Οι πληγές από τον Εγκέλαδο συνθέτουν ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο σε επίπεδο οικονομίας και γεωπολιτικής
«Η χειρότερη φυσική καταστροφή από την ίδρυσή της». Ετσι χαρακτήρισε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τους καταστροφικούς σεισμούς των 7,8 και 7,5 ρίχτερ που έπληξαν την Τουρκία και τη Συρία στις 6 Φεβρουαρίου προκαλώντας τον θάνατο σχεδόν 50.000 ανθρώπων εκατέρωθεν των συνόρων. Πράγματι, η καταστροφή είναι πολύπλευρη και δεν σταματά στον τραγικό απολογισμό των νεκρών, καθώς μια σειρά από στατιστικά στοιχεία τρομάζουν. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία για την τουρκική περίπτωση: 13.000 από τους 105.000 τραυματισθέντες στη γείτονα χώρα παραμένουν νοσηλευόμενοι, ενώ από τα 3,4 εκατ. κτίρια της πληγείσας περιοχής τα μισά θα πρέπει να κατεδαφιστούν, εκτιμά ο Εγιούπ Μουχτσού της Ενωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων.
Την ήδη δύσκολη εξίσωση συμπληρώνουν τα προβλήματα στέγασης και επισιτισμού που προκαλεί το δεδομένο ότι 2,2 εκατ. άνθρωποι εγκατέλειψαν τις εστίες τους για άλλες περιοχές της Τουρκίας. Τέλος, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε η Συνομοσπονδία Τουρκικών Επιχειρήσεων σε 10,4 δισ. δολάρια υπολογίζεται η ζημιά από την απώλεια εθνικού εισοδήματος και σε 2,9 δισ. δολάρια από χαμένες μέρες εργασίας, ενώ σε 70,8 δισ. δολάρια θα ανέλθει το κόστος της αναγκαίας ανοικοδόμησης ή επισκευής χιλιάδων κτιρίων. Τα παραπάνω οδηγούν σε ένα αναπόδραστο συμπέρασμα με κοινό παρονομαστή την πολιτική διάσταση. Ποια δύναμη, ενόψει και των επερχόμενων εκλογών, είναι ικανή να αναλάβει το τιτάνιο έργο της εύρεσης και του συντονισμού των πόρων για την επανεκκίνηση της χώρας σε κάθε επίπεδο;
Εκλογικές εξισώσεις
Το πρώτο ερώτημα αφορά τη διεξαγωγή των εκλογών δεδομένων των συνθηκών. Υπάρχουν ασφαλώς και αντικειμενικά εμπόδια σχετικά με τη διεξαγωγή ψηφοφορίας, αφού με κατεστραμμένη την περιοχή όπου κατοικούσε το 15% του πληθυσμού η διεξαγωγή της είναι το λιγότερο μη ρεαλιστική. Δεν απουσιάζει ωστόσο και η μικροπολιτική σκοπιμότητα, καθώς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θεωρείται σίγουρο ότι θα βγει τραυματισμένο από το γεγονός ότι η κατακόρυφη ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας επί των ημερών του συνδέθηκε με τη διαπλοκή και την παραβίαση πλήθους οικοδομικών κανονισμών στον βωμό της οικιστικής φρενίτιδας. Σε αυτό το πλαίσιο η ιδέα του άλλοτε αντιπρoέδρου της κυβέρνησης Ερντογάν Μπουλέντ Αρίντς, για αναβολή των εκλογών κατά έξι έως δώδεκα μήνες, δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Απολύτως προβλέψιμη υπήρξε και η απάντηση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος υπενθύμισε ότι το σύνταγμα προβλέπει αναβολή των εκλογών μόνο λόγω πολέμου και κανείς δεν μπορεί να ξαναγράψει τους κανόνες προς όφελός του.
Η οικονομία δημιουργεί ένα δεύτερο πεδίο προβληματισμού. Η δυσκολία στην εκτίμηση της πορείας των πολιτικών μετασεισμών συνίσταται και στο πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην οικονομία και συνεπώς ποιες θα είναι οι γεωπολιτικές επιπτώσεις των επιλογών του κυβερνητικού επιτελείου. Πρόκειται για προνομιακό στάδιο για μια επάνοδο της Δύσης στο προσκήνιο μέσω των γνωστών θεσμών της, με την Παγκόσμια Τράπεζα ήδη να πρωταγωνιστεί αποδεσμεύοντας 1,78 δισ. δολάρια προς την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, το ενδεχόμενο επιστροφής του ΔΝΤ βρίσκεται εκτός κουβέντας, όχι μόνο γιατί η αποστολή του συνίσταται σε σταθεροποίηση οικονομιών με συνταγές λιτότητας, αλλά και επειδή μια επάνοδός του στην Τουρκία αποτελεί για τον Ερντογάν πραγματική «κόκκινη γραμμή».
Για την πλουραλιστική σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής Τουρκία μια εναλλακτική αποτελούν οι πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, προεξάρχοντος του Κατάρ και δευτερευούσης της Σαουδικής Αραβίας. Από την άλλη, στο πεδίο των μεγάλων δυνάμεων η Αγκυρα δεν έχει να περιμένει πολλά, καθώς η διαθέτουσα ισχυρότατο κατασκευαστικό τομέα Κίνα δεν δείχνει πρόθυμη να ξεπεράσει τις ασιατικές αναφορές της, ενώ η Ρωσία είναι απορροφημένη παντοιοτρόπως στη σύρραξη της Ουκρανίας.
Πολιτικοί μετασεισμοί
Επιστρέφοντας στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό, τα αβαντάζ του Τούρκου ηγέτη τελειώνουν. Αν και είναι αλήθεια πως ο ίδιος διαθέτει τον έλεγχο επί του κράτους και ιδιαίτερα του δικαστικού σώματος, θα είναι δύσκολο να δικαιολογήσει μια αναβολή της εκλογικής αναμέτρησης πέραν του χρονικού ορίου της 18ης Ιουνίου. Δεδομένου μάλιστα πως ο ίδιος βρισκόταν εν μέσω της πλέον σκληρής μάχης για την επανεκλογή του, η τωρινή συγκυρία δείχνει ιδανική για την ευθυγράμμιση της αντιπολίτευσης αρχικά μέσω της επιλογής ενός κοινού υποψηφίου. Σε κάθε περίπτωση, η ακολουθία των πολιτικών μετασεισμών που ακολουθούν στο φόντο της ανθρώπινης τραγωδίας των προηγούμενων εβδομάδων θα σημάνει τον τοκετό γεγονότων πιθανώς απρόβλεπτων και σίγουρα όχι γραμμικών, δίχως καμία σφαίρα του δημόσιου βίου να παραμένει ανεπηρέαστη. Η τελευταία διαπίστωση θα έχει αντίκτυπο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όχι με τον ευκταίο για την Αθήνα τρόπο.
