κάνουλας» στις μεταναστευτικές ροές.
Ωστόσο στην αύξηση του μεταναστευτικού κύματος παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες, οι οποίοι ενέσκηψαν στο προσκήνιο μετά τις παρεμβάσεις της Δύσης στη χώρα. Οι ισλαμιστικές πολιτοφυλακές που δρουν στη Λιβύη έχουν συμφέρον να αυξάνουν τις ροές. Τόσο για να διατηρήσουν τα δουλεμπορικά μονοπάτια τους ανοιχτά και προσοδοφόρα όσο και για να υπονομεύσουν το κύρος μιας κυβέρνησης που υποτίθεται ότι διοικεί μια χώρα-ασφαλή προορισμό για τους μετανάστες.
Παρ’ όλα αυτά, το ενδιαφέρον της ΕΕ για τους μετανάστες τελειώνει με την επιστροφή τους στη χώρα. Αν και είναι γνωστό ότι με το που θα πατήσουν το πόδι τους στη Λιβύη έρχονται αντιμέτωποι με μια χιονοστιβάδα παραβιάσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων: παράνομη κράτηση, βασανιστήρια, πείνα, ακόμη και αναγκαστική εργασία.
Τόσο με τη Λιβύη όσο με το Μαρόκο και την Τουρκία είναι εμφανής η αποτυχία της ευρωπαϊκής νοοτροπίας «εξωτερικής ανάθεσης» (outsourcing) για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού κύματος. Κυρίως για τους ανθρώπους που προσπαθούν ανεπιτυχώς να ξεφύγουν από τη ζοφερή μοίρα τους.
