Η έκβαση των εκλογών στην Τουρκία, που διεξάγονται την Κυριακή, ενδέχεται να εξαρτάται από τον αριθμό των ψηφοφόρων που μπορεί να προσελκύσει ο φυλακισμένος ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς.
Ο Ντεμιρτάς, που βρίσκεται στη φυλακή από το 2016 με κατηγορίες σχετικές με την τρομοκρατία, είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από την προσπάθεια του HDP να κερδίσει το 10% που απαιτείται για να εισέλθει στο κοινοβούλιο.
Ουσιαστικά χωρίς καμία κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για εκείνον και το κόμμα του, ο Ντεμιρτάς προσπαθεί να περάσει το μήνυμα του μέσω των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, των συναδέλφων του στο HDP και της συζύγου του, της Μπασάκ, η οποία τον επισκέπτεται συχνά στη φυλακή στο Εντίρνε (Αδριανούπολη).
Αν και πλέον δεν ηγείται του κόμματος, δεν υπάρχει κανένα νομικό εμπόδιο στην υποψηφιότητά του για την προεδρία της Τουρκίας.
«Πιστεύουν ότι μπορούν να τον αποκλείσουν από τον έξω κόσμο, όμως δεν μπορούν να δουν τους χιλιάδες Ντεμιρτάς εδώ», δήλωσε η συμπρόεδρος του HDP Περβίν Μπουλντάν απευθυνόμενη σε ένα πλήθος υποστηρικτών του κόμματος, που κρατούσε την πράσινη, λευκή και μωβ σημαία του κόμματος σε συγκέντρωση στην πόλη Σιλβάν, στη νοτιοανατολική Τουρκία.
Χθες Κυριακή ο Ντεμιρτάς εμφανίστηκε για πρώτη φορά εδώ και 20 μήνες στο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TRT για 10 λεπτά, μια εμφάνιση την οποία δικαιούται βάσει του εκλογικού νόμου.
Χιλιάδες άνθρωποι χειροκροτούσαν και επευφημούσαν στη διάρκεια της ομιλίας του, η οποία μεταδόθηκε απευθείας μέσω οθονών σε προεκλογική συγκέντρωση του HDP στην Κωνσταντινούπολη.
«Ο μοναδικός λόγος που βρίσκομαι εδώ ότι το (κυβερνών) Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (του προέδρου Ερντογάν, το AKP) με φοβάται. Πιστεύουν ότι το να μου δένουν τα χέρια εδώ και να πηγαίνουν από πλατεία σε πλατεία και να εκτοξεύουν κατηγορίες σε βάρος μου είναι θαρραλέο», δήλωσε ο Ντεμιρτάς.
«Παραβιάζουν ξεκάθαρα το Σύνταγμα κηρύσσοντας την ενοχή μου ακόμα κι αν δεν υπάρχει καμία καταδικαστική απόφαση σε βάρος μου, επιχειρώντας να χειραγωγήσουν τους πολίτες παραπληροφορώντας τους» συμπλήρωσε.
Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον χαρακτηρίζει «ο τρομοκράτης του Εντίρνε» και θεωρεί το κόμμα του παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), μιας οργάνωσης που θεωρείται τρομοκρατική από την Τουρκία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
«Προσπάθησαν να μπουν ανάμεσά μας με την τρομοκρατική οργάνωση, στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου στους δρόμους με απειλές, λεηλασίες και εκβιασμούς», κατήγγειλε ο Ερντογάν στη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης στο Ντιγιάρμπακιρ της νοτιοανατολικής Τουρκίας.
Σύμφωνα με πολλές δημοσκοπήσεις, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ενδέχεται να χάσει την πλειοψηφία που διαθέτει στο κοινοβούλιο, ενώ το ποσοστό που συγκεντρώνει το HDP κυμαίνεται γύρω στο 10%.
