Ερμαιο του Ερντογάν η βυθισμένη στο χάος του εμφυλίου και των καταστροφών χώρα
Με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους αποδεικνύεται ότι η καταστροφή της Ντέρνα ήταν το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού κρατικής ανυπαρξίας, δυσλειτουργικής διακυβέρνησης και πολυετών προβλημάτων στις υποδομές. Υπαίτιο είναι το γενικευμένο χάος που επικρατεί στη Λιβύη εδώ και πάνω από μία δεκαετία, καθώς ο εμφύλιος έχει μετατρέψει τη διχασμένη χώρα σε πεδίο διεθνούς και εσωτερικού (μεταξύ διάφορων φραξιών) ανταγωνισμού. Ενδεικτικό είναι ότι
ακριβώς μετά την ολοσχερή καταστροφή της πόλης ξεκίνησε ένα μακάβριο παιχνίδι μικροπολιτικής αλλά και μια προσπάθεια των ξένων συμφερόντων να εμβαθύνουν την παρουσία τους, με πρώτη και καλύτερη την Τουρκία. Η κυβέρνηση Ερντογάν, που ούτως ή άλλως είχε έντονη παρουσία από το ξέσπασμα του εμφυλίου με μια στρατιωτική βάση κοντά στην πληγείσα περιοχή, βρήκε ευκαιρία μέσω της διπλωματίας της αντιμετώπισης καταστροφών να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της εντός της Λιβύης.
«Σουλτάνοι» στα ερείπια
Η Τουρκία ήταν η πρώτη που έστειλε ομάδες για έρευνα και διάσωση, όπερ σημαίνει ότι στην ουσία ανέλαβε τον συντονισμό των επιχειρήσεων στα ερείπια και απέκτησε αποφασιστικό λόγο για τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διαχείριση της κατάστασης. Η τουρκική Υπηρεσία Αντιμετώπισης Καταστροφών (AFAD) και το υπουργείο Υγείας της Τουρκίας έστησαν από κοινού δύο νοσοκομεία εκστρατείας, ενώ παράλληλα έστειλαν προσωπικό, προμήθειες και υλικό στο νοσοκομείο εκστρατείας
που είχαν στήσει οι αρχές της Ντέρνα. Οι τουρκικές ομάδες σε συνεργασία με τις υποτυπώδεις ντόπιες υπηρεσίες υπό τον στρατάρχη –και στην ουσία κυβερνήτη της ανατολικής Λιβύης– Χαλίφα Χαφτάρ συντόνισαν τις ομάδες της Αιγύπτου, της Αλγερίας, της Τυνησίας, της Ιταλίας και των Αραβικών Εμιράτων.
Τις επόμενες ημέρες μετά την άφιξη της AFAD η τουρκική βοήθεια ενισχύθηκε περαιτέρω με τη συμμετοχή της τουρκικής Ερυθράς Ημισελήνου και άλλων ΜΚΟ. Επιπλέον την περιοχή επισκέφτηκε ο πρέσβης της Τουρκίας στη Λιβύη Κενάν Γιλμάζ, ο οποίος μάλιστα εμφανίστηκε συνοδεία τού μη αναγνωρισμένου πρωθυπουργού της κυβέρνησης της ανατολικής Λιβύης Οσάμα Χαμάντ, διαδόχου του Φάτι Μπασάγκα. Η συνάντηση αυτή εκ των πραγμάτων καταδεικνύει την άνεση με την οποία η Τουρκία παίζει και με τις δύο «κυβερνήσεις» της Λιβύης. Η επίσκεψη αυτή ήρθε μόλις μία ημέρα μετά το ξέσπασμα της οργής
Μέσω του συντονισμού των επιχειρήσεων και της διαχείρισης της καταστροφής βρήκε την ευκαιρία να ενισχύσει την έτσι κι αλλιώς ισχυρή παρουσία της στη Λιβύη των κατοίκων της Ντέρνα εναντίον των τοπικών αρχών οι οποίοι έκαψαν το σπίτι του δημάρχου. Μάλιστα η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε ενώ οι… υπεύθυνοι των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης ζήτησαν την απομάκρυνση των δημοσιογράφων από την Ντέρνα επειδή παρεμπόδιζαν τις εργασίες.
Οι διαδηλωτές στράφηκαν ανοιχτά εναντίον του επικεφαλής της Βουλής Αγκίλα Σαλέχ, όμως απέφυγαν να βάλουν στο στόχαστρο τον στρατάρχη Χαφτάρ. Κυρίως κατηγόρησαν τις «αρχές» ότι δεν προχώρησαν στις απαραίτητες εργασίες συντήρησης των δύο φραγμάτων που έλεγχαν τη ροή των νερών του χειμάρρου Ντέρνα, τα οποία καταστράφηκαν με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει η πόλη. Η συντήρηση των φραγμάτων και το ποιος φέρει την πολιτική ευθύνη αποτελούν κομβικό θέμα στη χαοτική Λιβύη και φυσικά η μια πλευρά ρίχνει την ευθύνη στην άλλη.
Το γεγονός ότι ο Χαφτάρ έμεινε εκτός κάδρου δεν είναι τυχαίο, καθώς θεωρείται ο σωτήρας της πόλης από τους τζιχαντιστές, αφού το 2019 οι δυνάμεις του εξάλειψαν τους μαχητές της Αλ Κάιντα που είχαν πάρει για σχετικά μεγάλο διάστημα τον έλεγχο της πόλης (από το 2014 βρισκόταν στα χέρια τζιχαντιστών του ISIS). Τα γεγονότα έπαιξαν καταλυτικό ρόλο για την παρέμβαση εξωτερικών «παικτών» και η Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και φυσικά οι μισθοφόροι της Βάγκνερ πάτησαν πόδι στη χώρα. Το ίδιο φαίνεται ότι συμβαίνει και αυτήν τη φορά, αλλά τώρα μέσω της διαχείρισης της καταστροφής.