Αν το HDP δεν καταφέρει να περάσει το όριο αυτό και να εισέλθει στο κοινοβούλιο, δεκάδες έδρες θα πάνε στο AKP, το δεύτερο πιο δημοφιλές κόμμα στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου η πλειονότητα των κατοίκων είναι Κούρδοι, κάτι που θα του διασφαλίσει την πλειοψηφία των εδρών.
Οι ψηφοφόροι του HDP ενδέχεται επίσης να είναι καθοριστικής σημασίας για το αν ο Ερντογάν θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, στις οποίες απαιτείται απλή πλειοψηφία και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα κριθούν στον δεύτερο γύρο.
Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στις συγκρούσεις με το PKK. Έπειτα από μια εκεχειρία δυόμιση ετών που κατέρρευσε το 2015, η νοτιοανατολική Τουρκία έχει ζήσει τις πιο έντονες συγκρούσεις μετά το 1984 οπότε ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας του PKK.
Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι η σκληρή γραμμή του κόμματός του έχει καταστήσει την περιοχή πιο ειρηνική από ποτέ τα τελευτία 40 χρόνια. Σύμφωνα με τον ίδιο, το AKP έλυσε το κουρδικό πρόβλημα στο Ντιγιάρμπακιρ, κάνοντας λόγο για μεταρρυθμίσεις σε θέματα πολιτιστικών δικαιωμάτων, παιδείας και γλώσσας.
Οι κάτοικοι της Σιλβάν, μιας αγροτικής περιοχής όπου το HDP κέρδισε το 88% και το 80% στις δύο εκλογές του 2015, απορρίπτουν τους ισχυρισμούς αυτούς.
Εξάλλου οι εκλογές της Κυριακής διεξάγονται υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας, καθώς στην Τουρκία εξακολουθεί να ισχύει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016.
Η ικανότητα του HDP να διεξάγει προεκλογική εκστρατεία έχει περιοριστεί μετά τις διώξεις εναντίον του, εξαιτίας των οποίων 11 βουλευτές του έχουν χάσει τις έδρες τους, ενώ άλλοι τόσοι είναι φυλακισμένοι με κατηγορίες που αφορούν την τρομοκρατία. Οι τουρκικές αρχές έχουν αναλάβει τον έλεγχο δεκάδων περιοχών οι δήμαρχοι των οποίων ανήκαν σε ένα κόμμα αδελφό του HDP και έχουν συλλάβει χιλιάδες μέλη του κόμματος.
Παράλληλα τα εκλογικά κέντρα έχουν μεταφερθεί σε κάποιες περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας, με στόχο, σύμφωνα με αξιωματούχους, να αποτραπεί ο εκφοβισμός των ψηφοφόρων από το PKK. Όμως το HDP καταγγέλλει ότι στόχος είναι να εμποδιστούν οι ψηφοφόροι του.
Παράλληλα οι υποστηρικτές του κόμματος εκτιμούν ότι οι κινήσεις της Άγκυρας έχουν ενισχύσει τη συμπάθεια προς το HDP. Η Μπασάκ Ντεμιρτάς δήλωσε ότι η φυλάκιση του συζύγου της, ο οποίος κινδυνεύει να καταδικαστεί σε 142 χρόνια κάθειρξη, έχει ενισχύσει τη δημοτικότητά του.
Ένα βίντεο που δείχνει την Μπασάκ να μιλά στο τηλέφωνο στον σύζυγό της με την οικογένειά της γύρω της έχει φτάσει τα 1,35 εκ. views στο Twitter.
«Το γεγονός ότι ο Σελαχατίν βρίσκεται στη φυλακή δεν έχει μειώσει την αγάπη του κόσμου για εκείνον. Αντίθετα, την έχει αυξήσει», σχολίασε.
Όμως για να καταφέρει να εισέλθει στο κοινοβούλιο, όπως το έκανε το 2015, το HDP πρέπει να κερδίσει τους αριστερούς και τους φιλελεύθερους ψηφοφόρους στη δυτική Τουρκία, εκτός από το παραδοσιακό του κοινό, τους Κούρδους στα νοτιοανατολικά.
